Ρεπορτάζ Ελένη Καραθάνου, Βασιλική Πανταζοπούλου
Οι σύγχρονες φαβέλες της Ελλάδας
Κοινωνικά φαινόμενα που τα γνωρίσαμε από τις παραγκούπολεις της Βραζιλίας και τις υποβαθμισμένες κεντρικές πολιτείες των ΗΠΑ ήρθαν και στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα της ανέχειας και της εξαθλίωσης, γεννιούνται οι πρώτες φαβέλες από οικογένειες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και δυσκολεύονται να καλύψουν ακόμα και τις βασικές τους ανάγκες. Άνθρωποι που δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να καταβάλουν ούτε το ενοίκιο ενός μικρού διαμερίσματος ή το χαράτσι του σπιτιού τους, να πληρώσουν τον λογαριασμό της ΔΕΗ αλλά και το πετρέλαιο, εγκαταλείπουν τα σπίτια τους και ζουν μόνιμα πια σε τροχόσπιτα ή σκηνές σε οργανωμένα κάμπινγκ της Αττικής και της περιφέρειας που λειτουργούν ολόκληρο τον χρόνο. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι ιδιοκτήτες τροχόσπιτων, οι οποίοι τις καλές εποχές τα χρησιμοποιούσαν για τις καλοκαιρινές τους διακοπές ταξιδεύοντας στην Ελλάδα.
Σήμερα, τα τροχόσπιτα των 7 τ.μ. είναι το μοναδικό τους σπίτι. Στη Νέα Κηφισιά, στη Νέα Μάκρη, στην Κινέττα, αλλά και σε πολλές ακόμη περιοχές σε ολόκληρη τη χώρα, τα κάμπινγκ που λειτουργούν όλο τον χρόνο έχουν μετατραπεί σε σύγχρονες φαβέλες και φιλοξενούν, με ελάχιστο κόστος, άνεργους πολίτες αλλά και χαμηλόμισθους οικογενειάρχες που παλεύουν για την επιβίωση. Πρώην ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, δημόσιοι υπάλληλοι, υψηλόβαθμοι ιδιωτικοί υπάλληλοι, νέοι που δεν βρίσκουν δουλειά, αλλά και γυναίκες με παιδιά κατέφυγαν στα κάμπινγκ για να μη βρεθούν στον δρόμο. Τους καλοκαιρινούς μήνες έρχονται αντιμέτωποι με τις υψηλές θερμοκρασίες και τον χειμώνα η διαβίωση γίνεται πιο δύσκολη, με τα λασπόνερα στην είσοδο του «σπιτιού» τους και το κρύο να αποτελούν γι’ αυτούς καθημερινότητα. Το ετήσιο κόστος της ενοικίασης του χώρου δεν ξεπερνάει τα 1.600 ευρώ. Το εσωτερικό ενός τροχόσπιτου περιλαμβάνει ένα μονό ή διπλό κρεβάτι, ένα WC, μια μικρή κουζίνα με γκάζι και μικρούς αποθηκευτικούς χώρους.
Στην είσοδο του τροχόσπιτου οι περισσότεροι από αυτούς έχουν ενσωματώσει μια μεγάλη σκηνή η οποία είναι προέκταση του τροχόσπιτου προκειμένου να τοποθετήσουν ένα μικρό τραπέζι και δυο-τρεις καρέκλες. Το δάπεδο στο μικρό τους σαλονάκι είναι στρωμένο από πλακάκια ή τσιμέντο. Σήμερα, οι οικογένειες που ζουν μόνιμα σε κάμπινγκ ξεπερνούν τις τριακόσιες και, όπως τονίζουν οι ιδιοκτήτες των χώρων κάμπινγκ, ο αριθμός εκείνων που επιλέγουν να μείνουν μόνιμα στους χώρους κατασκήνωσης αυξάνεται κάθε μήνα! Εκείνοι που έχουν δικό τους τροχόσπιτο μπορούν να μεταφερθούν άμεσα, ενώ κάποιοι που δεν διαθέτουν, νοικιάζουν και το μετατρέπουν σε σπίτι. Σύμφωνα με την κυρία Βάνα Χιώτη, ιδιοκτήτρια του κάμπινγκ «Γλάρος» στην Κινέττα, «τα τελευταία δύο χρόνια 45 οικογένειες ζουν μόνιμα στο κάμπινγκ.
