Μ. Παπαγιάννη: Η αλληλεγγύη, το μεγαλύτερο δίδαγμα της πανδημίας

Συντάκτης: Σοφία Παπαδοπούλου

Η αλληλεγγύη που πρέπει να δείξουμε ο ένας στον άλλον είναι «το μεγαλύτερο δίδαγμα της πανδημίας», τονίζει η πρόεδρος του ελληνικού τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) Μαριάνθη Παπαγιάννη, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την Covid-19, που τόσο βίαια εισέβαλε στις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων ανά τον πλανήτη και άλλαξε άρδην την καθημερινότητα όλων.

«Εφόσον ζούμε σε έναν κόσμο που ολοένα και περισσότερο συνδεόμαστε μεταξύ μας και οι άνθρωποι δεν βρισκόμαστε απομονωμένοι ο καθένας στη μικρή του νησίδα, γίνεται όλο και πιο σημαντικό το να δείχνουμε έμπρακτα ότι μοιραζόμαστε αυτό τον κόσμο», τονίζει η κ. Παπαγιάννη, επισημαίνοντας πως ιδιαίτερα στις παρούσες συνθήκες «οφείλουμε να εξασφαλίσουμε ένα μίνιμουμ φροντίδας υγείας για όλους τους κατοίκους αυτού του πλανήτη».

Σ’ αυτή ακριβώς την πρόκληση, της εξασφάλισης φροντίδας υγείας για όλους, έρχονται να «απαντήσουν» με τις δράσεις τους, εν μέσω πανδημίας, οι ΓΧΣ αξιοποιώντας τη μεγάλη εμπειρία και εξειδίκευση στην καταπολέμηση επιδημιών σε διεθνές επίπεδο. «Οι ομάδες μας έχουν ανταποκριθεί και στο παρελθόν σε τέτοιες επείγουσες καταστάσεις με αποτελεσματικότητα, με έμπειρο προσωπικό, τεχνογνωσία και τις απαραίτητες προμήθειες που μπορούμε να εξασφαλίσουμε. H πανδημία είναι μια πρωτοφανής κατάσταση, καθώς έχουμε συνηθίσει σε επιδημίες τοπικά περιορισμένες ή που αφορούν κάποιες χώρες, όπως η πρόσφατη επιδημία του Έμπολα στην Αφρική. Επομένως, τώρα, σ’ αυτή την πρωτόγνωρη πραγματικότητα, έχουμε καταφέρει να αναπτύξουμε, χάρη στην πολύτιμη εμπειρία μας, παρέμβαση σε περισσότερες από 50 χώρες και στις πέντε ηπείρους», εξηγεί η πρόεδρος των ΓΧΣ στην Ελλάδα.

Ειδικότερα για την Ελλάδα, τονίζει πως οι ΓΧΣ, στρέφουν την προσοχή τους στους πιο ευάλωτους πληθυσμούς, όπως στους αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες και μετανάστες στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) και στις περιοχές γύρω από αυτά, σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, σε άστεγους και άλλες ευάλωτες ομάδες. «Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει τώρα να έχουν τη μεγαλύτερη προσοχή μας και σε αυτούς πρέπει να δείξουμε ακόμα μεγαλύτερη αλληλεγγύη», επισημαίνει.

Πρωτοφανής παγκόσμια κινητοποίηση

Η κινητοποίηση απέναντι στην πανδημία δεν είναι πρωτοφανής μόνο για τους ΓΧΣ, που καλούνται με τις δράσεις τους να υποστηρίξουν προηγμένα συστήματα υγείας στην Ευρώπη αλλά και παραδοσιακά αδύναμα (στην Αφρική και σε εμπόλεμες ζώνες), υπερνικώντας προκλήσεις, όπως αυτή των ταξιδιωτικών περιορισμών, αλλά και συνολικά για τα εθνικά συστήματα υγείας και τον ίδιο τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

