Το Φυσικό Αθήνας στις κορυφαίες σχολές του κόσμου

Γράφουν οι Γιάννης Φώσκολος, Μανόλης Κοκολάκης

Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (πάνω) βρίσκεται ανάμεσα στα 150 καλύτερα τμήματα Φυσικής στον κόσμο. Ο απόφοιτος του Τμήματος Φυσικής Αθηνών Αντώνης Αλβέρτης (δεξιά). Ο ομότιμος καθηγητής Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Γιάννης Παπαμαστοράκης, και η μεταπτυχιακή φοιτήτρια Τζίνα Πανοπούλου (αριστερά)

Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά το τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών βρίσκεται ανάμεσα στα 150 καλύτερα τμήματα Φυσικής στον κόσμο, σύμφωνα με τη διεθνώς αναγνωρισμένη λίστα της Σανγκάης, τον παγκόσμιο πίνακα κατάταξης που διαμορφώνει το Πανεπιστήμιο Jiao Tong.

Στη φετινή αξιολόγηση το τμήμα Φυσικής κατατάσσεται στις θέσεις 101-150, όπως πέρυσι και πρόπερσι, όταν το Πανεπιστήμιο Αθηνών συνολικά βρίσκεται στη θέση 301-400, ενώ τα μόνα τμήματα/σχολές του που εμφανίζονται στους επιμέρους ανά επιστημονικό πεδίο πίνακες είναι η Ιατρική, η Φυσική και το τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών.

«Αποτελεί ιδιάζουσα μορφή χαράς και ικανοποίησης για όλους εμάς, καθηγητές, επιστημονικό, τεχνικό και διοικητικό προσωπικό το γεγονός ότι για τρίτη συνεχή χρονιά βρισκόμαστε μεταξύ των καλύτερων 150 τμημάτων Φυσικής στον κόσμο και μάλιστα σε ένα σύνολο που ξεπερνά τα 20.000», τονίζει ο πρόεδρος του τμήματος, καθηγητής Γιώργος Τόμπρας. Τα τελευταία 7-8 χρόνια, εξηγεί ο ίδιος, δουλεύουν όχι μόνο για την αναμόρφωση των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών, αλλά και για την ανάδειξη της διεπιστημονικότητας των συνεργασιών σε ερευνητικούς τομείς που η Φυσική Επιστήμη επιβάλλει. «Αντί αντίπαλός μας σε αυτήν την προσπάθεια να είναι οι αυτονόητες αδυναμίες και δυσκολίες -ιδιαίτερα τα 4 τελευταία χρόνια- που απορρέουν από την οικονομική κατάσταση της χώρας, αντίπαλος καταλήγει να είναι το ελληνικό κράτος που με ασχεδίαστες και κακές επιλογές υπονομεύει τελικά με συστηματικό τρόπο και ό,τι ακόμα αντέχει και λειτουργεί σε αυτή τη χώρα», θα προσθέσει ο ίδιος.

Η αξιολόγηση

Η εξωτερική αξιολόγηση του τμήματος που έγινε πέρυσι από έγκριτους καθηγητές ξένων πανεπιστημίων αναγνωρίζει το υψηλό επίπεδο της έρευνας που γίνεται στο τμήμα, τη δυνατότητα προσέλκυσης πόρων από ανταγωνιστικά προγράμματα, την πολύ καλή πορεία των αποφοίτων εντός και εκτός συνόρων και τη διεθνή αναγνώριση πολλών καθηγητών, οι οποίοι θεωρούνται κορυφαίοι στους κλάδους τους και δημοσιεύουν σε πολύ σημαντικά επιστημονικά περιοδικά.