Ελάχιστοι από αυτούς που κάνουν λίγα μεροκάματα τον μήνα στην Αθήνα φεύγουν για δυο-τρεις μέρες και μετά επιστρέφουν και πάλι εδώ. Στο σπίτι τους». Ο κ. Γιώργος Βιδάλης, ιδιοκτήτης κάμπινγκ στη Νέα Κηφισιά, αναφέρει ότι όλο και περισσότερες οικογένειες απευθύνονται στο κάμπινγκ προκειμένου να μάθουν πληροφορίες για τη διαμονή τους σε αυτό. «Κάθε μέρα χτυπάει το τηλέφωνο από οικογενειάρχες που ζητούν να μάθουν πληροφορίες για το κάμπινγκ. Δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα, όπως μας λένε, και θέλουν να μάθουν το κόστος και τις παροχές του κάμπινγκ». Η κυρία Αλεξάνδρα Κορωναίου, κοινωνιολόγος, λέει ότι «οι φαβέλες είναι παραγκουπόλεις οι οποίες εμφανίζονται από τη μάζα φτωχών ανθρώπων σε φτωχές ή υπανάπτυκτες χώρες. Άνθρωποι που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας αναζητούν ένα μέρος για τη μόνιμη διαμονή τους προκειμένου να επιβιώσουν. Αυτό το φαινόμενο παρατηρείται τόσο σε αραβικές χώρες όπως η Αίγυπτος, όπου οι άνθρωποι συναθροίζονται σε κοιμητήρια, αλλά και σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, κυρίως τη Βραζιλία. Πλέον το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στην Ελλάδα του μνημονίου, καθώς οι άνθρωποι ψάχνουν απεγνωσμένα τρόπους επιβίωσης. Πρόκειται για άνεργους ή χαμηλόμισθους, οι οποίοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, και μοναδική λύση για να επιβιώσουν είναι το κάμπινγκ. Το φαινόμενο αυτό παρουσιάζει έξαρση όταν η φτώχεια είναι έντονη και υποχωρεί σταδιακά όταν υπάρχει οικονομική ανάπτυξη. Δυστυχώς το παράδειγμά τους θα το ακολουθήσουν και άλλες ελληνικές οικογένειες».
Ο ΧΑΡΤΗΣ ΜΕ ΤΑ ΚΑΜΠΙΝΓΚ ΤΩΝ ΑΣΤΕΓΩΝ
Νέα Κηφισιά
Μένουν μόνιμα 14 οικογένειες. Βρίσκεται στην καταπράσινη περιοχή Αδάμες από το 1964 και εκτείνεται σε 20 στρέμματα. Διαθέτει πισίνα, ηλεκτροδότηση και ύδρευση όλο τον χρόνο.
Κινέτα
Στο κάμπινγκ «Γλάρος» ζουν μόνιμα εδώ και έναν χρόνο 35 οικογένειες. Οργανώθηκε το 1975 και απλώνεται σε 15 στρέμματα. Οι παραθεριστές του τοποθετούν τις σκηνές ή τα τροχόσπιτά τους σε ένα υπερυψωμένο σημείο, ελάχιστα μέτρα από τη θάλασσα.
Νέα Μάκρη
Αυτή τη στιγμή φιλοξενεί τέσσερις οικογένειες. Βρίσκεται επί της Λεωφόρου Μαραθώνος και συγκροτήθηκε το 1996 σε μια καταπράσινη έκταση 15 στρεμμάτων. Έχει εύκολη πρόσβαση αφού είναι δίπλα στη θάλασσα και κοντά στο κέντρο της Νέας Μάκρης.
Στο κάμπινγκ με 4 παιδιά, για να πληρώνουν το δάνειο
ΝΙΚΗ ΚΑΙ ΜΑΚΗΣ ΚΑΒΑΛΑΡΗΣ – πολύτεκνη οικογένεια
Εκείνος κατάγεται από τη Σαντορίνη η σύζυγός του από την Κρήτη. Τα τέσσερα παιδιά τους έχουν χρόνια να ταξιδέψουν στα δυο νησιά, αφού το κόστος των εισιτηρίων για μια πολύτεκνη οικογένεια είναι απαγορευτικό. Αγόρασαν ένα σπίτι στο Κερατσίνι με δάνειο και τώρα χρωστούν τις δόσεις. Πλέον ζουν μόνιμα σε κάμπινγκ στην Κινέττα προκειμένου να μειώσουν τα μηνιαία έξοδά τους. «Είμαι ταμίας σε σούπερ μάρκετ, ενώ ο σύζυγός μου εργάζεται ως χειριστής μηχανημάτων. Έχουμε χάσει το 30% των μισθών μας και με αυτά που απέμειναν ίσα που τρέφουμε τα παιδιά μας. Τα έξοδα έχουν περιοριστεί μόνο στην κάλυψη των βασικών αναγκών, ενώ η αγορά ενός παιχνιδιού ή καινούριων ρούχων ανήκει στο παρελθόν», λέει η κυρία Καβαλάρη.
