Το ανάκτορο της Κνωσού, το μεγαλύτερο και σημαντικότερο της μινωικής Κρήτης, είναι ο πλέον επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος του νοτίου Αιγαίου και ένα από τα
δημοφιλέστερα μνημεία της Μεσογείου. Πρόκειται για το πιο ενδεικτικό απομεινάρι του Μινωικού πολιτισμού, που αναπτύχθηκε στην Κρήτη. Στο μεγαλοπρεπές αυτό ανάκτορο κατοικούσε ο Μίνωας, γιος της Ευρώπης και του Δία καθώς επίσης και ο θρυλικός Μινώταυρος
ΙΣΤΟΡΙΑ
Το ανάκτορο της Kνωσού είναι το μεγαλύτερο από τα κέντρα της μινωικής εξουσίας. Πρόκειται για ένα κτιριακό συγκρότημα που αναπτύσσεται σε χώρο 22.000 τ.μ. Χτισμένο σ’ έναν κατά μεγάλο ποσοστό τεχνητό λόφο, ήταν το εντυπωσιακότερο από τα μινωικά ανάκτορα. Αποτελούσε το κέντρο διοίκησης της μινωικής Κνωσού, η οποία βρίσκεται σε απόσταση 5 χλμ. νοτιοανατολικά του Ηρακλείου. Το πρώτο ανάκτορο κτίστηκε περίπου το 2000 π.Χ. Σύμφωνα με την παράδοση, το ανάκτορο της Κνωσού αποτέλεσε την έδρα του βασιλιά Μίνωα.
Γύρω στο 2000 π.X. κτίστηκε το παλαιό ανάκτορο στο νότιο άκρο της πόλης και καταστράφηκε από σεισμό γύρω στο 1900 π.X. Αμέσως επισκευάστηκε, αλλά καταστράφηκε για δεύτερη φορά από σεισμό, περίπου το 1700 π.X.
Στο σχεδιασμό του αποφεύχθηκαν γενικά οι ευθείς διάδρομοι. Τα στοιχεία αυτά, μαζί με την πολύπλοκη αρχιτεκτονική του δομή, δικαιολογούν τον κρητικό μύθο του λαβυρίνθου. Αμέσως μετά, οικοδομήθηκε το νέο ανάκτορο, μεγαλοπρεπέστερο, στα μέσα του 15ου αιώνα π.X. Αχαιοί ηγεμόνες κάθονται πλέον στην αίθουσα του θρόνου του ανακτόρου, οι οποίοι ως απόλυτοι κυρίαρχοι ελέγχουν όλο το νησί. Το ανάκτορο καταστρέφεται και πάλι στα μέσα του 14ου αιώνα π.X., αυτή τη φορά από πυρκαγιά, και έκτοτε παύει να λειτουργεί ως ανακτορικό κέντρο.
Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΑΝΑΚΤΟΡΟΥ
Το ανάκτορο της Κνωσού χωρίζεται σε διάφορα τμήματα, καθένα από τα οποία έχει ξεχωριστή χρήση. Ήταν πολυόροφο, χτισμένο με πελεκητούς δόμους και διακοσμημένο με θαυμάσιες τοιχογραφίες που απεικόνιζαν πιθανόν θρησκευτικές τελετές. Η πρόσβαση γινόταν από τρεις εισόδους που βρίσκονταν στη βόρεια, τη δυτική και τη νότια πλευρά του.
