Οι διαταραχές πρόσληψης της τροφής είναι μια κατηγορία από προβληματικές διαταραχές που αφορούν τη διατροφή των ανθρώπων. Οι πιο γνωστές είναι η νευρική ανορεξία (εμμονή με την απώλεια βάρους και υπερβολική απίσχναση) και η νευρική βουλιμία (υπερφαγικά επεισόδια και καθαρτικές συμπεριφορές- π.χ. πρόκληση εμετού- για τον έλεγχο του βάρους), ενώ τελευταία η προσοχή των ειδικών στρέφεται ολοένα και περισσότερο στην καταναγκαστική υπερφαγία (εμμονή και κατανάλωση τροφής για συναισθηματικούς λόγους σε μορφή κρίσεων ή τσιμπολογήματος), που φαίνεται να είναι πολύ συχνή. Οι διαταραχές αυτές εμφανίζονται κυρίως στην εφηβική ηλικία και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ολοένα και χαμηλότερη ηλικία στην εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων. Πολλοί γονείς εκφράζουν ανησυχίες σχετικά με τα συμπτώματα των διαταραχών πρόσληψης τροφής, προκειμένου να προστατέψουν τα παιδιά τους. Είναι αλήθεια ότι στις διαταραχές αυτές έχει μεγάλη σημασία η αναγνώριση των πρώτων συμπτωμάτων, για να προληφθεί η επιδείνωση και για να αποτραπούν οι δυσμενείς και επικίνδυνες επιπτώσεις στην ψυχική και τη σωματική υγεία.
Πώς μπορεί να καταλάβει λοιπόν ο γονιός αν το παιδί του έχει αρχίσει να κινδυνεύει από αυτές τις επικίνδυνες διατροφικές συμπεριφορές;
- Ασχολείται υπερβολικά με τη διατροφή και το βάρος του;
- Δείχνει να ντρέπεται για το σώμα του; Φοράει ρούχα που να το καλύπτουν;
- Έχει εμμονή με θερμίδες, φαγητό, διατροφή, λιπαρά, μερίδες;
- Κάνει δίαιτα ακόμα και αν είναι λεπτό;
- Χάνει βάρος ραγδαία και ανεξήγητα;
- Κάνει χρήση καθαρτικών, χαπιών αδυνατίσματος, υπερβολικής άσκησης;
- Χρησιμοποιεί δικαιολογίες για αποφεύγει το φαγητό;
- Πηγαίνει στην τουαλέτα αμέσως μετά από ένα γεύμα;
- Κρύβει τρόφιμα; Τρώει μόνο του ή κρυφά;
- Τρώει συχνά από άγχος, πλήξη, στενοχώρια, αμηχανία ή για να σας τραβήξει την προσοχή;
Λόγω της επικινδυνότητας των διαταραχών αυτών, είναι απαραίτητο ο γονιός, αν διαπιστώσει κάποιες από τις παραπάνω συμπεριφορές, να απευθυνθεί οπωσδήποτε σε εξειδικευμένο ψυχολόγο αλλά και σε διαιτολόγο, για την αποκατάσταση της διατροφής του παιδιού. Σημαντικό είναι να μην έχει επικριτική και ελεγκτική στάση, να διευκολύνει τη συναισθηματική επικοινωνία με το παιδί του, να μην προκαλεί ενοχές για το πρόβλημα και να αντιμετωπίσει και τις δικές του δυσκολίες με τη διατροφή.
Aς δούμε κάποιες πρακτικές κατευθύνσεις που πρέπει να παίρνουν οι γονείς στο κομμάτι της παρέμβασης:
- φροντίζουμε τα δικά μας διατροφικά θέματα (δικό μας άγχος για τη διατροφή των παιδιών, άγχος για την πείνα, για τη σωστή τους ανάπτυξη, συναισθήματα άγχους, απογοήτευσης, αγωνίας για το δικό μας σώμα, τι μηνύματα είχαμε δεχτεί εμείς ως παιδιά και ίσως τα αναπαράγουμε ή έχουμε διαμορφώσει ακραίες πεποιθήσεις από αντίδραση κτλ.)