Από golden boy, άνεργος
ΝΙΚΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ – πρώην διευθυντής πωλήσεων
Κάποτε υψηλόμισθος διευθυντής πωλήσεων σε εκδοτικό οίκο, ο Νίκος Κωστόπουλος άρχισε να βλέπει τις αποδοχές του να μειώνονται. Στη συνέχεια απολύθηκε και είδε το όνομά του στη λίστα του ΟΑΕΔ, ανάμεσα σε 1,5 εκατομμύριο ανέργους. Η εύρεση εργασίας για κάποιον που συμπλήρωσε την 4η δεκαετία της ζωής του είναι απατηλό όνειρο, καθώς η προσφορά εργασίας είναι μηδαμινή. «Κάποτε το κάμπινγκ για μένα και την οικογένειά μου ήταν ένας τρόπος χαλάρωσης και ξεγνοιασιάς από την εργασία. Τώρα, το τροχόσπιτο είναι το μοναδικό μου σπίτι. Θα μένω εδώ μέχρι να μπορέσω να ξαναφτιάξω τη ζωή μου, να βρω δουλειά και να έχω τα χρήματα να πληρώνω ένα διαμέρισμα», λέει ο κ. Κωστόπουλος. Τα ρούχα του, οι οικιακές συσκευές και λίγες γλάστρες τοποθετημένες έξω από τη σκηνή του τροχόσπιτου μαρτυρούν την προσπάθειά του να το μετατρέψει σε πραγματικό σπίτι.
Από τις μεγάλες πίστες στην ψάθα
ΧΡΗΣΤΟΣ ΡΩΜΑΝΟΣ µουσικός – τραγουδοποιός
Κάποτε η δουλειά του τού εξασφάλιζε άφθονο χρήμα και άνετη ζωή. Συνεργάστηκε με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού πενταγράμμου, όπως η Τζένη Βάνου, ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Γιώργος Ταλιούρης και Σπεράντζα Βρανά. Πριν από έξι χρόνια αναγκάστηκε να πουλήσει το ιδιόκτητο σπίτι του στον Άγιο Νικόλαο Αττικής για να καλύψει παλιά χρέη. Άνεργος πια και χωρίς στέγη, ο Χρήστος Ρωμανός ζει σε ένα μικρό τροχόσπιτο, και αυτό δανεικό. «Δεν έχω ούτε τα 150 ευρώ τον μήνα που χρειάζονται για να νοικιάσω τον χώρο. Ο ιδιοκτήτης του κάμπινγκ είναι φίλος μου και μου επιτρέπει να μένω δωρεάν σε ένα από τα άδεια τροχόσπιτα. Ζω χάρη σε δύο νυχτοκάματα την εβδομάδα που κάνω τραγουδώντας σε μαγαζί της Κινέττας», αναφέρει ο κ. Ρωμανός.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΧΑΡΜΠΙΛΑΣ γεωπόνος – δηµόσιος υπάλληλος Μείωση στο μισθό, περικοπές στις ανέσεις
Πριν από δύο χρόνια ο Περικλής Χαρμπίλας ζούσε σε διαμέρισμα στην Κηφισιά και τώρα βρέθηκε να είναι ένας από τους μόνιμους κατοίκους στο Κάμπινγκ της Νέας Κηφισιάς. Είναι κάτοχος τροχόσπιτου, από τα… μεγάλα που έχουν το προνόμιο να διαθέτουν μεγάλο σαλόνι και κουζίνα. Οι περικοπές στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων τον υποχρέωσαν να εγκαταλείψει την άνεση του διαμερίσματός του. Βρίσκεται σε διαθεσιμότητα και εισπράττει το 75% του μισθού του, μέχρι να συνταξιοδοτηθεί. «Το ενοίκιο που πληρώνω για τον χώρο στο κάμπινγκ είναι 120 ευρώ και το ρεύμα μου δεν ξεπερνάει τα 20 ευρώ τον μήνα. Το τροχόσπιτο που κάποτε χρησιμοποιούσα για τις καλοκαιρινές μου διακοπές σήμερα είναι το καταφύγιό μου. Χρήματα για να πάω σε σπίτι και να πληρώνω πετρέλαιο, νοίκια και κοινόχρηστα δεν έχω», σημειώνει ο κ. Χαρμπίλας.
