Συχνά τα παιδιά, όλων των ηλικιών, διαμαρτύρονται στους γονείς για το σχολείο και είναι απρόθυμα να πάνε. Αρκετές φορές όμως η άρνηση αυτή ξεπερνάει τα όρια της περιστασιακής απροθυμίας και καταλήγει σε αυτό που ονομάζουμε σχολική φοβία.
Η σχολική φοβία είναι μια περίπλοκη μορφή άγχους του παιδιού για το σχολείο. Οι αιτίες εμφάνισής της ποικίλλουν και μπορεί να περιλαμβάνει και σχετικές αγχώδεις διαταραχές.
Συμπτώματα που μπορεί να παρατηρήσουν οι γονείς είναι στομαχόπονοι, ναυτίες, ζαλάδες, τρέμουλο, συχνοουρία, ταχυκαρδίες. Κάποιες φορές το παιδί με σχολική φοβία, θα στυλώσει τα πόδια και δε θα δεχτεί να φύγει για το σχολείο. Οι φόβος αυτός δεν υποχωρεί με καθησυχασμούς των γονέων, ενώ θα παρατηρήσετε να εξαφανίζονται τα συμπτώματά του τα Σαββατοκύριακα, διακοπές ή αργίες.
Πώς όμως ξεκινά η σχολική φοβία;
Η σχολική φοβία μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, είναι όμως συχνότερη στη Β’ τάξη Δημοτικού. Γεγονότα που μπορεί να έχουν προηγηθεί της σχολικής φοβίας μπορεί να είναι αλλαγή σχολείου, αρρώστια ή θάνατος κάποιου γονέα, μεγάλη αποχή του παιδιού από το σχολείο.
Τα παιδιά μικρότερων ηλικιών βιώνουν πολύ έντονα και με διάχυτο άγχος τη προσέλευσή τους στο σχολείο για πρώτη φορά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολλά από αυτά αποχωρίζονται για πρώτη φορά τους γονείς τους ή για μεγάλο χρονικό διάστημα (η διάρκεια παραμονής στο σχολείο), το οποίο αποτελεί μια ξαφνική αλλαγή, με αποτέλεσμα κάποια παιδιά υποφέρουν από άγχος αποχωρισμού. Τα παιδιά αυτά μπορεί να φοβούνται μην πάθει κανένα κακό η μαμά τους όσο λείπουν για το σχολείο.
Για τα παιδιά μεγαλύτερων ηλικιών, ένα διάστημα μεγάλης αποχής από το σχολείο, λόγω διακοπών ή κάποιας αρρώστιας, μπορεί να αποβεί τραυματικό, ώστε να εμφανίσουν σχολική φοβία. Καθώς επιστρέφουν σχολείο, αρχίζουν να βιώνουν έντονο άγχος, επειδή πια δεν είναι σπίτι όπως είχαν συνηθίσει, επειδή μπορεί να έφυγαν οι φίλοι τους ή να άλλαξαν δάσκαλο ή τάξη. Η αίσθηση της ασφάλειας και της προσοχής που εισέπρατταν όλη μέρα από τους γονείς στο σπίτι, δεν υπάρχει πια, οπότε το παιδί ταράζεται, αναστατώνεται και δεν μπορεί να διαχειριστεί το άγχος του.
Επίσης κάποια άλλα παιδιά μπορεί να φοβούνται να μη γελοιοποιηθούν ή να μην κακοποιηθούν από άλλα παιδιά στο σχολείο. Τέλος, μπορεί να φοβούνται τη σχολική αποτυχία ή ακόμα και την αυστηρότητα του δασκάλου.
Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί με σχολική φοβία;
Όσο νωρίτερα βοηθήσουμε ένα παιδί με σχολική φοβία, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα και τόσο γρηγορότερα εξαφανίζονται τα συμπτώματα. Η συνεργασία γονέων και σχολείου είναι απαραίτητη, όπως και η συμβολή κάποιου ειδικού που μέσω της θεραπείας θα βοηθήσει το παιδί να επιστρέψει σταδιακά στο σχολείο.
Ωστόσο είναι πολύ βοηθητικό ο γονέας να έχει υπόψη τα εξής:
- Διαβεβαιώστε το παιδί σας ότι θα είναι εντάξει και θα νιώθει πάλι ασφαλές μόλις καταφέρετε μαζί να ξεπεράσει τη δύσκολη κατάσταση που βιώνει.
- Εξηγήστε ότι οι φόβοι από τους οποίους διακατέχεται, δημιουργούνται από σκέψεις που κάνει, οι οποίες δεν ισχύουν, απλά το αναγκάζουν να αντιδρά με υπερβολικό τρόπο σε καθημερινές συνθήκες.
- Ενθαρρύνετε το παιδί, λέγοντάς του ότι είναι γενναίο που πηγαίνει σχολείο. Οι φίλοι του μπορεί να το θεωρούν δεδομένο, αλλά το ίδιο το παιδί δίνει καθημερινά μια προσωπική μάχη για να καταφέρει να παρευρίσκεται στο σχολείο.
- Πείτε του πόσο περήφανοι είστε που είναι τόσο γενναίο και προσπαθεί.
- Να του υπενθυμίζετε πόσο πολύ το αγαπάτε.
- Βοηθήστε το παιδί σας να έχει και να ακολουθεί ένα σταθερό καθημερινό πρόγραμμα, ώστε να μην αγχώνεται από αλλαγές ή άλλες καταστάσεις.
- Ανακαλύψτε ποια είναι τα πράγματα που ενθουσιάζουν το παιδί και κάντε το να τα αναμένει στο τέλος της ημέρας ή όταν επιστρέφει από το σχολείο.
- Συζητήστε και βρείτε μαζί με το παιδί πράγματα που μπορεί να κάνουν τη διαμονή του στο σχολείο πιο ευχάριστη κατά τη διάρκεια της ημέρας.
(Πηγές: mikroimegaloi.gr, phobics-awareness.org/schoolphobia.htm,“Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας”. Εφαρμοσμένη ψυχολογία 1α. Martin Herbert- Ι.Ν. Παρασκευόπουλος. Ελληνικά Γράμματα)
