Παιδιά στις φυτείες καπνού των ΗΠΑ: Ένα διαρκές έγκλημα

Μετάφραση – Νοηματική απόδοση: Χρήστος Θ. Παναγόπουλος

Εκμετάλλευση

Για πολλούς νέους ανθρώπους το καλοκαίρι είναι συνώνυμο του ελεύθερου χρόνου, της ανάπαυλας ή των οικογενειακών διακοπών. Ωστόσο για τα λιγότερο τυχερά παιδιά το καλοκαίρι σημαίνει εργασία, με εκατοντάδες νέους να δουλεύουν υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης, για να στηρίξουν τις οικογένειές τους.

Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων IPS, στις ΗΠΑ, αυτού τους είδους η εργασία δεν είναι μόνον προαιρετική αλλά και ανθυγιεινή – ειδικά για όλα εκείνα τα άτυχα παιδιά που αναζητούν εργασία στις φυτείες καπνού της χώρας.

Μια πρόσφατη σειρά πολιτικών που στοχεύουν στην ανάδειξη της παιδικής εργασίας σε αυτή τη βαριά βιομηχανία σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή σελίδας. Ωστόσο, οι ακτιβιστές θεωρούν ότι η μάχη κατά της παιδικής εργασίας δεν έχει ακόμα τελειώσει.

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) δημοσίευσε πρόσφατα μια έκθεση που παρουσιάζει λεπτομερώς τις συνθήκες της παιδικής εργασίας στις τέσσερις πολιτείες – Βόρεια Καρολίνα, Κεντάκι, Τενεσί και Βιρτζίνια – που παράγουν καπνό και μαζί αποτελούν το 90% της εγχώριας παραγωγής καπνού. Το 2012, η συνολική αξία των φύλλων καπνού που παράχθηκαν στις ΗΠΑ άγγιξε το ποσό των 1,5 δισ. δολαρίων.

Σύμφωνα με την έκθεση του HRW, τα περισσότερα από τα παιδιά αυτά, με την ηλικία τους να είναι κάποιες φορές κάτω των 12 ετών, προέρχονται από οικογένειες Ισπανόφωνων μεταναστών και εργάζονται σε φυτείες επεξεργασίας καπνού, για να βοηθήσουν τις οικογένειές τους να πληρώσουν νοίκι και λογαριασμούς, να αγοράσουν τρόφιμα και σχολικά είδη.

Η Μάργκαρετ Γουρθ, συντάκτης της έκθεσης και ερευνήτρια των δικαιωμάτων των παιδιών στο HRW, επισημαίνει ότι «πολλά παιδιά επέλεξαν αυτή τη δύσκολη δουλειά, επειδή δεν υπάρχουν άλλες ευκαιρίες για εργασία στις κοινότητες, όπου ζουν».

Από τα συνολικά 141 παιδιά που συμμετείχαν στην έρευνα του HRW, τα δύο τρίτα υπέφεραν από οξεία δηλητηρίαση εξαιτίας της νικοτίνης ή αλλιώς «Νόσο του Πράσινου Καπνού» (σ.σ. Green Tobacco Sickness – GTS) ενόσω εργάζονταν στις φυτείες. Η ασθένεια εμφανίζεται όταν οι εργάτες απορροφούν νικοτίνη μέσω του δέρματός τους καθώς μεταχειρίζονται φύλλα καπνού, ιδίως όταν τα φύλλα είναι υγρά.

Οι μαρτυρίες του Ντάριο και της Φαμπιάνα

Ο 16χρονος Ντάριο, ο οποίος έχει εργαστεί σε φάρμες στο Κεντάκι, υπογραμμίζει σε συνέντευξή του στο HRW: «Ο πιο δύσκολος από όλους τους σπόρους που έχουμε επεξεργαστεί είναι ο καπνός. Κουράζεσαι. Σου απομυζά όλη σου την ενέργεια. Αρρωσταίνεις, αλλά μετά την επόμενη ημέρα πρέπει να ξαναγυρίσεις και να τον ξαναμαζέψεις».

Σύμφωνα με την έρευνα του HRW, τα τυπικά συμπτώματα της νόσου GTS περιλαμβάνουν ζαλάδα, εμετό, ναυτία και πονοκέφαλο. Μερικά από τα παιδιά, μάλιστα, ανέφεραν ότι οι εργοδότες δεν παρείχαν την παραμικρή εγγύηση για μαθήματα εκπαίδευσης ή την παροχή εξοπλισμού για την ασφάλειά τους. Κάποια από τα παιδιά αναγκάζονταν να δουλεύουν ξυπόλυτα, ενώ άλλα δούλευαν φορώντας μόνον κάλτσες σε χωράφια γεμάτα από λάσπη.

Η Φαμπιάνα, 14 ετών, επισημαίνει στο Παρατηρητήριο: «Φορούσα πλαστικές σακούλες επειδή τα ρούχα μας βρέχονταν το πρωί. Έφτιαχναν τρύπες στις σακούλες, ώστε τα χέρια μας να περνούν μέσα από αυτές […]. Ύστερα, ο ήλιος ανατέλλει και νιώθει ότι παθαίνεις ασφυξία μέσα στις σακούλες. Και τότε θέλεις να τις βγάλεις».

Μια γιγαντιαία βιομηχανία που χρήζει μεταρρυθμίσεων

Σύμφωνα με στοιχεία από τα αμερικανικά Κέντρα Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών, το 2012 οι ΗΠΑ παρήγαγαν περίπου 362.873 μετρικούς τόνους καπνού (περίπου 800 εκατ. λίβρες). Οι ΗΠΑ είναι η τέταρτη καπνοπαραγωγός χώρα στον κόσμο, μετά την Κίνα, τη Βραζιλία και την Ινδία. «Ωστόσο, σε αντίθεση με τους ανταγωνιστές της, η Αμερική δεν ρυθμίζει την ηλικία των υπαλλήλων της στις φυτείες καπνού», υπογραμμίζει ο Αλφόνσο Λόπεζ, ο οποίος εκπροσωπεί την πολιτεία της Βιρτζίνια στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Πρόσφατα, η πολιτεία αυτή θα είχε την ευκαιρία να καταστεί η πρώτη μεταξύ των ΗΠΑ που υιοθέτησε νομοθεσία σχετικά με την παιδική εργασία στις φυτείες καπνού, με σκοπό να λάβει μέτρα υπέρ της προστασίας των παιδιών. Ωστόσο το προτεινόμενο νομοσχέδιο απορρίφθηκε.

«Η πρόταση νόμου θα απαγόρευε την πρόσληψη παιδιών κάτω των 18, για να δουλεύουν όντας σε απευθείας επαφή με τα φύλλα καπνού ή με αποξηραμένα φύλλα, με μόνη εξαίρεση τα παιδιά που θα είχαν τη συγκατάθεση των γονιών τους να δουλεύουν σε οικογενειακές φάρμες», εξηγεί ο Λόπεζ.

Σε κάθε περίπτωση, η πίεση που ασκείται από νομικούς συμβούλους αλλά και μελέτες, όπως αυτή που εκπονήθηκε πέρυσι από το HRW, αρχίζουν να αποφέρουν καρπούς καθώς ήδη οι δύο μεγαλύτερες ενώσεις καπνοπαραγωγών στο Κεντάκι και τη Βόρεια Καρολίνα, υιοθέτησαν νέους νόμους που απαγορεύουν την πρόσληψη παιδιών κάτω των 16 ετών, ενώ ζητούν γονική συναίνεση για όσα παιδιά είναι μεταξύ 16 και 17 ετών.