Η businesswoman που ζει σε δανεική σκηνή
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΜΠΑΛΑΜΟΥ – πρώην ιδιοκτήτρια εταιρείας καθαρισµού
Αναλάμβανε τον καθαρισμό μεγάλων κτιρίων, από τράπεζες μέχρι το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Ο μηνιαίος τζίρος της έφτανε τα 70.000 ευρώ και απασχολούσε 200 άτομα προσωπικό. Όταν το 2008 οι πελάτες της άρχισαν να μην την πληρώνουν, η Βασιλική Μπαλάμου έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να τα βγάλει πέρα. Μετακόμισε σε ένα σπίτι, 55 τ.μ., στην πλατεία Αττικής. Τα έξοδα, όμως, ήταν πολλά, οι δουλειές μειώνονταν συνεχώς και οι οφειλές της προς το ΙΚΑ αυξάνονταν, φτάνοντας συνολικά στο 1,5 εκατ. ευρώ. Μέσα σε μια μέρα έβαλε λουκέτο στην εταιρεία, αφού πρώτα αποζημίωσε όλους τους υπαλλήλους της. «Έμεινα κυριολεκτικά στον δρόμο. Πριν από δύο χρόνια, η Ενορία της Νέας Μάκρης μου χάρισε ένα τροχόσπιτο για να μείνω στο κάμπινγκ της περιοχής. Σήμερα ζω χάρη στη σύνταξη αναπηρίας των 437 ευρώ που παίρνω. Με αυτά τα χρήματα, ούτε σκέψη για κανονικό σπίτι», τονίζει η κυρία Μπαλάμου.
Πήραν τροχόσπιτο για ταξίδια και έγινε μόνιμη κατοικία
ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΙΡΙΚΟΣ – άνεργος ηλεκτρολόγος
Το 1995 η Αλεξάνδρα και ο Γρηγόρης Τσιρίκος αγόρασαν το τροχόσπιτό τους για να απολαμβάνουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές σε διαφορετικά κάθε φορά παραθαλάσσια μέρη. Σήμερα είναι εγκατεστημένο στο Κάμπινγκ της Κινέττας και αποτελεί τη μόνιμη κατοικία τους. Ο Γρηγόρης Τσιρίκος είναι άνεργος, ενώ η σύζυγός του δεν μπορεί να εργαστεί λόγω αναπηρίας. «Το δάνειο που πήραμε για το σπίτι μας το 2005 αδυνατούμε να το πληρώσουμε. Προσφύγαμε στη Δικαιοσύνη για ρύθμιση χρεών, αλλά ακόμη περιμένουμε. Η ζωή εδώ είναι δύσκολη, αλλά όταν δεν έχεις άλλη επιλογή, προσαρμόζεσαι», μας λένε.
Ο τόπος των διακοπών έγινε εφιάλτης
ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ – πρώην δηµόσιος υπάλληλος
Είναι πρώην υπάλληλος της ΔΕΗ. Πριν από λίγο καιρό βγήκε στη σύνταξη με μειωμένες αποδοχές που σήμερα φτάνουν έως και 70% της προηγούμενης σύνταξής του. Η σύζυγός του δεν εργάζεται, με αποτέλεσμα να μπαίνει μια σύνταξη στο σπίτι και αυτή πετσοκομμένη. Η Κινέττα κάποτε για την οικογένεια Αυγερινού αποτελούσε έναν κοντινό και ευχάριστο προορισμό για τους καλοκαιρινούς μήνες. Εδώ και δύο χρόνια, όμως, ζει μόνιμα με τη σύζυγό του, καθώς έχουν μετατρέψει το τροχόσπιτό τους σε μόνιμη κατοικία. «Οι καθημερινές υποχρεώσεις, οι αυξημένοι φόροι και το χαράτσι μάς έσπρωξαν προς αυτή τη λύση προκειμένου να μειώσουμε τα καθημερινά μας έξοδα. Το δάνειο που είχαμε πάρει πριν από χρόνια για την αγορά ενός σπιτιού στην Ανθούπολη σήμερα μένει απλήρωτο. Ακόμα και ο διακανονισμός με την τράπεζα δεν μας λύνει το πρόβλημα, αφού το χρωστούμενο ποσό των 43.000 ευρώ θα πρέπει να το πληρώσουμε τελικά διπλάσιο τα επόμενα 18 χρόνια. Το κάμπινγκ, η άλλοτε διασκέδασή μας, έγινε το σπίτι και το καταφύγιό μας. Αυτό δεν θα μπορούσαμε να το φανταστούμε ποτέ», λέει ο κ. Αυγερινός.