«Είναι μία συνολικά δύσκολη και χωρίς προηγούμενο κατάσταση. Στους ΓΧΣ, από τη μία προσπαθούμε να διατηρήσουμε και τα υπόλοιπα προγράμματά μας, τα οποία αφορούν λοιμώδη νοσήματα ή ασθένειες που πιθανόν τα εθνικά συστήματα υγείας στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες να μην έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν, ενώ ταυτόχρονα προετοιμαζόμαστε για την επιδημία σ’ αυτές τις περιοχές. Παράλληλα, αναπτύσσουμε δράση στην Ισπανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ελλάδα, το Βέλγιο, την Ελβετία, υποστηρίζοντας πιο προηγμένα συστήματα υγείας και απευθυνόμενοι πάντα στους πιο ευάλωτους και αποκλεισμένους πληθυσμούς», αναφέρει η κ. Παπαγιάννη.

Όπως λέει, σε ανεπτυγμένα συστήματα υγείας, όπως της Ελλάδας, της Ισπανίας ή της Ιταλίας, «υπάρχει ένας πολύ καλός συντονισμός και συνεργασία με τα υπουργεία υγείας και το εθνικό σύστημα, και υποστηρίζουμε συνήθως πληθυσμούς που είτε δεν έχουν καλή πρόσβαση στο σύστημα υγείας, είτε για κάποιους λόγους το σύστημα υγείας έχει ζητήσει περαιτέρω υποστήριξη σε έναν συγκεκριμένο πληθυσμό (πρόσφυγες, άστεγοι ηλικιωμένοι κ.ά)».

Σε άλλες χώρες, ωστόσο, οι ΓΧΣ υποστηρίζουν την οργάνωση και δημιουργία πρωτοκόλλων από το εθνικό σύστημα υγείας και παρέχουν εξοπλισμό, στολές, μάσκες, υγειονομικό εξοπλισμό κ.λπ. «Υπάρχουν χώρες, όπως το Αφγανιστάν, το οποίο έχει 12 αναπνευστήρες συνολικά για όλη τη χώρα, με πληθυσμό πολύ μεγαλύτερο απ’ αυτόν της Ελλάδας, αν και πολύ νεότερο, δηλαδή είναι επιδημιολογικά διαφορετικά τα χαρακτηριστικά», εξηγεί η πρόεδρος του ελληνικού τμήματος των ΓΧΣ.
Εκεί που οι προκλήσεις είναι ακόμα μεγαλύτερες, όπως είναι φυσικό, είναι στις εμπόλεμες ζώνες «διότι εκτός από την επισφάλεια που δημιουργεί στον πληθυσμό ο πόλεμος προστίθεται σ’ αυτό μία επιδημία», για την οποία προετοιμάζονται ωστόσο κατάλληλα οι ΓΧΣ ώστε να φροντίσουν τυχόν νοσούντες.

