Χιλιάδες νεκρές πίνες εκβράστηκαν στον κόλπο Καλλονής

Αποκαρδιωτικές και ανησυχητικές εικόνες καταγράφηκαν στον κόλπο της Καλλονής στη Λέσβο όπου εκβράστηκαν χιλιάδες νεκρές πίνες στην περιοχή Πολιχνίτου, από την περιοχή Αρχαίας Πύρρας στην Αχλαδερή, τον Άγιο Παύλο (κυρίως) και πέρα από το Σκαμιούδι.

Η Πίνα (Pinna nobilis) είναι το μεγαλύτερο δίθυρο μαλάκιο στη Μεσόγειο το οποίο αναπτύσσεται στις εύκρατες και θερμές θάλασσες και έχει χαρακτηριστεί προστατευόμενο θαλάσσιο είδος από το 1992 και η αλίευσή της έχει απαγορευτεί. Το παράσιτο Haplosporidum pinnae όμως που πρωτοεμφανίστηκε στην Ισπανία αφανίζει μαζικά το είδος με απρόβλεπτες συνέπειες στο οικοσύστημα και είναι ένα βήμα πριν την εξαφάνιση.

«Το παράσιτο, πιθανολογείται ότι μπορεί να το μετέδωσε η παρουσία κάποιου ξενικού είδους στο νερό και καθώς η πίνα δεν διαθέτει κάποια φυσική προστασία εναντίον του, είναι πλήρως εκτεθειμένη», λένε οι ειδικοί.

Ο καιρός η αιτία εξηγεί ο πρόεδρος των αλιέων

Όπως ενημέρωσε την Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής (ΟΛΣΑ), ο πρόεδρος του Αγροτικού Αλιευτικού Συλλόγου Επαγγελματικής Αλιείας του Δήμου Δυτικής Λέσβου Παναγιώτης Νανίδης, για τη συγκεκριμένη κατάσταση που παρατηρήθηκε τις προηγούμενες μέρες, ευθύνεται ο καιρός που στις συγκεκριμένες περιοχές έφτασε τα 11 και 12 μποφόρ με αποτέλεσμα οι πίνες οι οποίες βρίσκονται στα αβαθή ακόμα και στα 5 μέτρα από την ακτή, να ξεβραστούν σε αυτές τις μεγάλες ποσότητες. Προς απόδειξη της αιτίας, άλλωστε ανέφερε την ολική καταστροφή του παραλιακού δρόμου Νυφίδας, αφού οι θυελλώδεις άνεμοι διέβρωσαν το οδόστρωμα του δρόμου, γεγονός που μαζί με άλλα, έκαναν το δήμαρχο Ταξιάρχη Βέρρο να υποβάλλει αίτημα στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου για την κήρυξη δύο δημοτικών ενοτήτων σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Για την περιοχή της Λέσβου, όπως αναφέρει σε δήλωσή του στην «Καθημερινή» το 2019, ο επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας, αναπληρωτής καθηγητής Θαλάσσιας Οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και ένας από τους τρεις δύτες, Στέλιος Κατσανεβάκης,«Το ελπιδοφόρο είναι ότι βρέθηκε μια θέση στον κόλπο της Καλλονής όπου η θνησιμότητα ήταν περιορισμένη μόλις στο 36%, ενώ το παράσιτο δεν εντοπίστηκε. Αιτία είναι οι ιδιαίτερες περιβαλλοντικές συνθήκες –θερμοκρασία νερού και αλατότητα– που επικρατούν στο συγκεκριμένο σημείο και βοήθησαν να μην αντέξει το παράσιτο».

Η εξαφάνιση της Πίνας και του ολοθούριου απειλή για την καθαριότητα των θαλασσών

Η Πίνα (Pina nobilis) είναι γένος δίθυρων μαλακίων. Ζει μόνο στις μεσογειακές θάλασσες. Η όψη της θυμίζει τεράστιο μύδι. Μένει προσκολλημένη στον θαλάσσιο πυθμένα, μιας και δεν μπορεί να κινηθεί. Τρέφεται φιλτράροντας το θαλασσινό νερό, συμβάλλοντας στη διατήρηση της καθαρότητας του. Ο μέσος όρος ζωής της ανέρχεται στα 20 χρόνια. Συναντάται σε βάθος έως και 60 μέτρα. Η αναπαραγωγική της περίοδος είναι στο τέλος του καλοκαιριού. Η Πίνα προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία Οικοτόπων 92/43, από τη Συνθήκη της Βαρκελώνης και από την Ελληνική Νομοθεσία. Φυσικά απαγορεύεται η αλίευσή της. Τα ολοθούρια, τα “θαλάσσια αγγούρια”, όπως ονομάζονται εκλαϊκευμένα, είναι θαλάσσιοι οργανισμοί που χαρακτηρίζονται και ως καθαριστές του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Τρέφονται με τα απόβλητα των υπόλοιπων θαλάσσιων οργανισμών γι’ αυτό και ζουν σε αμμώδεις περιοχές, έχουν υψηλή διατροφική, θρεπτική και φαρμακευτική αξία και πολλοί τα χρησιμοποιούν ως delicatessen, ενώ εδώ και πολλά χρόνια γίνονται μεγάλες εξαγωγές στην Κίνα, γεγονός που εμπόδισε το υπουργείο για την υιοθέτηση της πρότασης των επαγγελματιών αλιέων και ειδικών επιστημόνων για το περιορισμό της αλίευσης σε 150 κομμάτια, αντί των 450 που τελικά επιλέχθηκε, με μακροπρόθεσμο κίνδυνο τον περιορισμό του πληθυσμού του και κίνδυνο για τη βιωσιμότητα των καθαρών θαλασσών και οικοσυστημάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι το 2016, όταν ο ολοθούριος χρησιμοποιούνταν κυρίως για δόλωμα, από το τμήμα Αλιείας της Δ/νσης Αγροτικής Οικονομίας της ΠΒΑ εκδίδονταν μία με δύο άδειες για τα σκάφη, ενώ μετά εκτοξεύθηκαν στις 60 σύμφωνα με στοιχεία των αρχών του 2019.

