Φαντασμαγορικές ιδέες προσαρμοσμένες σε ειδικά χρώματα και εφέ. Ο μαγικός κόσμος ενός παιδιού μπορεί να περικλείεται στις σύντομες αλλά ισχυρές δόσεις των διαφημιστικών μηνυμάτων. Πώς συμπεριφέρονται αλήθεια τα παιδιά ως καταναλωτές και σε ποιον βαθμό, στηρίζεται το παγκόσμιο μάρκετινγκ επάνω τους; Διακεκριμένοι επιστήμονες επιχείρησαν να μας δώσουν από κοντά τις απαντήσεις.
Διαφήμιση, παιδί, καταναλωτής. Τρεις έννοιες με κοινά σημεία. Τα παιδιά ως καταναλωτές είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στα διαφημιστικά σλόγκαν, και το παγκόσμιο μάρκετινγκ φαίνεται πως έχει λάβει σοβαρά υπόψη του αυτή την πληροφορία. Με βάση αυτό το δεδομένο την Τρίτη, 17 Μάρτη, στο βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ διακεκριμένοι επιστήμονες, μεταξύ άλλων ο Creative Director, Θοδωρής Τσεκούρας, η υποψήφια διδάκτωρ ιατρικής ΕΚΠΑ, Ευαγγελία Σιαφαρίκα, και η ειδική παιδαγωγός του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου, Φανή Λαμπαδαρίου, πραγματοποίησαν μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για το κοινό.
Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από τον τηλεοπτικό σταθμό “Nickelodeon” σε συνεργασία με το πρόγραμμα των ενημερωτικών δράσεων και εκδηλώσεων του “Kids in Action”.Η τέταρτη κατά σειρά ημερίδα με θέμα, “Το παιδί ως καταναλωτής- Ψυχολογία, θεσμοί, νομικό πλαίσιο. Ο ρόλος της οικογένειας και της εκπαίδευσης στη διαμόρφωση ορθής καταναλωτικής αγωγής”, στόχο είχε να αφυπνίσει κυρίως, για τον ρόλο της οικογένειας ως προς την απουσία κριτικής στάσης απέναντι σε ένα διαφημιστικό μήνυμα. Η έναρξη της ομιλίας έγινε με μια γλυκιά ιστορία, υπενθυμίζοντας στο κοινό πως έχουμε μάθει να ζούμε σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο από εκείνον του χθες.
Οι ΗΠΑ διαθέτουν το πιο ανεπτυγμένο κύμα καταναλωτών από τη δεκαετία του 1980. Ο John Kennedy ήταν ο πρώτος που είχε μιλήσει το 1963, για την ανάγκη εκπαίδευσης των καταναλωτών»
Ο εκπρόσωπος διεύθυνσης πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του υπουργείου παιδείας, Γιώργος Λιάσκος, ανοίγοντας τη συζήτηση στην οποία συμμετείχαν και άλλοι διακεκριμένοι επιστήμονες, μοιράστηκε μαζί μας μνήμες από την εποχή που ζούσε ο παππούς του. Έχοντας βιώσει στιγμές κατοχής, εμφυλίου, ορφάνιας, κάθε φορά που επισκεπτόταν το αστικό σπίτι των παιδιών του απορούσε όταν έβλεπε τα εγγόνια του να παίζουν με τόσα ηλεκτρονικά.
Ο εκπρόσωπος διεύθυνσης της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του υπουργείου παιδείας Γιώργος Λιάσκος ανοίγει τη συζήτηση
Η μόνιμη ερώτηση που ο ίδιος εξέφραζε, ήταν: “Τι τα θέλετε όλα αυτά; Τι τα χρειάζεστε;”. Ο ίδιος στην εποχή του ήξερε ότι έχει περιορισμένα μέσα, και μόνος του έπρεπε να επιλέξει τι θα αγοράσει ενώ σημαντικό μέρος των αγαθών που χρειαζόταν, το παρήγαγε μόνος του. Σήμερα, έχουμε εθισμούς από τον τρόπο που ζούμε και η ιστορία αυτή αποτελεί μέτρο σύγκρισης για το πώς αλλάζουν και διαμορφώνονται οι κοινωνίες. Ζούμε πλέον σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο και όπως κατέληξαν και οι ομιλητές της ημερίδας, όταν αγοράζουμε ένα προϊόν, σπάνια θέτουμε ερωτήσεις πλέον, όπως “Θέλω να το αγοράσω; Μπορώ; Το χρειάζομαι;”.
Καθαρά χρώματα- μεγάλα μάτια, ο στόχος μιας παιδικής διαφήμισης
Μπροστά σε ένα διαφημιστικό μήνυμα, το παιδικό βλέμμα διεγείρεται από μεγάλα σχήματα, καθαρά χρώματα και χαρακτήρες με μεγάλα μάτια. Τα παιδιά μέχρι την ηλικία των πέντε ετών βλέπουν τις διαφημίσεις ως συνέχεια της εκπομπής που παρακολουθούσαν πριν, ενώ όσα βρίσκονται στην ηλικία των δέκα ετών, αρχίζουν να επηρεάζονται και να ζητούν επίμονα αυτό που βλέπουν. Το Cereal Box Psychologyέχει να κάνει με τα δημητριακά για παιδιά τα οποία τοποθετούνται στα χαμηλά ράφια των super markets για να έχει το παιδί οπτική επαφή με το προϊόν. Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργείται ένα κλίμα οικειότητας που ωθεί τους μικρούς καταναλωτές στο κυνήγι όσων βλέπουν.