Το χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό στοιχείο του ανακτόρου της Κνωσού είναι ο λαβύρινθος, η ομορφιά του οποίου είναι απαράμιλλη. Χαρακτηριστικά του είναι τα πολύχρωμα σχέδια, οι περίφημοι φωταγωγοί, τα πλατιά κλιμακοστάσια, το ασύλληπτης φαντασίας τέλειο αποχετευτικό δίκτυο, οι λεπτότερες στη βάση τους λεοντοκολώνες, οι ιδιόρρυθμοι βασιλικοί κοιτώνες, οι κρυφοί διάδρομοι επικοινωνίας του Μίνωα με την Πασιφάη, το εμπορικό τμήμα, το θέατρο, το στάδιο, κ.ά. Ο λαβύρινθος είναι πολυσύνθετος, αριθμώντας 1500 δωμάτια ντυμένα με αλάβαστρο. Διάδρομοι ενώνουν τα διάφορα διαμερίσματα (πάνω από 1.300), τα οποία φαίνεται να έχουν κτιστεί βάσει κάποιου συγκεκριμένου και ιδιαίτερα προηγμένου για την εποχή σχεδίου. Το ανάκτορο είχε πολλούς ορόφους, ενώ υπήρχε πλούσιος διάκοσμος με νατουραλιστικές τοιχογραφίες από το φυσικό και ζωικό βασίλειο. Στη δυτική πτέρυγα του ανακτόρου βρίσκονταν το δωμάτιο του υψηλού πιθαριού, το θησαυροφυλάκιο της θεάς των Όφεων, μια αίθουσα λουτρών, μια σειρά από αποθήκες , η αίθουσα του μαρμάρινου θρόνου του Μίνωα και στους πάνω ορόφους οι αίθουσες συμποσίων.
Στην ανατολική πτέρυγα βρίσκονταν τα βασιλικά διαμερίσματα (μέγαρο του βασιλιά και της βασίλισσας), η αυλή με τις ρόκες, μια σειρά από οικίες (η οικία των θυσιαζόμενων βοδιών, των ογκολίθων, με το ιερό βήμα) τα εργαστήρια (του λιθοξόου, του πηλοπλάστη), οι αποθήκες με τα γιγαντιαία πιθάρια και το ιερό του διπλού πελέκεως. Στον περίγυρο του ανακτόρου υπάρχουν και άλλα κτίρια: στη βόρεια πλευρά βρίσκεται ένα λιθόστρωτο θέατρο και το τελωνείον, ενώ στα βορειοανατολικά η βασιλική έπαυλη και στα βορειοδυτικά η οικία των τοιχογραφιών και η ανεξερεύνητη οικία. Στη δυτική πλευρά βρίσκεται το μικρό ανάκτορο. Στη νότια πλευρά βρίσκεται το Καραβάν Σεράι (ή ξενώνας), ο βασιλικός τάφος και ιερό. Την εικόνα του δραστήριου και προηγμένου Mινωικού πολιτισμού συμπληρώνει το υδραγωγείο, όπου καθαρό νερό μεταφερόταν από το κοντινό βουνό Γιούχτα, τα νομισματοκοπεία και τα οπλοστάσια του ανακτόρου, καθώς και το θέατρο όπου γίνονταν τα γνωστά ταυροκαθάψια.
ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ
Οι πρώτες ανασκαφές στον χώρο της Kνωσού διενεργήθηκαν το 1878 από τον έμπορο
Mίνωα Kαλοκαιρινό. Τότε ανασκάφηκε τμήμα της δυτικής πτέρυγας. Αργότερα ανασκαφές πραγματοποίησαν ο Αμερικανός πρόξενος W.J. Stillman, ο ανασκαφέας των Mυκηνών και της Τροίας, Γερμανός H. Schliemann με τον συνεργάτη του W. Doerpfeld, ο Γάλλος αρχαιολόγος M. Joubin και ο διευθυντής του Ashmolean Museum της Oξφόρδης, Arthur Evans. Όλοι όμως προσέκρουσαν σε αδυναμία αγοράς του χώρου του ανακτόρου. Όταν η Κρήτη ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη (Κρητική Πολιτεία) το 1898, θεσπίστηκε νόμος με τον οποίο όλες οι αρχαιότητες κηρύσσονταν κτήμα της Πολιτείας. Έτσι ξεκίνησε η ανασκαφή του ανακτόρου το 1900 υπό τον A. Evans μέχρι και το 1931, με μικρές διακοπές.
Πηγή: YΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
