Γαία πυρί μειχθήτω: Η Μεγάλη Ιδέα των Εξορύξεων

Του Σαράντη Δημητριάδη, ομότιμου καθηγητή γεωλογίας ΑΠΘ

Ως γνωστόν εμείς, το έθνος των Ελλήνων, δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς Μεγάλες Ιδέες. Χωρίς έστω και μία τέτοια ανά ιστορική περίοδο ώστε να μένει άσβεστη η φλόγα της ύπαρξής μας. Και δεν έχει καμιά σημασία αν τις πιο πολλές φορές κάποιες τέτοιες Μεγάλες Ιδέες μας οδήγησαν σε μεγάλες καταστροφές. Μπροστά στις Μεγάλες Ιδέες η όποια εξ αιτίας τους καταστροφή αποτιμάται και καταγράφεται στην επίσημη ιστορία μας ως αναπόφευκτη και ως προκληθείσα εξ υπαιτιότητας άλλων, περιβάλλεται δε κατά κανόνα με το φωτοστέφανο μιας ένδοξης με τα κριτήρια των πατριωτικών μας παρακαταθηκών θυσίας, που ιστορικά, κάποτε στο μέλλον, δεν μπορεί, θα δικαιωθεί.

Στην παρούσα περίοδο το έθνος μας έχει ολότελα ασπασθεί τη Μεγάλη Ιδέα των Εξορύξεων. Με την υποστηρικτική για την Ιδέα αυτή συνέργεια της από πολλού αναμενόμενης και ήδη εξελισσόμενης αγιοποίησης των κάθε είδους επενδύσεων, κάποιων μεγάλων ειδικότερα που ορισμένοι, κακόπιστοι και οπισθοδρομικοί προφανώς, ωθούμενοι από παράξενες ιδεοληψίες ή ίσως και ύποπτες προθέσεις, τις χαρακτηρίζουν ως τυπικά αποικιοκρατικές, τέτοιες που αρμόζουν και χαρακτηρίζουν χώρες-μπανανίες.

Σήμερα λοιπόν, το έθνος μας σύμπαν έχει συνδέσει την κατοχύρωση της εθνικής του κυριαρχίας και ανεξαρτησίας, της ύπαρξης και της μεγαλοσύνης του, με την υλοποίηση μεγάλης κλίμακας διερευνητικών γεωτρήσεων και μελλοντικά εξορύξεων υδρογονανθράκων. Ασπαζόμενο το δόγμα πως τα όρια κυριαρχίας του επιβεβαιώνονται και εκτείνονται (ή επεκτείνονται) ως εκεί που θα τρυπήσουν τα γεωτρύπανα των παραχωρησιούχων πετρελαϊκών (μας) εταίρων. Για να αντλήσουν και μας   προσφέρουν όσα ονειρευόμαστε. Το δόγμα μάλιστα αυτό είμαστε έτοιμοι να υπερασπιστούμε με όλα τα μέσα, ουδενός αποκλειομένου. Έναντι πρωτίστως  του από ανατολάς γείτονά μας, που βεβαίως ασπάζεται και αυτός, υπερασπίζεται και θέλει να επιβάλλει με κάθε δική του θυσία το ίδιο ακριβώς δόγμα. Και που είναι και αυτός επιρρεπής επίσης σε μεγαλοϊδεατισμούς, ίσως περισσότερο και με ποιο ευρύ ορίζοντα και βάθος από εμάς.

Περάσαμε λοιπόν στις σχέσεις μας με τους γείτονές μας αυτούς από το μέχρι πρότινος μακρύ στάδιο των ανταγωνισμών των εξοπλισμών στο στάδιο τώρα των ανταγωνισμών των εξορύξεων και των γεωτρύπανων. Ή, πιο σωστά, στο στάδιο των ανταγωνισμών για το συνολικό πακέτο εξοπλισμών, εξορύξεων και γεωτρύπανων. Με τη χώρα μας να είναι επιφορτισμένη και με το επί πλέον βάρος της αμυντικής υποστήριξης και της Κυπριακής Δημοκρατίας που συμμετέχει και αυτή στο συγκεκριμένο μεγαλοϊδεατικό «παιχνίδι» αλλά που δεν έχει δικό της στρατό να το υποστηρίζει.

