Όσα αναρωτιούνται οι γονείς
του Παναγιώτη Γαλάνη ορθοδοντικού, επιστ. συνεργάτη Πανεπιστημίου Αθηνών
Τι είναι η ορθοδοντική και ποιος είναι ο ορθοδοντικός;
Η ορθοδοντική είναι η παλαιότερη ειδικότητα της Οδοντιατρικής και ασχολείται αποκλειστικά με τη διάγνωση, πρόληψη και τη θεραπεία των ανωμαλιών της σύγκλισης με στόχο την αποκατάσταση της καλής λειτουργίας του στοματογναθικού συστήματος και της αισθητικής του προσώπου.
Ο ορθοδοντικός αποκτά την ειδικότητά του μετά το πτυχίο της Οδοντιατρικής Σχολής σε ολοκληρωμένα μεταπτυχιακά προγράμματα τουλάχιστον τριών ετών.
Πότε είναι απαραίτητη η ορθοδοντική θεραπεία;
Η ορθοδοντική θεραπεία είναι απαραίτητη, όταν υπάρχουν οδοντικές, σκελετικές και λειτουργικές ανωμαλίες του στοματογναθικού συστήματος. σκοπός της θεραπείας είναι:
1) Σωστή λειτουργία του στόματος (μάσηση, κατάποση και ομιλία).
2) Διευκόλυνση και βελτίωση της στοματικής υγιεινής.
3) Βελτίωση της αισθητικής του προσώπου και του χαμόγελου.
4) Περιορισμός πιθανότητας καταγμάτων δοντιών, όταν αυτά προεξέχουν.
5) Διευκόλυνση του γενικού οδοντιάτρου για την εκτέλεση σωστών οδοντιατρικών εργασιών και
6) Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του ατόμου.
Ποια προβλήματα αντιμετωπίζει ο ορθοδοντικός;
Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι προβλημάτων:
1) Τα οδοντικά προβλήματα, όπου τα δόντια για διάφορες αιτίες δεν έχουν σωστές θέσεις στη γνάθο, με συνέπεια να εμφανίζονται συνωστισμένα, με στροφές ή αποκλίσεις ή με διαστήματα. Συνήθως, αυτά τα προβλήματα δε φαίνονται με κλειστό στόμα.
2) Τα σκελετικά προβλήματα, όπου η άνω και η κάτω γνάθος δεν έχουν αναπτυχθεί αρμονικά μεταξύ τους.
3) Συνδυασμός οδοντικών και σκελετικών προβλημάτων, τα οποία έχουν επίπτωση και στο στόμα και στην αισθητική του προσώπου.
Ποιες είναι οι αιτίες των ορθοδοντικών προβλημάτων;
Οι κυριότεροι παράγοντες των ορθοδοντικών προβλημάτων είναι κληρονομικοί, περιβαλλοντικοί ή συνδυασμός και των δύο προαναφερθέντων.
Κληρονομικοί παράγοντες θεωρούνται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες το παιδί κληρονομεί μεγάλα δόντια από τον ένα γονέα και μικρές γνάθους από τον άλλο, οπότε εμφανίζεται έντονος συνωστισμός.
Ως περιβαλλοντικοί παράγοντες χαρακτηρίζονται διάφορες μη φυσιολογικές συνήθειες, όπως η στοματική αναπνοή, ο θηλασμός του δακτύλου ή της γλώσσας, το δάγκωμα νυχιών ή αντικειμένων, με αποτέλεσμα τη διαταραχή της αρμονικής σχέσης των γνάθων και επίπτωση στην αισθητική του προσώπου. Επίσης, η πρόωρη απώλεια των νεογιλών (παιδικών) δοντιών οδηγεί σε ανεπιθύμητες μετακινήσεις των παρακειμένων δοντιών, με αποτέλεσμα να χάνεται ο απαραίτητος χώρος για την ανατολή των μονίμων.
Πότε επισκεπτόμαστε τον ορθοδοντικό;
Επειδή η πρόληψη είναι απαραίτητη για την έγκαιρη και πιο ουσιαστική θεραπεία, καλό είναι η πρώτη επίσκεψη να γίνεται στην ηλικία των έξι με εφτά ετών.
Η προληπτική ορθοδοντική αντιμετωπίζει προβλήματα όπως οι πρόωρες απώλειες νεογιλών δοντιών, ελαφρές ασυμμετρίες της κάτω γνάθου, παρατεταμένος θηλασμός δακτύλου κ.α.
