Χρησιμοποιώντας ένα σχέδιο εργασίας
Μια εναλλακτική προσέγγιση της «διαφορετικότητας» μέσα από τη μουσική, το χορό, το θέατρο, τη λογοτεχνία και τα εικαστικά.
Μαρία Αργυρίου – Εκπαιδευτικός
«Το παιδί του μετανάστη, το προσφυγόπουλο, ο τσιγγάνος και το παιδί με αναπηρία βρίσκονται στο διπλανό θρανίο, γιατί όχι και στο δικό μας;» To συγκεκριμένο ερώτημα δίκαια τίθεται, αφού στις μέρες μας, ίσως περισσότερο από ποτέ άλλοτε, τα ελληνικά σχολεία συγκροτούνται από έναν ανομοιογενή μαθητικό πληθυσμό. Έναν μαθητικό πληθυσμό, ο οποίος παρουσιάζει ποικιλομορφία τόσο ως προς τις ικανότητες και τα κίνητρα για μάθηση, όσο και ως προς την ψυχοκοινωνική προσαρμογή. Έτσι καθίστανται άμεσα και επιτακτικά αναγκαίες οι ποικίλες παρεμβάσεις στα ισχύοντα εκπαιδευτικά μοντέλα. Περισσότερο σημαντική όμως, κρίνεται η ευαισθητοποίηση των μαθητών, των εκπαιδευτικών και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου που τους πλαισιώνει, ως προς τις όψεις της διαφορετικότητας που αφορούν κυρίως στα πολιτισμικά, τα ατομικά και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά. Όπως αποδεικνύεται θεωρητικά και πρακτικά, οι πολλαπλοί τύποι ετερότητας και τα πολλαπλά επίπεδα διαφορετικότητας, αφενός λειτουργούν ως ρυθμιστικές παράμετροι για τη σχολική προσαρμοστικότητα και τη θετική ολόπλευρη ανάπτυξη όλων των μαθητών με όμοιες ή διαφορετικές ανάγκες, αφετέρου δε, συγκλίνουν σε δύο άξονες:
α) στον άξονα των ομοιοτήτων, ο οποίος αφορά στα βασικά αναπτυξιακά επιτεύγματα που αναμένεται να κατακτήσουν όλα τα παιδιά στα διάφορα στάδια της εξέλιξής τους, και
β) στον άξονα της διαφορετικότητας, ο οποίος αφορά αφενός στα επίπεδα του ατόμου, της οικογένειας, του σχολείου και του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος, αφετέρου δε, στην παροχή υπηρεσιών που διευκολύνουν τη μάθηση και προάγουν την ψυχική υγεία.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα προαναφέρθηκαν λοιπόν, σε μια ομάδα νηπίων και προνηπίων, σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε ένα σχέδιο εργασίας με θέμα τη διαφορετικότητα και τις ποικίλες εκφάνσεις της, διάρκειας ενός σχολικού έτους.
Κύριοι στόχοι του σχεδίου ήταν, μέσα από μια ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, τα παιδιά:
- Να κατανοήσουν την ύπαρξη ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ τους αλλά
και μεταξύ όλων των ανθρώπων. - Να μάθουν να αναγνωρίζουν, να αποδέχονται και να σέβονται τη διαφορετικότητα στα πολλαπλά της επίπεδα.
- Να κατανοήσουν, σε έναν ικανοποιητικό βαθμό, τις επιπτώσεις της διαφορετικότητας στη συμπεριφορά των ατόμων και κυρίως στον τρόπο με τον οποίο συσχετίζονται μεταξύ τους.
- Να κατανοήσουν την ύπαρξη των στερεοτυπικών αντιλήψεων και το ρόλο που παίζουν στη διαμόρφωση των στάσεων και της συμπεριφοράς απέναντι στους άλλους.
- Να συνειδητοποιήσουν την έννοια της «πολυπολιτισμικότητας». Και
- Να μάθουν όχι μόνο να αναγνωρίζουν αλλά και να επικεντρώνουν την προσοχή τους στα θετικά χαρακτηριστικά άλλων ανθρώπων.
Το πρακτικό του πλαίσιο στηρίχθηκε κυρίως:
α) Στα ερεθίσματα που προσέφερε στα παιδιά μια επιλεγμένη βιβλιογραφία σχετική με την έννοια της «Διαφορετικότητας», κατάλληλη για τις δυνατότητες, τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα της συγκεκριμένης ομάδας παιδιών. Και
β) Στους βαθύτερους προβληματισμούς που αναδύθηκαν μέσα από τη βιωματική προσέγγιση αυτής της βιβλιογραφίας, χάρη στην εμψύχωση μιας πλούσιας γκάμας δραστηριοτήτων δημιουργικής έκφρασης και επικοινωνίας, δηλαδή δραστηριοτήτων:
- Μουσικής
- Μουσικοκινητικής
- Ρυθμικής
- Δημιουργικού Χορού
- Κινητικού Αυτοσχεδιασμού
- Θεάτρου
- Θεατρικού Παιχνιδιού
- Εκπαιδευτικού Δράματος
- Δραματοποίησης
- Παντομίμας
- Ποικίλων μορφών Θεάτρου Κούκλας, και
- Εικαστικής Δημιουργίας.
Οι αναφορές μας αφορούν:
- στα παραμύθια που κέντρισαν περισσότερο το ενδιαφέρον της συγκεκριμένης ομάδας παιδιών καθώς και στις κυριότερες δημιουργικές δραστηριότητες που εφαρμόστηκαν στο πλαίσιο της βιωματικής τους προσέγγισης, σύμφωνα με τη σειρά που εντάχθηκαν στο αναλυτικό πρόγραμμα, δηλαδή σύμφωνα με τις τέσσερις εποχές.
- Επιγραμματικά, σε μια σειρά άλλων έργων παιδικής λογοτεχνίας τα οποία διαβάστηκαν επίσης στο πλαίσιο του συγκεκριμένου σχεδίου εργασίας, είτε στο σχολείο είτε στο σπίτι κατόπιν συνεννόησης με τους γονείς.
- Συνοπτικά, σε μερικές από τις σημαντικότερες Παγκόσμιες Ημέρες που σχετίζονται με το θέμα της διαφορετικότητας. Και τέλος,
- Σε μια πλούσια λίστα ιστοσελίδων και μια βιβλιογραφία που δεν αφορά μόνο στη συγγραφή αυτού του κειμένου αλλά γενικότερα στην επιστημονική έρευνα για το θέμα της διαφορετικότητας και ειδικότερα της πολυπολιτισμικότητας.
Σημείωση: Η ανάγνωση των παραμυθιών, θα διευκολύνει σημαντικά την κατανόηση των δραστηριοτήτων, εκ μέρους όσων επιθυμούν να πραγματώσουν είτε ένα παρόμοιο σχέδιο εργασίας στην τάξη τους, είτε μερικές από τις ακόλουθες δραστηριότητες στα πλαίσια της δημιουργικής απασχόλησης των μαθητών τους.
–