Και ο ανταγωνισμός αυτός υπάρχει και συντηρείται εξ αιτίας ενός έπαθλου (του σκοτεινού αντικείμενου του πόθου) το οποίο όλοι οι εμπλεκόμενοι διεκδικούν: την κατοχή (στο φαντασιακό τους βέβαια γιατί πραγματικά κατέχουσες θα είναι οι μεγάλες εταιρείες που θα τα εκμεταλλευτούν) κάποιων σημαντικών υποθαλάσσιων, υποτιθέμενων προς το παρόν και αναζητούμενων εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο (επί του παρόντος εκεί μόνο).

Με τις εκεί συγκλίνουσες υφαλοκρηπίδες και  ΑΟΖ των δύο χωρών (και της Κύπρου) να είναι το μαρμαρένιο αλώνι όπου ίσως «αξιοποιηθούν» δεόντως τόσο τα γεωτρύπανα, όσο όμως, και μακάρι όχι, και τα οπλοστάσια των δύο χωρών -με τους αναλώσιμους δυστυχώς σε τέτοιες καταστάσεις χειριστές τους. Και έπονται βέβαια και τα άλλα μαρμαρένια αλώνια, τα κοντύτερά μας, στο Αιγαίο, που είναι και τα πιο ζόρικα.

Σε τέτοιες περιπτώσεις οι επικλήσεις στο διεθνές δίκαιο, το δίκαιο της θάλασσας, τις  συμμαχίες και την απειλή αντιποίνων από τρίτους, πράγματα τα οποία πιστεύουμε πως είναι με το μέρος μας και στα οποία θέλουμε να βασιζόμαστε, έχουν μεν την αξία τους, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο πως στις κρίσιμες στιγμές θα παίξουν τον καθοριστικό υπέρ μας ρόλο που φανταζόμαστε.

Ούτε η τελική, αν απαιτηθεί, απεύθυνσή μας στην Υπέρμαχο Στρατηγό είναι βέβαιο πως θα επιφέρει την υπέρ ημών παρέμβασή της (εξάλλου, στις πιο κρίσιμες ιστορικές μας στιγμές, πάλι σε διενέξεις με τους ίδιους γείτονές, μια τέτοια απεύθυνση δεν έφερε αποτέλεσμα και δεν απέτρεψε τα χειρότερα των δεινών, πιθανόν λόγω του ασυγχώρητου κάποιων αμαρτιών μας). Και τότε, ίσως, η νέα Μεγάλη μας Ιδέα θα μπορούσε να έχει, όπως και άλλες στο παρελθόν, μια άσχημη για μας τροπή και κατάληξη.

Ίσως το ίδιο άσχημη και για τον ανατολικό μας γείτονα, αλλά αυτό δεν μπορεί να είναι παρηγοριά, ούτε θα συνιστούσε επαρκή λόγο για να πούμε χαλάλι στους εξοπλισμούς και τα γεωτρύπανα. Όπως δεν ήταν/είναι παρηγοριά για εμάς το γεγονός της κατάρρευσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και η σχεδόν ταυτόχρονη τότε προέλασή μας στο εσωτερικό της Ανατολίας, όταν αυτά κατέληξαν στη δραματική αναδίπλωση (άτακτη υποχώρηση για να ακριβολογούμε) της προέλασής μας εκείνης και την καταστροφή του ελληνισμού της Μικράς Ασίας.

Ανεξάρτητα από την, όπως φαίνεται αποφασισμένη και με κομματική ομοφωνία, εμπλοκή μας στο θέμα των εξορύξεων υδρογονανθράκων στα μέρη μας και ιδίως της αξεδιάλυτης πια κοινής αλλά και συγκρουσιακής ταυτόχρονα με τους γείτονές μας πορείας στο θέμα αυτό (τα πιθανά κοιτάσματα στο Αιγαίο και ιδίως στο Θρακικό Πέλαγος θα είναι επόμενα κεφάλαια αυτής της ιστορίας), ένα κρίσιμο ερώτημα που θα έπρεπε να  έχει εγερθεί και το οποίο θα έπρεπε εμείς και οι ανατολικοί γείτονές μας να μελετήσουμε και να απαντήσουμε, είναι το κατά πόσο οι (ολότελα νέες μάλιστα) Εξορύξεις Υδρογονανθράκων, εκτός από Μεγάλη Ιδέα είναι και μια Καλή Ιδέα. Για εμάς και για όλη την ανθρωπότητα, της οποίας βέβαια αποτελούμε (εμείς και οι ανατολικοί γείτονές μας) αναπόσπαστο μέρος.

