Γράφει ο Σπύρος Κάτσικας
ΣΕ ΑΠΟΓΝΩΣΗ ΔΕΚΑΔΕΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΜΑΘΗΤΕΣ, ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ
Αυξάνουν οι διαμαρτυρίες και οι αντιδράσεις γονέων, μαθητών και εκπαιδευτικών για το νέο Λύκειο και τη λεγόμενη Τράπεζα Θεμάτων. Η Ανώτατη Συνομοσπονδία Γονέων Ελλάδας (ΑΣΓΜΕ) με ανακοίνωσή της απαιτεί «να εξεταστούν οι μαθητές της Α΄ Λυκείου όπως και τα προηγούμενα χρόνια με θέματα που θα βάλει αποκλειστικά ο διδάσκοντας και όχι με βάση την τράπεζα θεμάτων. Να εξεταστούν οι μαθητές όλων των τάξεων του Λυκείου σ’ αυτά που έχουν διδαχθεί και όχι σε αυτά που θα έπρεπε να έχουν διδαχθεί».
Στην ίδια κατεύθυνση η ΟΛΜΕ καταγγέλλει την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας η οποία «επιμένει στην παράλογη, αντιεκπαιδευτική και αντιπαιδαγωγική απόφασή της να εφαρμόσει από εφέτος το νέο νόμο για το Λύκειο, που προβλέπει πανελλαδικού τύπου εξετάσεις από εφέτος στην Α΄ Λυκείου και αξιοποίηση της λεγόμενης “Τράπεζας Θεμάτων” για τον προσδιορισμό θεμάτων των εξετάσεων αυτών». Παράλληλα η ΟΛΜΕ επισημαίνει ότι η διδακτέα ύλη έχει προσδιοριστεί με μεγάλη προχειρότητα τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς την έκτασή της. Σε ορισμένα μαθήματα η κάλυψή της απαιτεί δύο σχολικές χρονιές αντί για μία.
Όπως είναι ήδη γνωστό, φέτος, οι γραπτές προαγωγικές εξετάσεις στην Α΄ τάξη του Γενικού Λυκείου (αλλά και του ΕΠΑΛ) θα διεξαχθούν ενδοσχολικά και θα περιλαμβάνουν όλα τα διδασκόμενα μαθήματα εκτός των μαθημάτων της Ερευνητικής Εργασίας και της Φυσικής Αγωγής, με κοινά θέματα για όλα τα τμήματα του ίδιου σχολείου, που ορίζονται ως εξής: α) κατά ποσοστό 50%, με κλήρωση, από τράπεζα θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας και β) κατά ποσοστό 50%, από τον διδάσκοντα ή τους διδάσκοντες. Τα γραπτά θα διορθωθούν από τον καθηγητή που κάνει το μάθημα.
ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ (μέχρι 3 απαντήσεις):
| ΓΟΝΕΙΣ (250) ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ (450)Θα βελτιώσει την εκπαιδευτική διαδικασία
6% 4% Θα αναγκάσει τους μαθητές να διαβάσουν περισσότερο 8% 7% Θα αναγκάσει τους εκπαιδευτικούς να προσέξουν περισσότερο τη διδασκαλία τους 10% 8% Θα εξαντλούν όλοι οι εκπαιδευτικοί τη διδακτέα ύλη με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν μαθησιακά κενά και ανισότητες στους μαθητές 9% 7% Θα κάνει αντικειμενικότερη τη βαθμολόγηση των μαθητών 7% 5% Θα αυξήσει τη μαθητική διαρροή και τη βίαιη έξωση των μαθητών από το Λύκειο 58% 75% Θα υποβαθμίσει ακόμη περισσότερο το μορφωτικό χαρακτήρα του Λυκείου 14% 48% Θα ενισχύσει την προσφυγή στα φροντιστήρια 72% 83% Θα μετατρέψει το Λύκειο σε κακέκτυπο φροντιστηρίου 11% 62% Θα χρησιμοποιηθούν τα αποτελέσματα για την κατηγοριοποίηση των σχολείων και την αξιολόγηση των καθηγητών με στόχο να νομιμοποιηθεί η μείωση σχολικών μονάδων (συγχωνεύσεις – καταργήσεις) και οι απολύσεις προσωπικού. 27% 86% |
Πηγή: Έρευνα με κλειστό ερωτηματολόγιο σε 700 εκπαιδευτικούς και γονείς (Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Ιωάννινα, Αλεξανδρούπολη, Βέροια, Πύργος, Πάτρα, Κέρκυρα) την περίοδο από 1 Μαρτίου έως 6 Απριλίου 2014. Το δείγμα δεν είναι σταθμισμένο και ως εκ τούτου τα αποτελέσματά της μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο ενδεικτικά.
