Γράφει ο Κώστας Κολιός – Δάσκαλος
Στην εποχή της άμεσης πρόσβασης στα κέντρα πληροφοριών και της οργανωμένης – συγκριτικά με το παρελθόν – εκπαίδευσης των νέων μας, το πρόβλημα της λεξιπενίας είναι ιδιαίτερα εμφανές στους σημερινούς μαθητές. Παρατηρείται μια αδυναμία των νέων μας να κατανοήσουν ένα κείμενο της νεοελληνικής ή να δομήσουν ολοκληρωμένο και σαφή συλλογισμό. Ο λόγος των νέων μας είναι σύντομος, συμβολικός, σκληρός και άνυδρος. Το λεξιλόγιό τους αποτελείται από τις αναγκαίες λέξεις – κλειδιά ή από νεολογισμούς της αργκό, που τους επιτρέπουν να συνεννοούνται κι όχι να επικοινωνούν. Επίσης, ο διαφημιστικός λόγος γίνεται εργαλείο επαφής αλλά και «έξυπνης ατάκας» στην καθημερινή τους συζήτηση. Λέξεις όπως: «πήρα φλασιές», «τα πήρα στο κρανίο», «είσαι τζαζ», αποτελούν γλωσσικό υλικό των νέων μας. Αυτή η εικόνα θέτει τους εμπλεκόμενους στην εκπαίδευση φορείς ενώπιον των ευθυνών τους.
Ζούμε στην εποχή της εικονικής πραγματικότητας όπου η εικόνα έχει υποκαταστήσει το λόγο. Το παγκοσμιοποιημένο μοντέλο του μελλοντικού πολίτη προκρίνει και προβάλλει τον παθητικό άνθρωπο, τον άνθρωπο-ρομπότ, που άλλοι αποφασίζουν πριν απ’ αυτόν γι’ αυτόν. Όπως αντιλαμβανόμαστε, οι ευθύνες έχουν πολλούς αποδέκτες, αλλά πρώτα απ’ όλα ευθύνονται τα σύγχρονα κοινωνικο-πολιτικά συστήματα. Στη συνέχεια, θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι το γλωσσικό μάθημα δεν διδάσκεται σωστά στα σχολεία μας, ενώ τα πρότυπα λόγου και εκφοράς λόγου στην αίθουσα διδασκαλίας – από τους άριστα καταρτισμένους εκπαιδευτικούς – είναι λίγα και ανεπαρκή. Τα Μ.Μ.Ε. δεν προβάλλουν επιμελημένα κείμενα και δεν ελέγχουν το λόγο των εκφωνητών, με αποτέλεσμα ο τηλεθεατής νέος να παραπαίει σ’ ένα συγκεχυμένο και υποτονικό λόγο. Έχουν όμως και οι γονείς ένα μικρό μερίδιο ευθύνης αφού δεν μιλούν αρκετά με τα παιδιά τους, δεν διαβάζουν λογοτεχνικά κείμενα και δεν ελέγχουν την τηλεθέαση των παιδιών τους.
Για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε ως Έλληνες τις μελλοντικές προκλήσεις, θα πρέπει να επενδύσουμε γενναία στην παιδεία μας και να αναβαθμίσουμε τα προγράμματα της γλωσσικής διδασκαλίας στα σχολεία. Θα πρέπει η λογοτεχνία να εισαχθεί ως μάθημα που θα διδάσκεται από λογοτέχνες και ειδικούς φιλολόγους. Επιβάλλεται να δείξουμε στους νέους μας τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας και να τους εμφυσήσουμε το ενδιαφέρον για τη μελέτη της. Πρέπει να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας ώστε να γίνουν ώριμοι τηλεθεατές, για να περιοριστεί η τηλεοπτική ασυδοσία. Η γλώσσα αποτελεί την πολιτισμική κιβωτό κάθε λαού. Ο Wittgenstein έλεγε: « Η γλώσσα μου είναι ο κόσμος μου». Καθήκον όλων μας είναι να αναβαθμίσουμε τη γλωσσική μας εικόνα.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι:
|
–
