Το Ταξίδι της γλώσσας

του Κώστα Κολιού – Δάσκαλου

«Το ταξίδι της Γλώσσας» είναι ένα παιχνίδι, που μπορεί να αναπτυχθεί στα πλαίσια του μαθήματος της Ευέλικτης Ζώνης, στους μαθητές των τάξεων  Ε΄ και ΣΤ΄  και να χρησιμοποιήσει τη Διαθεματικότητα σε αρκετά σημαινόμενα. Το παιχνίδι θα πρέπει να εξελιχθεί σε μια σειρά φάσεων, για να αυξηθεί σταδιακά το ενδιαφέρον των μαθητών και να επιτευχθεί η  εκούσια συνολική συμμετοχή. Είναι ένα παιχνίδι που δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές, παίζοντας, να αναζητήσουν την πορεία της γλώσσας τους μέσα στο χρόνο, να βρουν τα σημαινόμενα και να τα ετυμολογήσουν, να κάνουν προτάσεις ( ομαδοσυνεργατικά) και να  γεμίσουν με γλωσσικά λάφυρα τα πλοία τους.

Α΄ ΦΑΣΗ   (Χρονικός ορίζοντας  :  1 μήνας)

1. Οι μαθητές χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες, σύμφωνα με τους κανόνες της ομαδοσυνεργατικής
2. Κάθε μαθητής έχει προμηθευτεί ένα πλήρες Λεξικό (σημασιολογικό, ετυμολογικό, αρκτικόλεξα, συντομογραφίες, ξένων λέξεων)
3. Ξεκινά η ξενάγηση στις σελίδες του λεξικού και οι μαθητές μαθαίνουν πώς να αναζητούν και να βρίσκουν εύκολα ένα λήμμα .
4. Αρχίζει η μοριοδότηση (2 μόρια για τους 4 ταχύτερους των ομάδων που αναγορεύονται σε καπετάνιους -/ισσες) για όσους περιορίζουν το χρόνο εύρεσης ενός λήμματος, ενώ παρακινούνται και οι άλλοι στην «άσκηση ταχείας αναζήτησης» το Σαββατοκύριακο, για να γίνουν πιο γρήγοροι.
5. Αφού επιτευχθεί ικανοποιητικός χρόνος ανεύρεσης ενός λήμματος ( 30 ΄΄ περίπου ), ξεκινά η δεύτερη φάση.

Β΄  ΦΑΣΗ  (Χρονικός Ορίζοντας: 1 μήνας)

1. Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να κατασκευάσει σε διαθεματική συνεργασία με το μάθημα των Καλλιτεχνικών και της Πληροφορικής, ένα καράβι και μια βοηθητική λέμβο (λαφυρολεξική). Η ομάδα των Ελλήνων με στοιχεία του Διαδικτύου, κατασκευάζει μια τριήρη.  Η ομάδα των Γάλλων ένα καράβι που αντιπροσωπεύει τη χώρα τους, η ομάδα των Ιταλών – Λατίνων το δικό της και η ομάδα των Τούρκων το αντίστοιχο. (Υλικά: Χαρτόνι, σχοινιά, ξυλάκια, κόλλα, χρώματα)
2. Τα καράβια τοποθετούνται στο ταμπλό του τοίχου και η κάθε ομάδα είναι υπεύθυνη για το καράβι και τη λέμβο του. Το καλύτερο καράβι μοριοδοτείται με αντικειμενικά κριτήρια με 10 μόρια. (Όλα τα καράβια , εκτός της τριήρους, έχουν δύο σημαίες ¨ της χώρας τους και την πειρατική).
3. Δίπλα από κάθε καράβι δημιουργείται μια κάθετη στήλη που  αναγράφονται τα μόρια που κερδίζει κάθε φορά  η κάθε ομάδα.
4. Οι άγνωστες λέξεις, αφού αναζητηθούν και διαπιστωθεί η ετυμολογία τους, διαβάζονται απ’ όλους, υπογραμμίζονται, και κωδικοποιούνται με post–it που κολλιέται στην άκρη της σελίδας του λεξικού, για να αναζητούνται εύκολα.
5. Κάθε λέξη γράφεται π.χ. σε μια χάρτινη καρδούλα ή σε χάρτινο πασουμάκι για τους Τούρκους, ή σε μακαρόνι-πάστα για τους Ιταλούς,   μόνον από την αντίστοιχη ομάδα και ο, η καπετάνιος /-ισσα την κρεμά με συνδετήρα ή διακοσμητικό μανταλάκι στα κατάρτια του πλοίου του.
6. Ο δάσκαλος φροντίζει, ώστε οι λέξεις που αναζητούνται κάθε φορά, να εξοπλίζουν ισοδύναμα όλα τα καράβια και οι λέξεις να τοποθετούνται στα καράβια.

Γ΄  ΦΑΣΗ (Χρονικός Ορίζοντας : Ανοιχτός)

1. Το Σαββατοκύριακο τα παιδιά κάνουν επανάληψη όλων των λέξεων και είναι έτοιμα να ανταποκριθούν και να μοριοδοτηθεί η ομάδα τους στη διαδικασία επανάληψης που γίνεται στην αρχή κάθε εβδομάδας.
2. Ο δάσκαλος δίνει το λόγο στον καπετάνιο της ομάδας με τα περισσότερα μόρια, για να ξεκινήσει η λεξικο-ναυμαχία. Ο καπετάνιος βρίσκει -με τη συνεργασία των ναυτικών του πλοίου του- μια δύσκολη λέξη και διαλέγει την ομάδα που πρέπει να απαντήσει. Αν η ομάδα βρει τη λέξη, τότε κερδίζει 5 μόρια και έχει το δικαίωμα να συνεχίσει κατά τον ίδιο τρόπο. Αν δε γνωρίζει τη λέξη, χάνει 5 μόρια, ενώ τη συνέχιση του παιχνιδιού αναλαμβάνει ο καπετάνιος της ομάδας που στη συνέχεια, απάντησε σωστά. Αν δεν υπάρχει νικήτρια ομάδα, συνεχίζει το παιχνίδι η αρχική ομάδα με καινούργια λέξη.
3. Στη συνέχεια ο δάσκαλος επιλέγει μια λέξη – λάφυρο. Αν την ξέρει και τη γράψει στον πίνακα σωστά (σημασιολογικά , ετυμολογικά) η ομάδα που την έχει στα κατάρτια της, παίρνει 5 μόρια. Αν τη γνωρίζει μια άλλη ομάδα που δεν της ανήκει η λέξη, τότε παίρνει 5 μόρια, αλλά και λάφυρο τη λέξη που τη βγάζει από το πλοίο που ανήκει και την τοποθετεί στη δική της λαφυρολεξική  λέμβο. Η ομάδα που χάνει τη λέξη, χάνει 5 μόρια.
4. Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να φτάσει ο χρόνος του απολογισμού. Η ομάδα που έχει συγκεντρώσει στη λέμβο της τα περισσότερα λάφυρα, ανακηρύσσεται νικήτρια με έπαθλο ένα λογοτεχνικό βιβλίο για κάθε μαθητή της ομάδας και  δικαίωμα μιας δίωρης διδασκαλίας στο μάθημα των Ελληνικών στο τέλος της σχολ. περιόδου.

–