Θυμίζουμε το περιστατικό κατάσχεσης οκτακόσιων (800) άτομων του είδους που απελευθέρωσαν στη θάλασσα στελέχη του Γραφείου Αλιείας του Κεντρικού Λιμεναρχείου Μυτιλήνης, σε έλεγχο που διενέργησαν στις 27 Νοεμβρίου στο λιμένα Σκάλας Πολιχνίτου, σε επαγγελματικό Α/Κ σκάφος, επειδή δεν είχε την προβλεπόμενη άδεια αλίευσης και σε ποσότητα μεγαλύτερη από το προβλεπόμενο ημερήσιο όριο.

Το παράσιτο που απειλεί τη μεσογειακή Πίνα

Το παράσιτο Haplosporidum pinnae φέρεται να είναι ο κύριος υπεύθυνος του αφανισμού. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 2016 στις ακτές της Ισπανίας και εξαφάνισε ολόκληρους πληθυσμούς πίνας. «Σε λιγότερο από ένα χρόνο εξαφάνισε τον πληθυσμό Πίνας της ισπανικής ακτής», δήλωσε η Maria del Mar Otero της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης, στο Associated Press. Το 2018 έκανε την εμφάνιση του και στην Ελλάδα, φέροντας το ίδιο αποτέλεσμα. Το παράσιτο μολύνει το μαλάκιο, καθιστώντας το ανήμπορο να κλείσει το όστρακό του, όταν αντιμετωπίζει εχθρούς. Έτσι δεν μπορεί να αμυνθεί και γίνεται λεία άλλων θαλάσσιων ειδών. «Σε περιοχές του βορείου Αιγαίου, έχει ήδη αφανιστεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, ενώ αναφορές για μαζική θνησιμότητα υπάρχουν σε περιοχές του Ιονίου, της Πελοποννήσου και του Σαρωνικού» σημείωσε η υπεύθυνη του ινστιτούτου Αρχιπέλαγος Α. Μήλιου.

Κινητοποίηση της επιστημονικής κοινότητας στην Ελλάδα

Για τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου πραγματοποιήθηκαν μελέτες από το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» και για τον Σαρωνικό κόλπο και τον Νότιο Ευβοϊκό, από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ). Η Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια Έρευνας στο «Αρχιπέλαγος», ανέφερε στο ΑΠΕ ΜΠΕ ότι το 2018 πως «σε περιοχές του βορείου Αιγαίου έχει ήδη αφανιστεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, ενώ αναφορές για μαζική θνησιμότητα υπάρχουν σε περιοχές του Ιονίου, της Πελοποννήσου και του Σαρωνικού». Από το φθινόπωρο έως το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, ομάδα επιστημόνων-δυτών του Πανεπιστημίου Αιγαίου πραγματοποίησε έρευνα στους κόλπους Καλλονής και Γέρας και σε άλλα μέρη της Λέσβου, για να μελετήσει το ποσοστό θνησιμότητας της Πίνας από το παράσιτο.

Υπεύθυνη και η ανθρώπινη συμπεριφορά

Οι ευθύνες βαραίνουν και τον ανθρώπινο παράγοντα Το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» υπογραμμίζει πως, εκτός από το δολοφονικό παράσιτο, οι lπληθυσμοί της Πίνας στα ελληνικά ύδατα, έχουν υποστεί σημαντικές μειώσεις λόγω της παράνομης αλιείας της, για την προώθησή της σε gourmet εστιατόρια. Η καταστροφή του οικοσυστήματος που ζει η Πίνα, μέσω της παράνομης αλιείας με συρόμενα εργαλεία που καταστρέφουν το βυθό, αλλά και μέσω της αγκυροβολίας, συγκαταλέγεται στους κύριους παράγοντες απειλής της Πίνας, σύμφωνα με το Ινστιτούτο.

(Πηγή: lesvosnews.net)