Δικαιολογημένος ο φόβος, απαραίτητα τα μέτρα

Ο φόβος που έχει διαπεράσει τη «ραχοκοκαλιά» των κοινωνιών ανά την υφήλιο με αφορμή τον νέο κορονοϊό είναι, όπως λέει η κ. Παπαγιάννη, δικαιολογημένος και τα μέτρα που έχουν ληφθεί από διάφορες κυβερνήσεις στον πλανήτη για την αποτροπή διασποράς του ιού απαραίτητα και θα πρέπει να συνδυαστούν «με περισσότερα τεστ».
«Ο φόβος είναι μία αρχετυπική αντίδραση στα λοιμώδη νοσήματα και στις επιδημίες. Ιστορικά, το ξέρουμε από την πανούκλα στον Μεσαίωνα ήδη ή από καταστάσεις, όπως ο Έμπολα. Νομίζω ότι οι άνθρωποι δίκαια φοβούνται και δεν είναι που φοβούνται μόνο για τη ζωή τους αλλά και για την επόμενη μέρα. Εγώ τουλάχιστον βλέπω στον νέο κορονοϊό και μια κλήση αφύπνισης για όλους μας, που ελπίζουμε όχι μόνο να επιβιώσουμε από τον κορονοϊό αλλά και να επιβιώσουμε σε έναν κόσμο που αξίζει να ζει κανείς, σ’ έναν κόσμο αλληλεγγύης», υπογραμμίζει.
Ειδικότερα για τα μέτρα που έχουν ληφθεί, επισημαίνει πως απ’ ό,τι φαίνεται, η φυσική αποστασιοποίηση (physical distancing) «είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος έτσι ώστε να περιοριστεί η μετάδοση του ιού μέχρι να βρεθούν θεραπείες και εμβόλια, δίνοντας τον χρόνο στα συστήματα υγείας να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τα περιστατικά Covid-19 μ’ έναν τρόπο, χωρίς να κατακλυστούν απ’ αυτά».
Σημειώνει, ωστόσο, ότι τα μέτρα αν και απευθύνονται σε όλους δεν μπορούν να εφαρμοστούν απ’ όλους και παντού, όπως π.χ. από κάποιες ευάλωτες ομάδες, ενώ ακόμα και η τηλεργασία δεν είναι εφικτή για το σύνολο του γενικού πληθυσμού, όπως και δεν είναι δεδομένη η πρόσβαση σε σαπούνι και νερό για όλους τους ανθρώπους στη γη.
«Τα μέτρα είναι απαραίτητα, πρέπει όμως να συνδυαστούν με αυτό που ο ΠΟΥ καλεί όλες τις χώρες να κάνουν, δηλαδή τεστ, περισσότερα τεστ και απομόνωση των περιστατικών», αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Παπαγιάννη.

«Είναι σαν να βρίσκομαι σε αποστολή στην ίδια μου τη χώρα»

Ειδική παθολόγος, επικουρική ιατρός στην Α’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική του ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ, ένα από τα νοσοκομεία αναφοράς της χώρας για τον νέο κορονοϊό, η κ. Παπαγιάννη νιώθει, όπως λέει, «σαν να είμαι και τώρα σε αποστολή στην ίδια μου τη χώρα, αντιμετωπίζοντας την επιδημία».
«Είναι μια πρωτόγνωρη εμπειρία για όλους μας και νομίζω ότι νιώθουμε συλλογικά την ευαλωτότητα του να είναι κανείς γιατρός σε μία επιδημία και πόσο εύκολα ο γιατρός μπορεί να μετατραπεί σε ασθενή. Αυτό είναι κάτι που οι επιδημίες πάντα υπενθυμίζουν σ’ εμάς, τους υγειονομικούς. Βλέπουμε πόσο σημαντική είναι η ευθύνη μας σε μια τέτοια κατάσταση», τονίζει.

Η πρώτη της αποστολή ήταν το 2010, στα τότε κέντρα κράτησης μεταναστών στον Έβρο. «Ήταν μία εμπειρία αφύπνισης για μένα. Κατάλαβα με πόσα πολλά προνόμια έχω γεννηθεί και πόσο τυχαίο ήταν αυτό», θυμάται, ενώ με τη συμμετοχή της για 7 μήνες σε πρόγραμμα υποσιτισμού για παιδιά κάτω των πέντε ετών, στην Ινδία, συνειδητοποίησε πόσο σημαντική είναι να έχουν μια δεύτερη ευκαιρία οι άνθρωποι για ζωή, όπως συμβαίνει και με όλους όσοι βγαίνουν νικητές από τη μάχη με την Covid-19.

«Στην Ινδία, για άλλη μια φορά συνειδητοποίησα πόσο πολύ μοιραζόμαστε αυτό τον κόσμο, πόσο σημαντικό είναι να είμαστε εκεί και να δίνουμε μια ευκαιρία σ’ ένα παιδί να επιβιώσει από αυτή την κατάσταση. Μετά, βέβαια, ξαναπηγαίνει στην ίδια φτώχεια που άφησε πριν, αλλά είναι πάρα πολύ σημαντικό να δίνεις στους ανθρώπους μια δεύτερη ευκαιρία. Το ίδιο βλέπω να γίνεται και στην επιδημία στην Ευρώπη, δίνουμε στους ανθρώπους μία δεύτερη ευκαιρία», αναφέρει χαρακτηριστικά η πρόεδρος του ελληνικού τμήματος των ΓΧΣ.

(Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ)