Του Μάριου Αδάμου
Απαγόρευσαν σε αγοράκι να εγγραφεί σε γκρουπ μπαλέτου…
Πολύ σημαντικά κρίνονται τα αποτελέσματα έρευνας του Κυπριακού Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού για την ομοφοβία στα σχολεία
Άκρως ομοφοβική φαίνεται πως είναι η κυπριακή σχολική κοινωνία, βάσει των όσων αναφέρθηκαν κατά τη διάρκεια συνεδρίου με τίτλο «Ασπίδα κατά της ομοφοβίας στην εκπαίδευση», που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Οικογενειακού Προγραμματισμού. Είναι γι’ αυτό άλλωστε που οι σύνεδροι τόνισαν σε χαιρετισμούς τους την ανάγκη θεσμοθέτησης και εφαρμογής μέτρων κατά της ομοφοβίας και υπέρ της προώθησης στην εκπαίδευση του σεβασμού στη διαφορετικότητα. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, μάλιστα, η Επίτροπος για την Προστασία του Παιδιού, Λήδα Κουρσουμπά για να ενισχύσει την ανάγκη αυτή έκανε ιδιαίτερη αναφορά σε ιστορίες παιδιών απ’ όλο τον κόσμο που βίωσαν τη σχολική ομοφοβία.
Σε δηλώσεις του στη «Σημερινή» ο Συντονιστής της Εκστρατείας «Ασπίδα κατά της ομοφοβίας στην εκπαίδευση», Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, ανέφερε πως δυστυχώς υπάρχει μεγάλο πρόβλημα ομοφοβίας στα σχολεία. Ερωτηθείς εάν υπάρχουν καταγγελίες ή ακόμα φοβούνται τα παιδιά να μιλήσουν, ο κ. Παπαγεωργίου ανέφερε πως υπάρχουν μαθητές που νιώθουν ενοχή, πίεση και έτσι δεν υπάρχουν συχνές καταγγελίες για ομοβοφικό εκφοβισμό.
«Πολλές φορές ας πούμε οι εκπαιδευτικοί συναινούν στην ομοφοβία θεωρώντας πως το πρόβλημα το έχει ο μαθητής που βιώνει την ομοφοβία και ότι πρέπει να αλλάξει κάτι πάνω του, όπως τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται. Ένα αγοράκι, για παράδειγμα, που ήθελε να γραφτεί σε μπαλέτο στο ολοήμερο σχολείο δεν του επιτράπηκε από το σύστημα, επειδή δεν θεωρήθηκε ορθό κάτι τέτοιο», πρόσθεσε. Ερωτηθείς εάν αυτό σημαίνει πιθανή καταπάτηση του ανθρώπινου δικαιώματός του, ο κ. Παπαγεωργίου απάντησε θετικά.
«Βασικά δεν μιλούμε μόνο για την ομοφοβία. Αυτά είναι τα ‘κουτιά’ στα οποία μας βάζει η κοινωνία όταν είμαστε αγόρια ή κορίτσια, που δεν έχουν πραγματική σχέση με το φύλο μας. Για παράδειγμα η καταπίεση ότι τα αγόρια πρέπει να παίζουν ποδόσφαιρο και τα κορίτσια κάτι άλλο. Είχαμε αναφορές πως δάσκαλοι δεν αρέσκονται να βλέπουν κορίτσια να παίζουν ποδόσφαιρο και το θεωρούν επικίνδυνο και ότι μπορεί να γίνουν λεσβίες», σημείωσε ο κ. Παπαγεωργίου.
Τρόποι αντιμετώπισης
Ο Συντονιστής του έργου ανέφερε στη συνέχεια και ερωτηθείς σχετικά κάποιους τρόπους με τους οποίους, κατά την άποψή του, θα μπορούσαν να διορθώσουν αυτήν την αντίληψη ή να γίνει κάποιο βήμα για να ξεφύγουμε από τα κουτιά-στερεότυπα. «Βασικά τα στερεότυπα πηγάζουν από την ίδια την κοινωνία και μιλάμε για κάτι πολύ βαθύ, γιατί όταν οι μαθητές έρθουν στα σχολεία ήδη έχουν αυτές τις αντιλήψεις στο μυαλό τους. Άρα αν δουν κάποιοι ότι κάποιος παρεκκλίνει από το ‘κουτί’ ή ‘τη φυλακή’ αυτόματα θα υπάρξει έμφυλη βία και χρειάζεται πάνω απ’ όλα αλλαγή συνειδήσεων. Εκτός αυτού πρέπει να αλλάξει και η νομοθεσία σε κάποια θέματα που αφορούν τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, όπως η θέσπιση του συμφώνου συμβίωσης μεταξύ ΛΟΑΤ (Λεσβιακών, Ομοφυλοφίλων, Αμφισεξουαλικών, Τρανσεξουαλικών) ατόμων.
