της Μαρίας Σπύρου
Η θέση του εκπαιδευτικού έχει αλλάξει με το πέρασμα των χρόνων. Ξεκίνησε, όντας αυταρχική και έχοντας δώσει τον πρώτο ρόλο αποκλειστικά στο πρόσωπο και μόνο του δασκάλου. Ο δάσκαλος ήταν ο «πάνσοφος» και το ευρύτατο φάσμα της γνώσης του κάλυπτε όλα τα θέματα – έστω και αν ουσιαστικά γνώριζε ελάχιστα. Η εξουσία του ξεπερνούσε τα στενά όρια του σχολικού περιβάλλοντος και απλωνόταν στη ζωή των μαθητών και εκτός σχολείου .
Τα χρόνια όμως έχουν περάσει και τουλάχιστον θεωρητικά έχουμε πετύχει μεγάλη πρόοδο σε ό,τι αφορά τις εκπαιδευτικές μεθόδους και πρακτικές. Δυστυχώς όμως, έχοντας πείρα πάνω από 20 χρόνια ως εκπαιδευτικός, αλλά και ως σύμβουλος γονέων και εκπαιδευτικών, -τουλάχιστο σε ό,τι αφορά τη χώρα μας- μπορώ να πω, πως εκεί που δεν έχουμε προσπαθήσει αρκετά, είναι προς την κατεύθυνση μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας που θα έχει στο επίκεντρο τον άνθρωπο – μαθητή. Μια διαδικασία που θα «χτίζει» και θα «χτίζεται» πάνω σε κάθε προσωπικότητα ξεχωριστά.
Μπορεί οι συνθήκες που αντιμετωπίζουμε να είναι δύσκολες, πιστεύω όμως -και το έχω δει να συμβαίνει- πως όταν ο εκπαιδευτικός έχει αγάπη και βαθιά επίγνωση της αποστολής του, γίνονται αληθινά εκπαιδευτικά θαύματα. Για έναν τέτοιο εκπαιδευτικό, ο μαθητής, ακόμα και αυτός που μοιάζει να μην θέλει να συμμετέχει στην εκπαιδευτική διαδικασία δεν αποτελεί «δυσκολία» στη δουλειά του, αλλά «κίνητρο». Χρειάζεται, δηλαδή, πρώτα η βαθιά μας αποδοχή για όλα τα παιδιά που έχουμε μπροστά μας ανεξάρτητα από τις όποιες ιδιαιτερότητές τους. Μετά την αποδοχή έρχεται η ανθρώπινη προσέγγιση και μέσα από αυτήν η γνωριμία, δηλαδή η δυνατότητα του εκπαιδευτικού να μάθει πράγματα που αφορούν τον κάθε μαθητή (ενδιαφέροντα, περιβάλλον κτλ), ώστε από τη μια να δημιουργείται ένα ζεστό κλίμα και παράλληλα ο εκπαιδευτικός να συλλέγει τις πληροφορίες που χρειάζεται για να προσαρμόσει τους εκπαιδευτικούς του στόχους και το υλικό κατά τρόπο ορθό και ενδιαφέροντα.
Τα παιδιά σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, κρίνουν, αξιολογούν και κυρίως αμφισβητούν. Γι αυτό μια ακόμα σημαντική παράμετρος που σαν εκπαιδευτικοί έχουμε ανάγκη να λάβουμε υπ’ όψιν είναι το γεγονός ότι ο ρόλος μας πια έχει απολύτως ξεφύγει από αυτόν της «αυθεντίας» και σαν αποτέλεσμα έχουμε μετατραπεί σε «μετακομιστές γνώσης». Εξαιτίας αυτού, ο εκπαιδευτικός σαφώς και επιβάλλεται να έχει αποκτήσει πολλές και σημαντικές γνώσεις στον τομέα του, όμως στους καιρούς μας, όλες οι γνώσεις φτάνουν μέχρι ενός σημείου, γιατί κάποιος άλλος έρχεται να προχωρήσει από εκεί που μείναμε εμείς. Η παλαιότερη διδακτική προσέγγιση που ήθελε τον δάσκαλο «φωτεινό παντογώστη» έχει ξεπεραστεί και ευτυχώς υπάρχουν πλήθος εκπαιδευτικών που προσπαθούν να κάνουν τη διαφορά (επιμορφώνονται, πασχίζουν, χρησιμοποιούν καινοτόμες μεθόδους). Αποτελεί μεγάλη χαρά να βλέπει κανείς τάξεις να εργάζονται σε ομάδες, σε ζευγάρια και να επιτυγχάνεται κάτι τόσο σημαντικό όσο η συνεργατική γνώση. Οι τάξεις της απόλυτης ησυχίας δίνουν τη θέση τους σε τάξεις όπου οι μαθητές μιλούν, κάνουν διάλογο, αντιπαρατίθενται, χωρίς να χρειάζεται ο δάσκαλος πάντα να κρίνει, να διορθώνει σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα να μην είναι απαραίτητη ούτε η φυσική του παρουσία (για κάποιους απίστευτο, κι όμως έχω γίνει μάρτυρας σε τέτοια διδασκαλία)…
Σίγουρα ο αγώνας που έχουμε μπροστά μας ως γονείς και εκπαιδευτικοί είναι δύσκολος, για να φτάσουμε δηλαδή όλο και πιο κοντά σε μια παιδεία «ανθρωποκεντρική» και σε έναν όσο το δυνατό «αυτόνομο τύπο μάθησης». Επειδή όμως τα οφέλη που αποκομίζει από μια τέτοια παιδεία κάθε κοινωνία, αλλά και κάθε άτομο ξεχωριστά είναι πολλά και σημαντικά, αξίζει τον κόπο να συνεχίσουμε και να κάνουμε τις προσπάθειές μας ακόμη πιο εντατικές.
(Η Μαρία Σπύρου είναι εκπαιδευτικός επί σειρά ετών στον τομέα της διδασκαλίας της ξένης γλώσσας και της εκπαιδευτικής ψυχολογίας με εξειδίκευση στις διδακτικές μεθόδους)
(πηγή: xeniglossa.gr)
