Γράφει ο Mποχατζιάρ Σπ. Ευάγγελος
Γιατί μία στις δύο φορές που θα το βάλω να διαβάσει πρέπει να τσακωθούμε; Γιατί βαριέται τόσο πολύ, ειδικά όταν βλέπει πολλά γράμματα ;
Πόσες φορές καμαρώσαμε ένα παιδί από τα δύο – τρία του χρόνια να παριστάνει ότι διαβάζει, να κάνει το δάσκαλο…. Και πόση απογοήτευση μπορεί να ένιωσε το παιδί εκείνο, όταν κατάλαβε ότι τελικά δεν μπορεί να καταφέρει να διαβάσει όπως οι συμμαθητές του, ότι τελικά δεν μπορεί καν να διαβάσει, ότι δεν είναι αυτό που θα περίμεναν οι γονείς του αλλά και το ίδιο;
Έχω τη συνήθεια να καταγράφω αυτούσιες τις αθώες κουβεντούλες που βγαίνουν από τα στόματα των παιδιών που με επισκέπτονται και τις περισσότερες φορές δεν είναι παραπάνω από δέκα χρονών. Είναι το μόνο που μπορώ να κάνω για να χαράξω όσο καλύτερα στη μνήμη μου το πώς μπορεί να νιώθει ένα παιδί με δυσαναγνωσία. Αξίζει να τους ρίξουμε μια ματιά :
«Η μαμά μου τελικά είναι πολύ κακιά που με βάζει να διαβάζω….
Γιατί το σχολείο θέλει να μου κάνει τόσο κακό; ;
Μόνο που σκέφτομαι το διάβασμα με πιάνει πονοκέφαλος, δε με λυπάται κανείς !
Κλαίω το βράδυ κρυφά μη με βάλει η κυρία να διαβάσω…..
Αυτά εδώ… (τα γράμματα) δεν ξέρετε τι είναι!!
Αλλιώς δεν θα με βάζατε να τα διαβάσω.»
Πήγαινε στο σχολείο να μάθεις γράμματα, μία πρόταση που πέρασε στόμα με στόμα από γενιά σε γενιά. Είναι πραγματικότητα! Η ανάγνωση είναι μία δεξιότητα που για όλους μας θεωρείται δεδομένη. Είναι σαν μία επιπλέον αίσθηση. Όλοι μας διαβάζουμε ασυνείδητα κάτι, τις επιγραφές στο δρόμο, τις προσφορές στο Σουπερ – Μάρκετ, τους υπότιτλους μιας ταινίας, μια συνταγή, μία σελίδα στο διαδίκτυο, ένα μήνυμα στο κινητό. Για πολλούς η ανάγνωση θεωρείται τρόπος διασκέδασης. ( Θα πάρω στις διακοπές μαζί μου ένα βιβλίο). Για άλλους πάλι μπορεί να είναι σκέτο μαρτύριο. Ας μιλήσουμε τώρα πιο συγκεκριμένα για την ανάγνωση και την διαταραχή της.
Η ανάγνωση είναι μία έμφυτη ικανότητα του ανθρώπου να αντιστοιχίζει σχήματα(γράμματα) με ήχους της γλώσσας (φωνήματα)και τελικά να αποτυπώνει το γραπτό κείμενο σε προφορικό λόγο. Η ανάγνωση συνεπάγεται οπτική αναγνώριση της μορφής της λέξης , έτσι ώστε να μπορεί να παραχθεί λεκτικά αλλά ταυτόχρονα και αναγνώριση της σημασίας της έτσι ώστε να καταλαβαίνουμε τελικά τι διαβάζουμε . Η δυσαναγνωσία μπορεί να συνυπάρχει και με άλλες μαθησιακές δυσκολίες όπως διάσπαση προσοχής, υπερκινητικότητα, δυσγραφία κ. α. Πρόκειται για τη διαταραχή που το παιδί δεν μπορεί να αυτοματοποιήσει το μηχανισμό της ανάγνωσης και απευθύνεται σε μαθητές με κανονική νοημοσύνη που όμως δεν μπορούν ανεξήγητα να συμβαδίσουν με το μέση ανάγνωση.