Δυστυχώς, όμως, κάποιοι βουλευτές φοβούνται να προωθήσουν αυτή τη νομοθεσία. Πρέπει να σημειώσουμε πως μέχρι το 2000 η ομοφυλοφιλία εθεωρείτο έγκλημα και ο μόνος λόγος που αποποινικοποιήθηκε ήταν για λόγους ένταξής μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως και με αυτό είμαστε πάρα πολύ πίσω σε ό,τι αφορά θέματα ΛΟΑΤ ατόμων και είναι γι’ αυτό άλλωστε που βρισκόμαστε πολύ χαμηλά σε σχέση με άλλες χώρες και μάλιστα μαζί με την Τουρκία», υπογράμμισε ο κ. Παπαγεωργίου.
Η εκστρατεία
Αναφερόμενος στην εκστρατεία «Ασπίδα κατά της ομοφοβίας στην εκπαίδευση», ο Συντονιστής του έργου είπε πως διοργανώθηκε από την Ομάδα Εκπαιδευτών του Συμβουλίου Νεολαίας Κύπρου και τον Κυπριακό Σύνδεσμο Οικογενειακού Προγραμματισμού (ΚΣΟΠ). Το πρόγραμμα, συνέχισε, επιχορηγήθηκε από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Νέα Γενιά σε δράση» και τέλεσε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, της Επιτρόπου για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού και της Επιτρόπου Διοικήσεως. Στηρίχθηκε επίσης από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και το Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Όπως είπε, η ανάγκη για υλοποίηση μιας τέτοιας εκστρατείας παρουσιάστηκε μετά από αρκετές αναφορές σε εκθέσεις που αφορούν την Κύπρο για ανησυχητικά φαινόμενα ομοφοβίας στην εκπαίδευση και μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της έρευνας με τίτλο: «Σεξουαλικός προσανατολισμός στην Κύπρο: Χαρτογράφηση του κοινωνικοπολιτικού κλίματος, εμπειριών και αναγκών» (Kapsou, Christofi & Epaminonda 2011). Η έρευνα αυτή, μεταξύ άλλων, έριξε φως στο σοβαρό πρόβλημα ομοφοβίας που βιώνουν τα ΛΟΑ άτομα στα σχολεία (Λεσβίες, Ομοφυλόφιλοι και Αμφισεξουαλικοί).
Οι δράσεις της
Σύμφωνα με τον κ. Παπαγεωργίου, το έργο αυτό περιέλαβε τρεις δράσεις:
– Πιλοτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα (Μάης 2012) που πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο στη Λευκωσία. Σε αυτό συμμετείχαν 90 εκπαιδευτικοί Προδημοτικής, Δημοτικής, Μέσης και Τεχνικής εκπαίδευσης καθώς και εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι. Η μεθοδολογία της εκπαίδευσης ακολούθησε κυρίως μη-τυπική και βιωματική προσέγγιση.
– Ποιοτική έρευνα για τη σκιαγράφηση του φαινομένου της ομοφοβίας στην εκπαίδευση. Η έρευνα μελέτησε τις διαστάσεις της ομοφοβίας στην εκπαίδευση με βάση μαρτυρίες τυχαίου δείγματος των εκπαιδευτικών που συμμετείχαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
– Συνέδριο (Οκτώβρης 2012) για ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της έρευνας, και παρουσίαση του ζητήματος από ακαδημαϊκούς, Επιτρόπους κ.ά.