Όταν τα παιδιά ρωτήθηκαν ως καταναλωτές στα πλαίσια μιας έρευνας, γιατί θα αγόραζαν αυτό το γάλα και όχι κάποιο άλλο, εκείνα απάντησαν ότι αυτό λέει η διαφήμιση»
Αρκετές δεκαετίες τώρα, η καταναλωτική συμπεριφορά των παιδιών και των εφήβων αποτελεί ένα ζήτημα που απασχολεί γονείς, επιχειρήσεις και καταναλωτικούς φορείς. Τα παιδιά έρχονται καθημερινά σε επαφή μέσω της τηλεόρασης, των κινητών “έξυπνων” τηλεφώνων, των tablets, αλλά και των κοινωνικών δικτύων, με έναν μεγάλο αριθμό διαφημίσεων που τους παρουσιάζουν προϊόντα στα οποία καλούνται να ξοδέψουν το χαρτζιλίκι τους ή να ζητήσουν από τους γονείς τους να τους τα αγοράσουν. Είναι όμως σε θέση τα παιδιά να καταλάβουν αν πραγματικά χρειάζονται το συγκεκριμένο προϊόν που βλέπουν να περνά μπροστά από τις οθόνες τους;
Τα παιδιά πρέπει να αναλάβουν δράση…
Ποιος είναι ο ρόλος των γονιών στη διαμόρφωση των καταναλωτικών συνηθειών των παιδιών; Πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά και οι νέοι τον ρόλο τους ως καταναλωτές; Ποια είναι τα δικαιώματα και τι πρέπει να γνωρίζουμε για την προστασία των ανήλικων καταναλωτών; Μπορούν τα παιδιά και οι νέοι να δράσουν ως διαμορφωτές καταναλωτικών τάσεων; Πώς μπορεί να επηρεάσει η αγοραστική τους δύναμη τις τάσεις της αγοράς και τη στρατηγική των επιχειρήσεων; Τα ερωτήματα αυτά, μεταξύ άλλων, τέθηκαν στο επίκεντρο αυτής της συζήτησης.
Τραγουδώντας διαφημιστικά σλόγκαν
Τα σύγχρονα παιδιά έχουν την τάση να επαναλαμβάνουν τραγουδιστά το διαφημιστικό σλόγκαν που μόλις πέρασε μπροστά από την οθόνη. Δεν είναι τυχαίο που στον δρόμο συναντάμε παιδιά με πανομοιότυπα ρούχα, σημειώνει η Ευαγγελία Σιαφαρίκα. Οι γονείς πολλές φορές δεν καλλιεργούν κριτική στάση απέναντι σε αυτό που ορίζει στα παιδιά τους η τηλεόραση και συνεπώς ένα παιδί δυσκολεύεται να διαβάσει και να αντιληφθεί τι κρύβεται πραγματικά πίσω από το εκάστοτε μήνυμα. Η καταναλωτική συνείδηση είναι ζήτημα παιδείας και η αντίληψή μας μοιάζει δυστυχώς, να αφήνεται στα χέρια της αγοράς.
Το κλειδί βρίσκεται στην ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας και στη δημιουργική σκέψη που απαιτείται για να μπορούν τα παιδιά να αντιλαμβάνονται διαφορετικά και να διαβάζουν σωστά τα μηνύματα των διαφημίσεων. Το συμπέρασμα μοιάζει να παραμένει ένα όση ώρα βγάζουν λόγο οι ομιλητές. Αν δεν ασχοληθούμε με τους κανόνες που ορίζει το παγκόσμιο μάρκετινγκ είναι σαν να μην παίζουμε το παιχνίδι που οφείλουμε. Η καταναλωτική συνείδηση είναι ωστόσο περισσότερο, μέρος μιας πολιτικής πράξης.
Το συναισθηματικό κενό δεν γεμίζει με κουβάδες παιχνιδιών», σημειώνει ο Creative Director, Θοδωρής Τσεκούρας»
Δεν μπορούμε να αντισταθούμε στο αφήγημα ενός διαφημιστικού μηνύματος και πόσω μάλλον ένα παιδί. Μπορούμε παρόλα αυτά ως μεγαλύτεροι, να δείξουμε στα παιδιά την επίδραση του ειδικού φωτισμού ή την επιρροή που ασκεί η μουσική υπόκρουση σε μια διαφήμιση κλείνοντας εντελώς τον ήχο στην τηλεόραση. Η αγωγή του καταναλωτή πρέπει να ξεκινά από την προσχολική ηλικία ώστε να εξαλείφει ή να μειώνει την παθητικότητα μέσα στην οποία έχουμε αποδεχτεί να ζούμε μικροί και μεγάλοι.
Τα παιδιά έχουν την τάση να πιστεύουν ό,τι βλέπουν. Η δική τους τηλεοπτική διαφήμιση, όπως ζητήθηκε να δημιουργηθεί από ένα δημόσιο δημοτικό σχολείο, ήταν ιδιαίτερη. Ζήτησαν να μην είναι φαγητό αλλά παιχνίδι, να έχει έντονο χρώμα, να περιστρέφεται γύρω από έναν γνωστό ήρωα και να προσφέρει δώρο στους καταναλωτές. Ο “Τρεχαμάξης” ήταν το πιο ιδανικό διαφημιστικό εύρημα σύμφωνα με τα παιδιά. Το πιο γρήγορο αμάξι στον κόσμο που έδινε δώρο κάρτες με αυτοκίνητα. Το παγκόσμιο μάρκετινγκ βρίσκεται ακριβώς απέναντί τους και παρακολουθεί τις προτιμήσεις τους. Δεν είναι τυχαία άλλωστε, η επιλογή των παιδιών ως πρωταγωνιστές σε διαφημίσεις αυτοκινήτων…
Εδώ μπορείτε να βρείτε την ευρωπαϊκή πλατφόρμα που περιέχει χρήσιμο υλικό για την αγωγή του καταναλωτή.
(πηγή: pathfinder.gr)