Στις «καινοτομίες» του νέου Λυκείου η σημαντικότερη είναι η έμφαση στις εξεταστικές δοκιμασίες που αφενός οδηγεί σε ένα «ξεκαθάρισμα» του μαθητικού πληθυσμού και αφετέρου απλώνει την «σκιά της» στην ημερήσια διάταξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Και βέβαια είναι γνωστό ότι δεν υπάρχει καλύτερο έδαφος για να βαθύνει ακόμη περισσότερο τις ρίζες της η εκπαίδευση της ακριβοπληρωμένης αμάθειας, δεν υπάρχει καλύτερη λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας για να τρέξουν ακόμη πιο γρήγορα οι εργολάβοι των εξετάσεων, τα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα!
Ωστόσο, το πιο «δηλητηριώδες» τμήμα του νέου Λυκείου αναμένεται να αναδειχθεί η Τράπεζα Θεμάτων που προβάλλει με φωτοστέφανο αθωότητας στις διακηρύξεις του Υπουργείου Παιδείας το οποίο φροντίζει να μοντάρει, να μαντάρει και να ευπρεπίζει τις στοχεύσεις του για τη σχολική εκπαίδευση, τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, έτσι ώστε να θολώνει την εικόνα.
Πριν μιλήσουμε αναλυτικά για το δούρειο ίππο που λέγεται Τράπεζα Θεμάτων είναι απαραίτητη μια γενική παρατήρηση: Το ότι αποτελεί «διεθνή πρακτική», επ’ ουδενί αιτιολογεί τη χρησιμότητά της. Η τράπεζα θεμάτων έρχεται να χειραγωγήσει εκπαιδευτικούς και μαθητές, να απαξιώσει τους μάχιμους εκπαιδευτικούς και τον παιδαγωγικό τους ρόλο, να βάλει την εκπαιδευτική διαδικασία στα εκπαιδευτικά φέρετρα της αυτοαξιολόγησης – αξιολόγησης μετατρέποντας το σχολείο σε «νησί των νεκρών», να διευκολύνει την κατηγοριοποίηση τους με αγοραία κριτήρια και το κλείσιμό τους, και σε καμιά περίπτωση δεν έρχεται να βελτιώσει το δημόσιο σχολείο, όπως προσπαθεί να πείσει το Υπουργείο Παιδείας.
«ΤΟ ΠΑΝ ΕΙΝΑ Η ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ»
Η πρώτη εμπειρία με την Τράπεζα Θεμάτων για εκπαιδευτικούς και μαθητές ήταν το «τρέξιμο» στην εξεταστέα ύλη» που για ορισμένα μαθήματα αλλά και για πολλά σχολεία ήταν και παραμένει ένα μεγάλος βραχνάς. Αγνοεί το Υπουργείο Παιδείας ότι σε ορισμένα, για παράδειγμα, φιλολογικά μαθήματα η εξεταστέα ύλη μόνο τυπικά μπορεί να ολοκληρωθεί λόγω του αυξημένου όγκου της; Όχι βέβαια. Φυσικά το γνωρίζει αλλά δεν το απασχολεί καθώς είναι της αντίληψης ότι «το να “βγάλεις” την ύλη είναι αξία. Το να μορφώσεις μαθητές είναι απλώς ξεπερασμένη ιδεοληψία».