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Αναφερόμενος στα αποτελέσματα της έρευνας που έγινε μεταξύ εκπαιδευτικών και αφορούσε την ομοφοβία στην εκπαίδευση, ο κ. Παπαγεωργίου είπε ότι η ανάλυσή τους έδειξε ότι η ομοφοβία είναι εμφανής μέσα από τη χρήση της γλώσσας στο σχολικό σύστημα καθώς και μέσα από περιστατικά ομοφοβικού εκφοβισμού. Επιπρόσθετα, σημείωσε, εντοπίστηκαν ξεκάθαρα ομοφοβικές στάσεις ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και τους γονείς. Πέραν τούτων, συνέχισε ο κ. Παπαγεωργίου, η έρευνα κατέδειξε πως:
– Υπάρχει αρκετή άγνοια γύρω από θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού στα σχολεία και οι συμμετέχοντες δηλώνουν αδυναμία να αντιμετωπίσουν θέματα σεξουαλικότητας που προκύπτουν στον σχολικό χώρο.
– Η μη εμφανής αναφορά στους ΛΟΑΤ εκπαιδευτικούς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πολύ πιθανόν οι ΛΟΑΤ εκπαιδευτικοί να αποκρύβουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό στον χώρο εργασίας.
– Οι εκπαιδευτικοί ανησυχούν για την αντίδραση των γονιών στα σεξουαλικά ζητήματα ή ζητήματα έκφρασης του κοινωνικού φύλου.
Γι’ αυτό, συμπλήρωσε, τέθηκε η επιτακτική ανάγκη για ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και επιμόρφωση όλων των φορέων σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού (εκπαιδευτικών, μαθητών, γονιών και άλλων λειτουργών του εκπαιδευτικού συστήματος) ώστε να αντιμετωπιστεί η ομοφοβία στην εκπαίδευση αλλά και στην κοινωνία γενικά απ’ όπου πηγάζει. «Παράλληλα είναι πολύ σημαντικό το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού να διαμορφώσει και να υιοθετήσει μια ξεκάθαρη πολιτική απέναντι στο ζήτημα της ομοφοβίας που να περιλαμβάνει όχι μόνο την αντιμετώπιση των περιστατικών ομοφοβικού εκφοβισμού στο σχολικό περιβάλλον αλλά και την πρόληψή τους. Επίσης συστήνεται η συστηματική και υποχρεωτική Περιεκτική Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση από μικρή ηλικία και σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης που να περιλαμβάνει τα θέματα του σεξουαλικού προσανατολισμού με στόχο τη διάλυση των μύθων και την άρση των προκαταλήψεων.
Ομοφοβικό κλίμα
ΑΞΙΖΕΙ να αναφερθεί πως η Επίτροπος για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Λήδα Κουρσουμπά, σε χαιρετισμό της στο Συνέδριο, ανέφερε: «Ενώ λοιπόν το επίσημο σχολείο επιλέγει να σιωπήσει, να αποφύγει να αγγίξει θέματα έμφυλων ταυτοτήτων και κοινωνικών τους στερεοτύπων, να κρατήσει μακριά τα παιδιά από συζητήσεις σχετικά με την ανθρώπινη σεξουαλικότητα ευρύτερα και ειδικότερα σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ομοφυλοφιλία, στο περιβάλλον του σχολείου αναπτύσσεται και διαχέεται, άλλοτε με τρόπο θρασύ και ανοιχτό και άλλοτε υπόγεια και σιωπηλά, πάντοτε όμως το ίδιο επιθετικό και επικίνδυνο, ένα ομοφοβικό κλίμα».
Γι’ αυτό, σημείωσε, αναμφισβήτητα η ομοφοβία δεν έχει καμιά θέση σε ένα τέτοιο σχολείο, ούτε όμως και η αποσιώπησή της και των όσων προβλημάτων αυτή δημιουργεί. Για να γίνει αυτό δυνατό, επισήμανε η κ. Κουρσουμπά, χρειάζεται μια ανοιχτή και ξεκάθαρη εκπαιδευτική πολιτική και ανέπτυξε τη διαφορετικότητα ως δικαίωμα υποδεικνύοντας την εκπαίδευση να στηρίξει τη διαφορετικότητα και κάνοντας αναφορά σε ιστορίες παιδιών από όλο τον κόσμο. Πιο χαρακτηριστική ιστορία ήταν αυτή ενός ομοφυλόφιλου άντρα για να μας μεταφέρει την προσωπική του εμπειρία ως παιδί, μερικά χρόνια πριν, σε ένα σχολείο στην Ελλάδα.
(πηγή: Σημερινή, sigmalive.com)
