Διαρροή εγγράφων στην ΕΕ: Τα ανθρώπινα δικαιώματα σε κίνδυνο προς όφελος επιχειρηματικών συμφερόντων

Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να υποστηρίξουν τους προτεινόμενους περιορισμούς στην πώληση εξοπλισμού επιτήρησης σε καταπιεστικά καθεστώτα, όπως δήλωσαν η Διεθνής Αμνηστία, η Access Now, και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα. Μετά από διαρροή εγγράφων, αποκαλύφθηκε ότι αρκετές χώρες της ΕΕ, (κυρίως η Σουηδία και η Φινλανδία) πιέζουν για την αποδυνάμωση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στους ευρωπαϊκούς ελέγχους πώλησης τεχνολογίας επιτήρησης. Τα έγγραφα που διέρρευσαν δημοσιοποιήθηκαν χτες από δημοσιογράφους ψηφιακών δικαιωμάτων στο netzpolitik.org και τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα.

«Το ισχύον σύστημα της ΕΕ δεν κατορθώνει να κάνει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τις εταιρείες να λογοδοτήσουν. Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι η προστασία της ιδιωτικής ζωής των ατόμων και της ελευθερίας της έκφρασης σε όλο τον κόσμο δεν περιλαμβάνονται στις προτεραιότητες του Συμβουλίου της ΕΕ», δήλωσε η Lucie Krahulcova, αναλύτρια πολιτικής στην Access Now.

«Οι διαρροές αυτές αποκαλύπτουν ότι, ενώ με μια πρώτη ανάγνωση η ΕΕ υποστηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα κράτη μέλη της είναι έτοιμα να διαπραγματευτούν τις υποχρεώσεις τους για την προστασία των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προς όφελος των επιχειρηματικών τους συμφερόντων. Θα έδιναν στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να πωλούν σε καταπιεστικές κυβερνήσεις τεχνολογίες, με τις οποίες μπορούν να παρακολουθούν τις επικοινωνίες και τις τοποθεσίες εκείνων που έχουν μία κριτική φωνή εναντίον τους», δήλωσε η Nele Meyer, Ανώτερη Εκτελεστική Διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη.

Η εμπορικά διαθέσιμη τεχνολογία επιτήρησης χρησιμοποιείται από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο για να κατασκοπεύει ακτιβιστές/στριες, δημοσιογράφους και αντιφρονούντες.

«Η προθυμία κάποιων χωρών να συνεχίσουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα με τον ίδιο τρόπο, παρέχοντας σε δεσποτικά καθεστώτα τα εργαλεία για την κατάχρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι συγκλονιστική. Ο θάνατος του Τζαμάλ Κασόγκι έχει αναδείξει την πίεση και την επιτήρηση που υφίστανται οι δημοσιογράφοι. Η ΕΕ πρέπει να τερματίσει την πώληση μέσων που χρησιμοποιούνται για την κατασκοπεία, την παρενόχληση και τη σύλληψη δημοσιογράφων. Οι τεχνολογίες αυτές απειλούν την ασφάλεια τόσο των δημοσιογράφων όσο και των πηγών τους και, συνεπώς, τους εξαναγκάζουν στην αυτολογοκρισία», δήλωσε η Elodie Vialle, επικεφαλής του Γραφείου Δημοσιογραφίας και Τεχνολογίας στους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα (RSF).

Η Διεθνής Αμνηστία, η Privacy International, η Access Now και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα καλούν τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι η πώληση της τεχνολογίας επιτήρησης θα επιτρέπεται μόνο εάν συμμορφώνεται με ισχυρά κριτήρια για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ιστορικό

Αφού η τεχνολογία επιτήρησης χρησιμοποιήθηκε για να περιορίσει τις διαμαρτυρίες της αραβικής άνοιξης, οι διεθνείς οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και οι βουλευτές/τριες της ΕΕ ζήτησαν μια ουσιαστική αναθεώρηση των ελέγχων των εξαγωγών, προκειμένου να αποφευχθεί η πώληση τεχνολογίας επιτήρησης από επιχειρήσεις της ΕΕ σε καταπιεστικές κυβερνήσεις. Το 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μεταρρυθμίσεις για το σημερινό σύστημα ελέγχου των εξαγωγών -Κανονισμός Διπλής Χρήσης- που αποσκοπούσε «στην πρόληψη παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνδέονται με ορισμένες τεχνολογίες επιτήρησης του κυβερνοχώρου».

Τα έγγραφα που διέρρευσαν σήμερα αποκαλύπτουν τον τρόπο με τον οποίο πολλά κράτη μέλη αποδυναμώνουν συνεχώς τις ρυθμίσεις προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που πρότεινε η Επιτροπή και το Κοινοβούλιο.

Η Διεθνής Αμνηστία, η Privacy International, η Access Now και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα συγκαταλέγονται μεταξύ των ΜΚΟ που υποστηρίζουν την ενίσχυση πολλών κανονισμών προστασίας όπως την ενισχυμένη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την μεγαλύτερη εμβέλεια για την κάλυψη νέων τεχνολογιών επιτήρησης, τη μεγαλύτερη διαφάνεια και την προστασία στις έρευνες ασφάλειας.

Πολλές από αυτές τις μεταρρυθμίσεις αντανακλούν, με κάποια μορφή, την πρόταση που υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις αρχές του 2018.

Προκειμένου να τεθεί σε ισχύ η αναθεώρηση, θα πρέπει, αφού τα κράτη μέλη του Συμβουλίου καταλήξουν σε μία κοινή θέση, τα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ να συμφωνήσουν σε ένα τελικό κείμενο μέσω δια-θεσμικών διαπραγματεύσεων, που καλούνται τριμερείς διάλογοι.

Όπως προκύπτει από τα εσωτερικά έγγραφα της γερμανικής κυβέρνησης και του Συμβουλίου της ΕΕ που διέρρευσαν, μια ομάδα κρατών μελών ανέτρεψε την αποκαλούμενη ρήτρα “all clause”, μια σημαντική δικλείδα ασφαλείας, που απαιτεί από τις εταιρείες να ενημερώνουν την Επιτροπή σε περιπτώσεις που οι εξαγωγές τεχνολογίας επιτήρησης θέτουν κινδύνους για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Αυτή τη στιγμή, μια ομάδα κρατών μελών που όλο και μεγαλώνει -υπό την ηγεσία της Σουηδίας και της Φινλανδίας- αμφισβητεί ένα άλλο κεντρικό στοιχείο της μεταρρύθμισης, έναν κατάλογο της τεχνολογίας επιτήρησης για την οποία θα είναι υποχρεωτική η διαδικασία χορήγησης αδειώ

Οι νομοθέτες εργάζονται υπό αυστηρό χρονοδιάγραμμα γιατί εάν ο αναθεωρημένος κανονισμός δεν υιοθετηθεί μέχρι τις αρχές του 2019, κινδυνεύει να καθυστερήσει τουλάχιστον έναν ακόμη χρόνο, λόγω των επικείμενων ευρωεκλογών. Οι επόμενες διαπραγματεύσεις στο Συμβούλιο θα πραγματοποιηθούν τον Νοέμβριο του 2018.

(Πηγή: enallaktikos.gr με πληροφορίες από amnesty)