O καρκίνος στα παιδιά αν και σπάνιος είναι η κύρια αιτία θανάτου, μετά τα ατυχήματα, στα χρόνια που ακολουθούν τη νεογνική ηλικία. Παρότι ο παιδικός καρκίνος είναι σπάνιος, τα ποσοστά του, σύμφωνα με επιδημιολογικά στοιχεία από τις ΗΠΑ, αυξήθηκαν κατά 21% στο διάστημα που μεσολάβησε από το 1975 μέχρι το 1998 (αύξηση 1% ετησίως). Υπολογίζεται ότι το 2014, περίπου 8.000 παιδιά ηλικίας 0-15 ετών θα προσβληθούν από κάποια μορφή καρκίνου στις ΗΠΑ ενώ περίπου 1.500 θα χάσουν τη ζωή τους. Όσον αφορά την Ελλάδα υπολογίζεται ότι περίπου 280-300 παιδιά κάθε χρόνο προσβάλλονται από καρκίνο. Το 50% των περιπτώσεων καρκίνου στα παιδιά είναι λευχαιμίες και όγκοι του κεντρικού νευρικού συστήματος. Τα αίτια που προκαλούν τον καρκίνο αλλά και την παρατηρούμενη αύξηση της επίπτωσής του παραμένουν άγνωστα.
Τα στοιχεία αυτά αναφέρονται σε ανακοίνωση της λέκτορος παιδιατρικής στο ΑΠΘ, παιδιάτρου αιματολόγου-ογκολόγου, Παρασκευής Παναγοπούλου, η οποία θα παρουσιαστεί στη 2η Διακλινική Επιστημονική Ημερίδα με θέμα “Πρόληψη για την αποφυγή νόσου” την οποία συνδιοργανώνουν στις 7 Μαρτίου η Β΄ Πανεπιστημική Παιδιατρική Κλινική του ΑΧΕΠΑ και η Δ΄ Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική του Παπαγεωργίου.
Σύμφωνα με την κ Παναγοπούλου τα αίτια για τις περισσότερες μορφές καρκίνου δεν είναι γνωστά παρότι έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες για την πρόκλησή τους. Περίπου 5% των καρκίνων στην παιδική ηλικία προκαλούνται από κάποια γνωστή κληρονομούμενη μετάλλαξη, π.χ. 25-30% των περιπτώσεων ρετινοβλαστώματος προκαλούνται από μια κληρονομούμενη μετάλλαξη στο γονίδιο RB1.
“Εκτός όμως από τις μορφές καρκίνου που συσχετίζονται με γνωστά γενετικά σύνδρομα, πιστεύεται ότι και οι υπόλοιπες περιπτώσεις οφείλονται σε μεταλλάξεις γονιδίων που οδηγούν σε ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό ενός κλώνου κυττάρων. Μεταλλάξεις που προκαλούν καρκίνο μπορούν να προκληθούν κατά την ενδομήτρια ζωή, π.χ. 1 στα 100 παιδιά γεννιούνται με κάποια γενετική ανωμαλία που αυξάνει τον κίνδυνο για λευχαιμία, όμως μόνο ένα στις 8.000 παιδιά με αυτήν τη γενετική ανωμαλία θα αναπτύξει τελικά λευχαιμία” προσθέτει η κ. Παναγοπούλου.
Ενώ στους ενήλικες, ο καρκίνος είναι συχνά αποτέλεσμα έκθεσης σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως είναι ο καπνός του τσιγάρου, ο αμίαντος και η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία αντιθέτως στα παιδιά είναι λιγοστές οι περιβαλλοντικές εκθέσεις για τις οποίες έχει αποδειχθεί ότι ενοχοποιούνται για την πρόκληση καρκίνου. Αυτό οφείλεται τόσο στη σπανιότητα του νοσήματος, όσο και στο ότι είναι δύσκολο να καθοριστούν με ακρίβεια οι πολύπλοκες περιβαλλοντικές εκθέσεις των παιδιών από την αρχή της ανάπτυξής τους (συμπεριλαμβανόμενης της ενδομήτριας ζωής).
“Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου η συμμετοχή περιβαλλοντικών παραγόντων στην εμφάνισή του κυμαίνεται από 5-90%. Κάτι που σημαίνει ότι μεγάλο ποσοστό μπορεί να προληφθεί. Επιπλέον, οι σημαντικές διαφορές στους καρκίνους στα διάφορα μέρη του κόσμου ίσως να εξηγείται από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Πολύ γνωστές και τεκμηριωμένες συσχετίσεις καρκίνου και περιβαλλοντικών παραγόντων είναι: διάφορα φαρμακευτικά προϊόντα (π.χ. διαιθυλοστιλβεστρόλη- DES), η ιονίζουσα ακτινοβολία και τα κυτταροστατικά. Επίσης ισχυρές είναι οι ενδείξεις ότι η έκθεση τόσο των παιδιών όσο και των γονέων τους σε ορισμένα τοξικά χημικά (διαλύτες, εντομοκτόνα, πετροχημικά, και παρα-προϊόντα της βιομηχανίας –πχ. διοξίνες, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες-)μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση καρκίνου της παιδικής ηλικίας” αναφέρει η κ Παπαγοπούλου.
Ωστόσο, επισημαίνει ότι τα αποτελέσματα των μελετών είναι αντικρουόμενα. “Σε γενικές γραμμές η έρευνα για περιβαλλοντικές αιτίες στην πρόκληση του παιδικού καρκίνου δεν ήταν μέχρι σήμερα επιτυχής. Στην πραγματικότητα η εμφάνιση του καρκίνου είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που συμβαίνει μόνο όταν διάφορα πράγματα πάνε στραβά με μια συγκεκριμένη χρονολογική σειρά. Οι έρευνες για την αναζήτηση της αιτιολογίας του παιδικού καρκίνου συνεχίζονται. Προς το παρόν δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι ακριβώς προκαλεί τον καρκίνο στα παιδιά στις πλείστες περιπτώσεις. Καλό είναι να αποφεύγεται η έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες των οποίων η δράση έχει τεκμηριωθεί τόσο για την πρόληψη του καρκίνου στην παιδική ηλικία αλλά κυρίως στην ενήλικη ζωή” καταλήγει η κ.Παναγοπούλου.
(πηγές: enikos.gr, ΑΠΕ–ΜΠΕ)