Επίσης το Υπουργείο Παιδείας στη βάση της ίδιας αντίληψης παραγνωρίζει το γεγονός ότι οι σχολικές τάξεις δεν είναι «ομοιόμορφες». Οικονομικές, κοινωνικές και εκπαιδευτικές διαφορές πριμοδοτούν ή δυσκολεύουν την ολοκλήρωση της εξεταστέας ύλης. Αξίζει να θυμηθεί κανείς στο σημείο αυτό τις πιέσεις για την ύλη σε σχολεία στα οποία οι καθηγητές προσλήφθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας 3 μήνες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Και αν το Υπουργείο Παιδείας δια στόματος του Υφυπουργού κ. Κεδίκογλου απαντά ότι «όπου υπήρξαν κενά προϊούσης της σχολικής χρονιάς για τη διδασκαλία των μαθημάτων, έχουν δοθεί οδηγίες προς τις σχολικές μονάδες και τους εκπαιδευτικούς, ώστε να διασφαλιστεί η κάλυψη της προβλεπόμενης ύλης, όπως για παράδειγμα με την αύξηση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος εβδομαδιαίως», όσοι αναπνέουν την κιμωλία μέσα στην τάξη γνωρίζουν ότι η γνώση δεν είναι ένα πιάτο φαγητό που μπορεί κανείς να το φάει με μια κουταλιά αρκεί να του δοθεί μεγάλο κουτάλι.
Στοιχειώδη γνώση να έχει κάποιος για την κατάσταση στις σχολικές τάξεις και για τους όρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της μάθησης αντιλαμβάνεται ότι η επιτάχυνση στην παράδοση της ύλης έχει καταστρεπτικές συνέπειες καθώς χιλιάδες μαθητές που δεν μπορούν να ακολουθήσουν τους επιβαλλόμενους εντατικούς ρυθμούς αποθαρρύνονται και ενσωματώνουν την ήττα.
Συνέπειες όμως υπάρχουν και για τον εκπαιδευτικό που μπορεί να οδηγηθεί γρήγορα στην απώλεια του παιδαγωγικού του ρόλου, του δασκάλου εμψυχωτή, καθώς θα σπρώχνεται να μετεξελιχθεί σε μικρόψυχο ελεγκτή, έναν συμβολαιογράφο επιδόσεων, εξεταστή, επιτηρητή, διορθωτή, έναν κακοπληρωμένο τεχνικό χωρίς διάθεση και χαμόγελο.
Δεν χρειάζεται να καταναλώσουμε πολύ στατιστική για να αποδείξουμε ότι στήνεται ήδη ένας ολοκληρωμένος και «θωρακισμένος μηχανισμός αναχαίτισης» όσων ετοιμάζονται στο μέλλον να χτυπήσουν τις πόρτες του νέου Λυκείου. Πολύ γρήγορα η λειτουργία της «Τράπεζας» θα αυξήσει τη σχολική θνησιμότητα, δηλαδή την απόρριψη ή τους συγγενείς της, δηλαδή, την ενσωμάτωση της αδυναμίας, την απόγνωση, την αναχαίτιση, το ψαλίδισμα των προσδοκιών, το φόβο και την εγκατάλειψη. Μα θέλει το Υπουργείο Παιδείας ένα τέτοιο αποτέλεσμα; Πρωτίστως! Επείγεται να «ξεσκαρτάρει» το Γενικό Λύκειο, να το «ελαφρώσει», σαν μια επιχείρηση που θέλει να απαλλαγεί από το προσωπικό της.
ΑΝΑΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ – ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
Η Τράπεζα Θεμάτων Υποτάσσει τους μαθητές, υποτάσσει τους εκπαιδευτικούς, υποτάσσει συνολικά την εκπαιδευτική διαδικασία στις εξετάσεις. Η Τράπεζα θεμάτων, δηλαδή το είδος και η «ποιότητα» των ερωτήσεων, μπορεί αθέατα να προσανατολίσει τη μαθησιακή διαδικασία σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις, να υποβαθμίσει το «πώς» και το «γιατί» να πριμοδοτήσει συγκεκριμένους τρόπους, διδασκαλίας ή διαβάσματος. Στην κατεύθυνση αυτή προφανώς ρίχνεται λίπασμα και από τις ερωτήσεις τύπου πολλαπλής επιλογής κλπ.
Πολύ σωστά ο Πανεπιστημιακός (ΕΜΠ) Γιάννης Μαίστρος επισημαίνει ότι η «τράπεζα θεμάτων» αποτελεί μια καθαρή μορφή «πιστοποίησης» και όχι «αξιολόγησης» (με την πρωτεύουσα – κυριολεκτική της σημασία και όχι με την «τιμωρητική» – απαξιωτική της, που η νεοφιλελεύθερη διαστροφή την εννοεί). Με αυτόν τον τρόπο «εξέτασης» των μαθητών αυτοματοποιείται σιγά – σιγά η «πιστοποίηση» των κλασμάτων γνώσης που αποκτώνται και στο τέλος θα μπορεί να γίνεται και η βαθμολόγηση από υπολογιστικά συστήματα, καταργώντας κάθε παιδαγωγική – γνωσιακή λειτουργία και, εννοείται, βάζοντας στο περιθώριο τον ανθρώπινο παράγοντα – δάσκαλο – εκπαιδευτικό!