Ποια είναι όμως η μέση ανάγνωση;
Ο μαθητής ανάλογα με το αναπτυξιακό και γνωστικό του επίπεδο, στο αντίστοιχο κείμενο, θα πρέπει να έχει :
- καλή ροή την ώρα της ανάγνωσης
- να έχει σταθερό ρυθμό
- να χρωματίζει και να τονίζει κατάλληλα τις λέξεις
- να καταλαβαίνει τι διαβάζει
- να μην καθυστερεί
- να διαβάζει σωστά τις λέξεις ή να μπορεί να αυτοδιορθώνεται
- να είναι σε θέση να πει το νόημα αυτού που διάβασε καθώς και να το σχολιάσει
Επομένως τα σημάδια που πρέπει να μας ανησυχούν είναι:
- Έντονο συλλάβισμα και άσχετες παύσεις
- Δυσκολεύεται να διαβάσει πολυσύλλαβες ή καινούριες λέξεις
- Δεν καταλαβαίνει αυτά που διαβάζει
- Διαβάζει λάθος τις λέξεις
- Χάνει συνεχώς το σημείο του
- Επαναλαμβάνει συλλαβές, γράμματα, λέξεις, ακόμα και ολόκληρες γραμμές
- Δε χρωματίζει τη φωνή του και δεν χρησιμοποιεί σημεία στίξης
- Δεν καταφέρνει να ολοκληρώσει την ανάγνωση
- Αποφεύγει συστηματικά την ανάγνωση
Ενδεικτικά παρατίθεται καταγραφή ανάγνωσης μαθητή με χαρακτηριστική δυσαναγνωσία.
ΚΕΙΜΕΝΟ
Η Μαρία και οι γονείς της είχαν ένα σπίτι κοντά στην θάλασσα. Η Μαρία κάθε καλοκαίρι έπαιζε με τον φίλο της τον Γιώργο. Η Μαρία και ο Γιώργος κάθε πρωί κολυμπούσαν. Μετά το κολύμπι, έπαιζαν στην παραλία και έφτιαχναν σπιτάκια από άμμο. Η Μαρία και ο Γιώργος περνούσαν τρεις χαρούμενους μήνες.
ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΞΙΛΟΓΗΣΗΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΥΣΑΝΑΓΝΩΣΙΑ
Η Μαρία και ο οι γονείς της έι είχαν ένα στι σπίτι κάτω τση στην θάλασσα. Η Μαρία κάθε κα καλοκ καλοκαίρι πήγα πήγαμε με το φίλο της το Γιώ Γιώργο . Η Μαρία και ο Γιώργος κάθε πρωί κου κολυ κουβαλούσαν. Μετά το κολύμπι, έπαιζαν στην πλατεία και έφερναν και έφερναν σπιτάκια από άσπρο. Η Μαρία και ο Γιώργος περνούσαν τρεις χαρομένους μήνες.
Το παιδί σε 6 ερωτήσεις κατανόησης που πραγματοποιήθηκαν απάντησε μόνο σε δύο σωστά που αφορούσαν τα ονόματα των παιδιών και την εποχή που περιγράφει η ιστορία.
Αίτια και λύση του προβλήματος της δυσαναγνωσίας:
Τα αίτια της δυσαναγνωσίας μπορεί να ποικίλλουν. Οι περισσότερες σύγχρονες έρευνες συμπεραίνουν ότι πρόκειται για πρόβλημα στην καταγραφή και επεξεργασία αυτού που βλέπουμε την ώρα της ανάγνωσης και μπορεί να επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως είναι το περιβάλλον, το φως. Πρόκειται για ανικανότητα του εγκεφάλου να αποκωδικοποιήσει οπτικά ερεθίσματα του κειμένου. Άλλη παράμετρος που ενδεχομένως μπορεί να εμπλέκεται είναι η φωνολογική αποκωδικοποίηση των ήχων. Όπως και να’χει, είναι γεγονός ότι μπορούμε να υποψιαστούμε από πολύ μικρή ηλικία ότι το παιδί μας παρουσιάζει ανάλογη δυσκολία. Στην αντιμετώπιση του προβλήματος καθοριστικό ρόλο παίζει η έγκαιρη και αυθεντική διάγνωση από το λογοθεραπευτή που λύνει το πρόβλημα στη ρίζα του. Έτσι, ανάλογα με το παιδί και το είδος της διαταραχής, η λύση μπορεί να είναι άμεση ή μακροχρόνια, εφόσον στην προκειμένη περίπτωση επιλεγεί και καθοριστεί το μοναδικό εκείνο θεραπευτικό πρόγραμμα προσαρμοσμένο στις ανάγκες του μαθητή.
Γιατί μην ξεχνάμε ότι οι μικροί αυτοί μαθητές μας δεν υστερούν πουθενά, κάθε άλλο, από ένα φυσιολογικό μαθητή και αν μη τι άλλο, δικαιούνται να έχουν ίσα δικαιώματα στη μάθηση.
–
Mποχατζιάρ Σπ. Ευάγγελος Λογοθεραπευτής – Ιrlen Diagnostician, Clinic Director, INPP S. P. – Διευθυντής Ινστιτούτου Ίρλεν Ελλάδας – Εκπαιδευτής Ίρλεν – Υπεύθυνος Διαγνώσεων Ίρλεν Κύπρου και Ιταλίας – INPP School Program (The Institute for Neuro-Physiological Psychology, Chester UK) – Θεραπευτής Lidcombe(Τραυλισμός προσχολικής ηλικίας – εκπαίδευση γονέων) – Ειδικευμένος στην Αμερική(Ιrlen Institute International HQ, L. Beach, USA)