- φροντίζουμε την οικογενειακή συνοχή και τις σχέσεις ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας: οι διατροφικές διαταραχές υποδηλώνουν προβληματική επικοινωνία και ελλιπή εκδήλωση συναισθημάτων ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας. Πείτε ότι αγαπάτε, δείξτε την υπερηφάνειά σας, πείτε επαίνους. Ρωτήστε “τι κάνεις”;, “πώς νιώθεις;” και μάθετε να ακούτε την απάντηση.
- στην περίπτωση που βλέπουμε ότι το παιδί κάνει δίαιτα, καταλαβαίνουμε και εξηγούμε στο παιδί ότι δεν είναι κακό να έχουμε υγιεινή διατροφή και να ασκούμαστε και αναλύουμε μαζί του το όριο που υπάρχει ανάμεσα στις καλές συνήθειες και την εμμονή με αυτές
- δε χρειάζεται να πούμε ότι το πάχος είναι ομορφιά. Το παιδί δε θα πειστεί και στο κάτω-κάτω δεν αληθεύει κάτι τέτοιο, αφού η ομορφιά είναι εντελώς υποκειμενική. Άλλωστε το παιδί δε θα πειστεί, αφού ολόκληρη η κουλτούρα λέει κάτι διαφορετικό. Με κάτι τέτοιο κινδυνεύει η αξιοπιστία μας.
- προσπαθούμε να βρούμε μια συναισθηματική ισορροπία και νηφαλιότητα στο θέμα του πάχους. Δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι “δεν πειράζει” να έχει κανείς παραπάνω κιλά”, ούτε όμως και να εκδηλώσουμε άγχος, ενόχληση και επικριτική διάθεση. Πρόκειται κατά βάση για θέμα υγείας.
- μαθαίνουμε να ακούμε. Ο γονιός, όπως και ο ειδικός ψυχικής υγείας, έχει καθήκον να μεταδώσει κάποιες πληροφορίες και να δώσει ένα είδος εκπαίδευσης στο παιδί, σχετικά με το υγιές βάρος και την υγιή διατροφική συμπεριφορά. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να μάθει και να ακούει τι έχει να του πει το παιδί, χωρίς να διακόπτει, χωρίς να κρίνει, χωρίς να απορρίπτει. Ακόμα και όταν αυτά που έχει να πει το παιδί είναι επώδυνα ή προσάπτουν ευθύνες στο γονιό.
- Βοηθάμε το παιδί να εκφράζεται συναισθηματικά. Εξασκούμαστε και οι ίδιοι στη συναισθηματική έκφραση και μαθαίνουμε να μη νιώθουμε αμηχανία, όταν κάποιος μας λέει τι νιώθει.
- μαθαίνουμε στο παιδί πώς να αντιδρά στην κοροϊδία που δέχεται ένα άτομο εξαιτίας της εξωτερικής του εμφάνισης. Διδάσκουμε ότι όταν μαθαίνουμε να απαντάμε, γινόμαστε πιο ώριμοι και δυνατοί άνθρωποι και ότι εκείνος που κοροϊδεύει το κάνει αυτό, γιατί χρειάζεται να ταπεινώσει τους άλλους, γιατί αντιμετωπίζει προβλήματα ο ίδιος στη ζωή του.
- δε δημιουργούμε “διπολική” στάση απέναντι στο φαγητό, χαρακτηρίζοντας τις τροφές υγιεινές/ανθυγιεινές, διαίτης/παχυντικές κτλ. Μια σωστή διατροφή που δε θα οδηγήσει σε διατροφικές ακρότητες είναι αυτή που δεν απαγορεύει τίποτα και που τηρεί τον κανόνα της αναλογίας (ότι μπορούμε να φάμε απ’ όλα στις κατάλληλες ποσότητες).
- απευθυνόμαστε σε έναν διαιτολόγο-διατροφολόγο που κρίνουμε ότι έχει μια όχι αυστηρή αλλά σωστή παιδαγωγικά στάση απέναντι στη διατροφή. Αποφεύγουμε ανθρώπους που υπόσχονται γρήγορες λύσεις, προτιμούμε εκείνους που εξηγούν τη διατροφή και που μας βοηθάνε να θέσουμε ρεαλιστικούς στόχους και να μαθαίνουμε το σώμα μας.
- απευθυνόμαστε σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας που να γνωρίζει καλά από διαταραχές πρόσληψης τροφής.
(πηγή: boro.gr)