Από την Κηφισιά σε «κατοικία» 7 τ.μ.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΟΥΠΡΗΣ διανοµέας σε εστιατόριο
Πριν από μερικά χρόνια η δουλειά του ως διανομέα τού εξασφάλιζε τη διαμονή σε ένα διαμέρισμα 45 τ.μ. στην Κηφισιά. Μικρό μεν, αλλά αρκετό για να καλύψει τις ανάγκες του ίδιου και της οικογένειάς του. Τώρα, τέσσερα χρόνια μετά, έχοντας χωρίσει με τη σύζυγό του και βλέποντας τον μισθό του να πέφτει κατακόρυφα, ο κ. Γιώργος Ντούπρης έπρεπε να βρει ένα μικρότερο σπίτι κοντά στην εργασία του. «Κατέληξα σε ένα τροχόσπιτο 7 τ.μ. Μπορεί το νέο μου σπίτι να μην είναι ευρύχωρο, είναι όμως το μόνο στο οποίο μπορώ να ζήσω με τα χρήματα που κερδίζω. Στο τροχόσπιτο ξέχασα τα κοινόχρηστα, τη ΔΕΗ και την κεντρική θέρμανση. Για τη διαμονή μου πληρώνω 160 ευρώ τον μήνα, από 450 που κόστιζε το διαμέρισμά μου», λέει στο «ΘΕΜΑ». Με το μηχανάκι της δουλειάς παρκαρισμένο έξω από το μικροσκοπικό τροχόσπιτο, ένα μεγάλο τραπέζι με κεριά και διάφορα διακοσμητικά, προσπαθεί να δημιουργήσει έναν όσο το δυνατόν πιο όμορφο και φιλόξενο χώρο. «Οι δυσκολίες του κάμπινγκ γίνονται εντονότερες τον χειμώνα λόγω του κρύου. Ωστόσο δεν έχω άλλη επιλογή», προσθέτει ο κ. Ντούπρης.
Η ζωή στο διαμέρισμα έγινε πολυτέλεια
ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΟΪΝΤΟΣΗΣ – οδηγός φορτηγών
Ζούσε στο Κρυονέρι σε μια μεζονέτα. Η κρίση όμως χτύπησε και τη δική του πόρτα. Τα έσοδα από τη δουλειά του ως οδηγού φορτηγών μειώθηκαν πολύ. Κάπου εκεί ήρθε και το διαζύγιο. Ο Γρηγόρης Κοϊντόσης είναι πλέον μόνος και η διαμονή του σε διαμέρισμα είναι απαγορευτική… «Τα έξοδα ξεπερνούσαν κατά πολύ τα μηνιαία έσοδά μου, οι λογαριασμοί αυξάνονταν διαρκώς και η θέρμανση για μένα ήταν απλησίαστη. Άρχισα να κόβω όλα τα πάγια έξοδά μου, αρχίζοντας από το πιο ακριβό αλλά και απαραίτητο: το σπίτι», τονίζει. Πήρε το παλιό του τροχόσπιτο και νοίκιασε έναν χώρο στο Κάμπινγκ Κηφισιάς. Μπορεί να μην του παρέχει τις ανέσεις που του διέθετε κάποτε ένα διαμέρισμα, ωστόσο είναι ο μοναδικός τρόπος προκειμένου να ζήσει με αξιοπρέπεια και να παράσχει τα απαραίτητα στον εαυτό του.
(πηγή: protothema.gr)
