Ρεπορτάζ του Παιδεύω στα Οινόφυτα
«Είναι πραγματικά τραγικό να επενδύουμε τόσο πολύ στα παιδιά, ώρες ατελείωτες, χρήματα ατελείωτα, να λέμε ότι τα αγαπάμε, να τα σπουδάζουμε και να κάνουμε «την πάπια» όταν είναι να μιλήσουμε για το νερό με το οποίο τα μεγαλώνουμε. Αυτό ακριβώς έχει συμβεί στην περιοχή. Για μένα αυτό είναι σκάνδαλο, μεγαλύτερο από αυτό της ρύπανσης: Το ότι οι γονείς «δεν πήραν τα όπλα», δεν ξέρω πώς να το πω, δεν βγήκαν στους δρόμους, δεν… δεν… δεν και κάθονται και λένε «οι πολιτικοί φταίνε» … το ένα φταίει … το άλλο φταίει… Τελικά φταίει ο καθένας από εμάς που έχει βολευτεί στον καναπέ του. Εδώ βλέπετε ότι το ποτάμι δεν έχει ροή. Όλα αυτά που βλέπετε είναι λύματα. Γεμίζει το ποτάμι από λύματα, αυτά χάνονται σε διάφορες καταβόθρες στον υδροφόρο ορίζοντα και πιο κάτω μπορεί να δεις ξέρα, ξερή την κοίτη. Αυτός είναι ο καθαρός Ασωπός».
Ο πατέρας Ιωάννης Οικονομίδης μιλά με πάθος και γνώση για ένα μεγάλο οικολογικό έγκλημα που συντελείται στον ποταμό Ασωπό εδώ και δεκαετίες.
«Ουσιαστικά από το 1969, μας λέει, όπου ο Ασωπός χαρακτηρίστηκε αποδέκτης βιομηχανικών λυμάτων, έρχονται στην περιοχή βιομηχανίες από την Αττική, βαριάς όχλησης, που δεν ήταν δυνατόν να μένουν πλέον στην πόλη, έρχονται χωρίς κανένα σχέδιο, κυριολεκτικά ο καθένας αγοράζει όποιο χωράφι τον βολεύει στην τιμή που τον βολεύει και εγκαθιστά την παραγωγή του. Θα δείτε εκτυπωτήριο, απέναντι έχει χυτήριο, δίπλα έχει παιδικές τροφές, ανάμεσα έχει ένα χωράφι, απέναντι είναι χημικά με τεράστιες δεξαμενές, πιο κάτω είναι μεταλλουργία, συνολικά ένας αχταρμάς».
Αυτός ο βιομηχανικός… αχταρμάς με ανεξακρίβωτο αριθμό επιχειρήσεων, σε μια περιοχή που δεν είναι θεσμοθετημένη βιομηχανική περιοχή, άρα δεν υπάρχουν οι υποδομές που προβλέπει ο νόμος για μια τέτοια βιομηχανική περιοχή, είναι και ο υπαίτιος για την εκτεταμένη μόλυνση του Ασωπού ποταμού και της γύρω περιοχής. Οι εικόνες που καταγράφει ο φακός του Παιδεύω είναι αποκαλυπτικές: Σπασμένοι αγωγοί, διάφορα χρώματα στο νερό, μυρωδιά λυμάτων και όλα αυτά ημέρα Κυριακή που οι βιομηχανίες δε δουλεύουν.
«Σ’ αυτό τον αγωγό φαίνεται ότι σήμερα το εργοστάσιο δε δουλεύει, μας εξηγεί ο παπα-Γιάννης. Τις καθημερινές μπορείς να δεις σαπουνάδα μέχρι το ένα μέτρο, διάφορα χρώματα, μυρωδιά, μπορείτε εκεί στην άκρη να φωτογραφήσετε το μωβ χρώμα. Ενώ από την μία πλευρά φαίνεται ότι είναι από βαφείο υφασμάτων και είναι διακριτή η επιβάρυνση, στον άλλο αγωγό το νερό φαίνεται πιο καθαρό. Ωστόσο αυτό που δε φαίνεται χρωματιστό μπορεί να είναι και το πιο επικίνδυνο γιατί προέρχεται από μεταλλουργία, δηλαδή νερό εμπλουτισμένο με βαρέα μέταλλο».