Η κατασταλτική ορθοδοντική γίνεται στην ηλικία των εφτά έως εννιά ετών και σκοπό έχει να αναχαιτίσει τη δυσμενή εξέλιξη σκελετικών ή οδοντικών προβλημάτων, τα οποία χωρίς έγκαιρη αντιμετώπιση θα επιδεινωθούν.
τέλος, η επανορθωτική ορθοδοντική έχει σκοπό να θεραπεύσει υπάρχοντα προβλήματα σε παιδιά ή ενηλίκους. Για τα παιδιά καλό είναι η θεραπεία να αρχίσει πριν την εφηβεία, γιατί έτσι ο ορθοδοντικός έχει περισσότερες δυνατότητες σωστής και ολοκληρωμένης παρέμβασης.
Ποιά είναι τα πλεονεκτήματα της έγκαιρης ορθοδοντικής θεραπείας;
1) Μειώνει την πιθανότητα μακρόχρονης θεραπείας στο μέλλον.
2) Καλύτερος έλεγχος των σκελετικών προβλημάτων.
3) Οι ασθενείς είναι πιο συνεργάσιμοι σ’ αυτήν την ηλικία, γιατί δεν έχουν την ντροπή και τις αναστολές των μεγαλύτερων.
4) Μεγαλύτερη πιθανότητα αποφυγής εξαγωγής μονίμων δοντιών.
5) Βελτιώνει την εμφάνιση και αυξάνει την αυτοπεποίθηση στην εφηβεία.
Τι είδους ορθοδοντικοί μηχανισμοί υπάρχουν;
Οι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται στην ορθοδοντική θεραπεία είναι κινητοί και ακίνητοι:
Οι κινητοί μηχανισμοί μπορούν να αφαιρεθούν από το ίδιο το παιδί, ενώ οι ακίνητοι μένουν σταθεροί στα δόντια κατά τη διάρκεια της θεραπείας και αφαιρούνται μόνο από τον ορθοδοντικό.
Μερικά κινητά μηχανήματα είναι τα ακόλουθα:
1) Πλάκες διευρύνσεως, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε μικρές ηλικίες για τη διεύρυνση της άνω γνάθου.
2) Λειτουργικά μηχανήματα, κυρίως για να μετατοπίσουν την κάτω γνάθο προς τα μπροστά, όταν δεν είναι καλά ανεπτυγμένη.
3) Εξωστοματικά μηχανήματα, τα οποία στηρίζονται με ελαστικούς ιμάντες στον αυχένα ή στο κεφάλι.
4) Συγκρατητικοί μηχανισμοί, οι οποίοι χρησιμοποιούνται μετά το τέλος της θεραπείας για σταθεροποίηση του αποτελέσματος.
Οι ακίνητοι μηχανισμοί αποτελούνται κυρίως από τα μεταλλικά ή κεραμικά άγκιστρα, τα συρμάτινα τόξα, τις ελαστικές αλυσίδες, ελατήρια, δακτυλίους κ.α. που τοποθετούνται πάνω στα δόντια και τα μετακινούν με ακρίβεια στην επιθυμητή κατεύθυνση.
Μπορούν οι ενήλικοι να κάνουν ορθοδοντική;
Σίγουρα ναι, αρκεί να έχουν τα κανονικά τους δόντια. Πολλές φορές η ορθοδοντική στους ενήλικες σε συνεργασία με άλλες ειδικότητες της οδοντιατρικής μπορεί να επιτύχει σωστότερο και βιολογικά πιο αποδεκτό τελικό αποτέλεσμα.
Η αναγνώριση της πραγματικής φύσης του ορθοδοντικού προβλήματος, η επιλογή της ηλικίας έναρξης και του τρόπου θεραπείας είναι αποκλειστική ευθύνη του ορθοδοντικού για ένα σωστό και μακροχρόνιο αποτέλεσμα. Άλλωστε, αυτή είναι η γοητεία και η πρόκληση της άσκησης της ορθοδοντικής!
ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 1) ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΗ (ΕΟΓΜΕ) ΑΘΗΝΑ 1998 2) ΑΡΘΡΟ Dr ΝΤΟΝΤΥ. ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΥΠΡΟΥ 2007–