Παρόμοια συστήματα εισηγούνται οι «σοφοί» του Υπ. Παιδείας για την «πιστοποίηση» επαγγελματικών προσόντων και εφαρμόζονται ήδη για την απόκτηση πιστοποιητικού γλωσσομάθειας, πληροφορικής (ECDL), την απόκτηση άδειας οδήγησης (σήματα ΚΟΚ) κ.λπ.
Δεν είναι μακριά η εποχή που θα εισαχθούν οι «πιστωτικές» μονάδες (κλάσματα γνώσης = τυποποιημένα «χάπια») και στη Β’ Βάθμια εκπαίδευση (όπως τα ECTS στην Γ’ Βάθμια) για να ολοκληρωθεί ο ευτελισμός και η πλήρης διάλυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, όχι μόνο στη φάση της «εξέτασης» αλλά και σ’ αυτή της διδασκαλίας. Οι μαθητές (και κυρίως οι γονείς τους) θα απαιτούν να «διδαχθούν» τα «θέματα της τράπεζας» για να «περάσουν» την πιστοποίηση στο τέλος της χρονιάς, αγνοώντας ως περιττά – άχρηστα ή κι επιζήμια τα μαθήματα όπως γίνονται σήμερα.
Παράλληλα η φροντιστηριακή εκγύμναση θα κερδίζει έδαφος ως «σώμα και πνεύμα» στο σχολείο εκτρέποντας το εκπαιδευτικό έργο σε τεχνικές απομνημόνευσης πληροφοριών και όχι αναλυτική επεξεργασία της ύλης και δημιουργικής αφομοίωσης από τους μαθητές. Ειδικότερα ως «καλό» Λύκειο θα αναγορεύεται αυτό που μιμείται το φροντιστήριο. Αυτό δηλαδή που καλουπώνει και παραδίδει αποσπασματικές γνώσεις χρήσιμες για τις εξετάσεις.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Κατ’ επανάληψη ο Υπουργός Παιδείας δηλώνει ότι η τράπεζα θεμάτων είναι «ένα μέσο πίεσης για την ολοκλήρωση του διδακτικού έργου των εκπαιδευτικών, για το οποίο και θα αξιολογούνται σε περίπτωση αποκλίσεων». Αν και πολλά θα μπορούσε να πει κανείς για τη δήλωση του Υπουργού Παιδείας τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Με την Τράπεζα Θεμάτων το Υπουργείο Παιδείας θα επιχειρήσει σταδιακά να αξιολογήσει τους εκπαιδευτικούς και τις σχολικές μονάδες με βάση τις επιδόσεις των μαθητών.
Είναι προφανές ότι η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας γνωρίζει πολύ καλά τις κοινωνικές παραμέτρους της σχολικής επίδοσης. Η στόχευση είναι αλλού και «φωτογραφίζει» κατευθείαν τον εκπαιδευτικό. Το ΥΠΕΠΘ θεωρεί κατάλληλο το χρόνο να προβάλει συστηματικά μια, έτσι κι αλλιώς, διαδεδομένη αντίληψη σύμφωνα με την οποία για ό,τι «καλό» ή «κακό» γίνεται στα σχολεία την ευθύνη την έχει ο εκπαιδευτικός. «Το παν εξαρτάται από το δάσκαλο» θα αναφωνήσει σε λίγο με βικτοριανή υποκρισία. Μια τέτοια αντίληψη, όπως γίνεται φανερό, εναποθέτει μεγάλο φορτίο ευθύνης στους ώμους του δασκάλου και συνήθως, όταν τίθεται θέμα σχολικής αποτυχίας ή εκπαιδευτικής κρίσης, ο δάσκαλος είναι ο «αποδιοπομπαίος τράγος». Με αυτό τον τρόπο γίνεται ευκολότερη υπόθεση η επιβολή αυταρχικών μέτρων αξιολόγησης, εντατικοποίησης και διοικητικού ελέγχου.
(πηγή: alfavita.gr)