Απόβλητα και τρόφιμα στο ίδιο μέρος
Μια τέτοια εκτεταμένη βιομηχανική δραστηριότητα δε μπορεί παρά να έχει απόβλητα. Όμως δεν υπάρχει διαχείριση στερεών βιομηχανικών αποβλήτων στην περιοχή και ας παράγονται τόνοι τοξικών βιομηχανικών αποβλήτων. Είτε καταλήγουν στα ρέματα, είτε καταλήγουν σε παράνομες χωματερές, σε νταμάρια και το μυστικό στην όλη υπόθεση είναι ότι εξαφανίζονται τα τοξικά, που είναι συνήθως σε μικρές ποσότητες, ανακατεύοντάς τα με τα υπόλοιπα τα προσομοιάζοντα στα αστικά. Έτσι μπορείς μαζί με τα σκουπίδια του γραφείου μιας επιχείρησης, ας πούμε, ή του εστιατορίου της επιχείρησης, μαζί με τις παλέτες, να πετάξεις και δυο – τρία σακιά από την πυκνή πρώτη ύλη την τοξική που χρησιμοποιείς για την παραγωγή σου και να τα εξαφανίσεις μέσα σε μια τέτοια μάζα. Φυσικά όταν θα φτάσουν στη χωματερή αυτά, θα μολύνουν είτε το νερό κάτω, είτε τον αέρα αν καούν, σε κάθε περίπτωση όμως μολύνουν όλα τα σκουπίδια με τα οποία ανακατεύτηκαν και τα αχρηστεύουν όλα. Δε μπορείς ούτε να τα ανακυκλώσεις, ούτε να τα επεξεργαστείς. Ανακύκλωση δεν υπάρχει.
Αυτά, λοιπόν, όλα τα απόβλητα καταλήγουν στο χώμα. Και στο χώμα αυτό φυτρώνουν διάφορα είδη που προορίζονται για το τραπέζι μας. αναπτύσσονται μέσα στη γη, τρέφονται με ό,τι βρίσκουν στο χώμα. Το τμήμα τους που βρίσκεται στο έδαφος απορροφά όλα τα βαρέα μέταλλα, λειτουργεί ως καθαρισμός τοξινομένων εδαφών. Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα της περιοχής.
Η πολιτεία το έχει χειριστεί πολύ διακριτικά, ούτε μετρήσεις γίνονται, ούτε έλεγχοι. «Σαν θέμα εμείς προσπαθούμε να το ανοίξουμε, τι γίνεται δηλαδή με όλες αυτές τις καλλιέργειες που ποτίζονται μ’ αυτό το νερό, πώς περνάει στην τροφική αλυσίδα κάθε λογής ρύπος, καθώς επίσης και το τι γίνεται με τα παραγόμενα τρόφιμα στη βιομηχανία της περιοχής. Δηλαδή, έχουμε αναψυκτικά, μεγάλα ονόματα, έχουμε τροφές, ζύμες, παραγωγή κρέατος, γάλακτος. Όλα αυτά τα κάνεις με το νερό από τις γεωτρήσεις. Εκτός από το ότι δεν έχουμε δίκτυο ΕΥΔΑΠ μέχρι τώρα που μιλάμε, ακόμη και να έρθει κι αυτό, τα χωράφια κλπ από πού θα ποτίζονται; Σίγουρα το δίκτυο δε θα μπορεί να τα τροφοδοτήσει». Καταλυτικά τα ερωτήματα και δε σηκώνουν αντίλογο όταν η μόλυνση των γύρω εδαφών είναι αντιληπτή με τις απλές ανθρώπινες αισθήσεις.
Ευαισθητοποίηση! η λέξη – κλειδί
«Προσπαθούμε εδώ και χρόνια να κάνουμε τον Ασωπό κομμάτι της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, ως αρνητικό παράδειγμα», μας λέει ο παπα-Γιάννης. Πρέπει να ευαισθητοποιηθούν οι εκπαιδευτικοί της περιοχής, οι περιβαλλοντικές ομάδες, να ενεργοποιηθούν τα σχολεία όλης της Αττικής, να γίνει το μολυσμένο ποτάμι αφορμή για περιβαλλοντική ευαισθησία.
Μια γενικότερη κινητοποίηση μπορεί να κινήσει και την τοπική κοινωνία, που είναι αναγκασμένη να επιβιώνει και να αγωνίζεται για το μεροκάματο σε ένα μολυσμένο περιβάλλον, από το οποίο έτσι κι αλλιώς πρέπει να βγάλει τα προς το ζην. Είναι ο φαύλος κύκλος της αποδοχής και της ανοχής ενός φαινομένου που αφήσαμε χρόνια να εξελίσσεται.
Και οι αρμόδιοι; Δυστυχώς έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια για να «δουν» τι συμβαίνει. Οι μπουλντόζες που άνοιξαν κατά μήκος του ποταμού δρόμους, αποκάλυψαν οχετούς και αγωγούς. Σε ορισμένες περιπτώσεις κάποιοι τοπικοί αρμόδιοι, έσπευσαν να καλύψουν τους αγωγούς με χαλίκια, για να μη φαίνεται η πηγή της μόλυνσης. Δυστυχώς μέχρι και σήμερα, παρά τη δημοσιότητα που έχει πάρει το θέμα του Ασωπού, δεν έχει υπάρξει επίσημη παραδοχή ότι το πρόβλημα είναι μεγάλο και απαιτείται έγκαιρη και τελική λύση.
(Φεβρουάριος 2008)
–
