Η αρκούδα ζει στον πλανήτη μας τα τελευταία 35 εκατομμύρια χρόνια και είναι ένα ζώο ιδιαίτερα προσαρμοστικό, που κατάφερε να επιβιώσει σε όλη σχεδόν την ήπειρο της Ευρώπης. Δυστυχώς, όμως, τους δύο τελευταίους αιώνες οι πληθυσμοί της μειώθηκαν δραματικά, κυρίως λόγω του κυνηγιού και της καταστροφής των φυσικών βιοτόπων της.
Μεμονωμένοι και μεταξύ τους αποκομμένοι πληθυσμοί ζουν στη δυτική, την κεντρική και τη νότια Ευρώπη. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Γαλλία, στην Ιταλία και την Ισπανία ο συνολικός αριθμός τους δεν ξεπερνά τις 200. Στα βουνά της Πίνδου και της Ροδόπης, ζει ο μεγαλύτερος πληθυσμός της καφέ αρκούδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και υπολογίζεται γύρω στις 180. Η αρκούδα είναι το μεγαλύτερο χερσαίο θηλαστικό της Ευρώπης. Το βάρος του ενήλικου αρσενικού είναι από 110 έως 250 κιλά, ενώ το θηλυκό είναι πιο μικρόσωμο και ζυγίζει 70 έως 120 κιλά. Είναι ευκίνητη παρά τον όγκο της, μπορεί να σκαρφαλώνει σε δέντρα, καθώς και να στέκεται στα πίσω πόδια της ανιχνεύοντας καλύτερα το χώρο γύρω και τρομάζοντας με το μέγεθός της κάθε υποψήφιο εχθρό. Έχει τριγωνικό κεφάλι, κυκλικά αφτιά και μικρά μάτια. Το χρώμα του τριχώματος ποικίλλει στις αποχρώσεις του καφέ, ανάλογα με την ηλικία, το φύλο του ζώου και το περιβάλλον. το ύψος της ενήλικης αρκούδας φτάνει τα 2 μέτρα. Ζει περίπου 20 με 25 χρόνια. Τρέφεται με περισσότερα από 100 είδη φυτών, καρπούς κάθε είδους, φύλλα, βολβούς και ρίζες. Τα βελανίδια, τα κάστανα και τα φουντούκια είναι η βάση της διατροφής της, αλλά η τροφή που προτιμά είναι το μέλι. Καλός μεζές για την αρκούδα είναι τα μυρμήγκια. Για να τα ξετρυπώσει, αναποδογυρίζει πέτρες, αποσπά φλοιούς δέντρων και ξεσκίζει κούτσουρα.
Η αρκούδα αν και σαρκοβόρο, προσαρμόστηκε και έγινε παμφάγο. Εκτός από βατράχια, ερπετά και έντομα, οι αρσενικές δεν διστάζουν να σκοτώσουν και να φάνε πρόβατα, κατσίκια ή αγελάδες. Ζευγαρώνει κάθε δύο ή τρία χρόνια και γεννά ένα με δύο μικρά κάθε φορά. Τα μικρά αρκουδάκια όταν γεννηθούν είναι γυμνά και τυφλά και ζυγίζουν μόλις 300 – 500 γραμμάρια. Τα πρώτα δύο χρόνια της ζωής τους ακολουθούν παντού τη μητέρα τους, που τα φροντίζει με προσήλωση.
Στις αρχές του χειμώνα αποτραβιέται σε προφυλαγμένα μέρη, όπως σπηλιές ή κουφάλες μεγάλων δέντρων. Εκεί πέφτει σε λήθαργο (χειμερία νάρκη) για 4-5 μήνες. Κατά την περίοδο αυτή τρέφεται από το λίπος που είχε μαζέψει στους ιστούς της όσο ήταν δραστήρια.
Η αρκούδα δεν είναι εκ φύσεως επιθετική, αλλά μπορεί να επιτεθεί σε περίπτωση που νιώσει κίνδυνο για την ίδια και κυρίως για τα μικρά της.
Είναι ζώο μοναχικό και κινείται κυρίως το ξημέρωμα, το σούρουπο και το βράδυ, γιατί οι ώρες αυτές της προσφέρουν μεγαλύτερη ασφάλεια. Ο μοναδικός φυσικός εχθρός της είναι ο άνθρωπος. Το παράνομο κυνήγι και η καταστροφή των βιοτόπων της αποτελούν τις κύριες απειλές εξαφάνισης του είδους στην Έλλάδα.
Η καφέ αρκούδα θεωρείται είδος υπό εξαφάνιση και γι’ αυτό προστατεύεται από τη διεθνή, την κοινοτική και την ελληνική νομοθεσία. Στην Ελλάδα η νομοθεσία απαγορεύει το φόνο, την αιχμαλωσία, την κατοχή και την έκθεση σε δημόσια θέα της καφέ αρκούδας.
Στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής πολιτικής για την προστασία της αρκούδας στην Ελλάδα, ανατέθηκε στην Περιβαλλοντολογική Οργάνωση ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, που βρίσκεται στο Νυμφαίο και στον Αετό Φλώρινας, ο συντονισμός και η διαχείριση ενός προγράμματος με το όνομα ΑΡΚΤΟΣ, που στοχεύει στην προστασία του είδους.
Για περισσότερες πληροφορίες: www.arcturos.gr