Με μεγάλη μου έκπληξη ακούω δηλώσεις του πρωθυπουργού και του υπουργού ΠΕΝ στις οποίες εκθειάζεται η πολιτική των παραχωρήσεων αδειών για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων στα ελληνικά «οικόπεδα», σε ξηρά και θάλασσα, όπως πολύ πρόσφατα:

https://thepressproject.gr/tin-pebti-peftoun-i-ypografes-exxonmobil-ke-elpe/

Και με ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη ακούω ότι η πολιτική αυτή συμβάλλει λέει και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Έχω αναφερθεί πρόσφατα και αλλού γιατί αυτό είναι μια εντελώς ανόητη ιδέα που αποκαλύπτει την εντελώς λανθασμένη πρόσληψη του τι είναι, τι την προκαλεί και πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή: με κάθε τι άλλο βέβαια εκτός από την εξόρυξη και νέων ορυκτών καυσίμων – κάθε τι άλλο δηλαδή εκτός από το να ενισχύουμε τη φωτιά κάτω από την κατσαρόλα μέσα στην οποία αρχίσαμε ήδη να σιγοβράζουμε.

https://antigoldgr.org/blog/2019/06/12/diylizontas-ta-kalamakia-kai-katapinontas-ta-geotrypana-slpiroes/

Και κλιματική αλλαγή δεν είναι απλά η παρατηρούμενη διαρκής αύξηση των τιμών των μέσων ετήσιων παγκόσμιων θερμοκρασιών. Είναι όλα τα καταστροφικά για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα που αυτή η μη ανακοπτόμενη αύξηση συνεπάγεται. Τα οποία αποτελούν όχι πλέον φανταστικά σενάρια αλλά μια εξελισσόμενη ζοφερή πραγματικότητα. Αμφισβητούμενη μόνο από τον Τράμπ, τον Μπολσονάρου, τρείς τέσσερις άλλους και τους λομπίστες των πετρελαϊκών εταιρειών. Που οι απόψεις και πράξεις τους ισοδυναμούν με την προτροπή: Γαία πυρί μειχθήτω.

Αξίζει λοιπόν τόσος κόπος και τόσα έξοδα για την εξασφάλιση εκείνου που αργά αλλά σταθερά μας σκοτώνει; Για ένα πουκάμισο όχι αδειανό αλλά ποτισμένο με το αίμα του Νέσσου. Αξίζει η φανατική προσήλωσή μας στη νέα αυτή Μεγάλη Ιδέα; Της οποίας την πατρότητα διεκδικεί ο Μελχισεδέκ των εξορύξεων παντός τύπου, ο εξ Αργολίδας Μανιάτης που δεν θέλει με κανένα τρόπο να του στερήσουν αυτή του την ένδοξη πατρότητα.

https://www.tovima.gr/2019/06/21/politics/maniatis-pseydomenos-mexri-telous-o-al-tsipras-gia-tis-ereynes-ydrogonanthrakon/

Επειδή όμως στον κόσμο που ζούμε πολλά μπορούν να συμβούν και άλλα τόσα να ανατραπούν η δε Μεγάλη Ιδέα των Εξορύξεων τελικά να μην υλοποιηθεί, θα πρέπει να έχουμε, όντας ένα αθεράπευτο μεγαλοϊδεατικό έθνος, και εναλλακτικές Μεγάλες Ιδέες να τις προβάλλουμε και υπηρετήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις. Σαν μια τέτοια, ως plan B, κατάλληλη και απόλυτα αξιόλογη για να παίξει αυτόν τον ρόλο είναι και

η εξής:

http://www.kathimerini.gr/1030239/article/epikairothta/politikh/nomika-akyrh-h-symfwnia-twn-prespwn

antigoldgr

(Πηγή: enallaktikos.gr)