Οι εξωτερικοί αξιολογητές χαρακτηρίζουν το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών καλά οργανωμένο, την «καρδιά» σε Φυσική και Μαθηματικά υψηλής ποιότητας, αν και βρίσκουν πολλές τις κατευθύνσεις εξειδίκευσης, όπως και τα μαθήματα επιλογής. Τα αρνητικά σχετίζονται με τα… γνωστά κακά του ελληνικού πανεπιστημίου: απαράδεκτα υψηλός μέσος όρος φοίτησης στα 6,5 χρόνια, πολύ μεγάλος αριθμός «αιώνιων» φοιτητών και καταλήψεις που τους εμπόδισαν να επισκεφτούν τις εγκαταστάσεις του τμήματος…

«Το τμήμα μας είναι τόσο ψηλά στις διεθνείς κατατάξεις, επειδή έχουμε πάρα πολύ καλό περιεχόμενο σπουδών και πολύ καλούς καθηγητές, γνωστούς διεθνώς στον τομέα τους, κυρίως θεωρητικούς φυσικούς, με εξαιρετικό ερευνητικό έργο και πολλές δημοσιεύσεις», μας λέει ο Αντώνης Αλβέρτης, που αποφοίτησε φέτος τον Σεπτέμβρη και τώρα κάνει το μεταπτυχιακό του στο Πολυτεχνείο της Δρέσδης, στη Γερμανία.

«Ένας φοιτητής στο προπτυχιακό τμήμα Φυσικής της Αθήνας, αν ακολουθήσει σωστά το πρόγραμμα σπουδών, θα πάρει περισσότερες γνώσεις από έναν συνάδελφό του σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού. Με το πτυχίο αυτό είσαι εξαιρετικά προετοιμασμένος για ένα μεταπτυχιακό στο εξωτερικό». Τα προβλήματα είναι άλλης φύσεως, θα προσθέσει ο κ. Αλβέρτης. «Οι χώροι και οι εγκαταστάσεις απαξιώνονται. Η απεριόριστη ελευθερία γίνεται μερικές φορές ασυδοσία», λέει ο απόφοιτος και συμπληρώνει: «Υπάρχουν φοιτητές που τελειώνουν τις σπουδές τους στα οκτώ χρόνια, όταν η προβλεπόμενη διάρκεια σπουδών είναι τέσσερα»…

ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

Πανευρωπαϊκή πρωτιά ανάμεσα σε 143 σχολές

Πανευρωπαϊκή πρωτιά πέτυχε το τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης σε αξιολόγηση Multurank που έγινε ανάμεσα σε 143 τμήματα Φυσικής με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η διάκριση του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης ως κορυφαίου στην Ευρώπη επιτεύχθηκε για την ποιότητα και την ποσότητα του ερευνητικού του έργου, την παγκόσμια απήχησή του, τις διεθνείς επιστημονικές συνεργασίες και το ύψος της ανταγωνιστικής χρηματοδότησης από διεθνείς οργανισμούς.

«Η διεθνής διάκριση του τμήματος Φυσικής μάς χαροποιεί ιδιαίτερα και δίδει σε όλους μας τη δύναμη, παρά τη δύσκολη συγκυρία, να συνεχίσουμε το έργο μας. Η πρωτιά, πάνω από τμήματα Φυσικής προβεβλημένων πανεπιστημίων με παράδοση εκατονταετιών, έχει ιδιαίτερη αξία, σε πείσμα της χρόνιας υποχρηματοδότησης», τονίζει ο Γιάννης Παπαμαστοράκης, ομότιμος καθηγητής Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθυντής του Αστεροσκοπείου στον Σκίνακα, που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και το Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics της Γερμανίας, εισάγοντας την Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή της ψηφιακής οπτικής Αστρονομίας. «Το τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης πρωτοπορεί διεθνώς και αποτελεί για όλους μας πολύτιμη πηγή γνώσης και επιστημονικής κατάρτισης», σημειώνει η μεταπτυχιακή φοιτήτρια του τομέα Αστροφυσικής Τζίνα Πανοπούλου, που ήδη ξεχωρίζει σε διεθνή συνέδρια, έχει δημοσιεύσει τέσσερις ερευνητικές εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά κι έχει κάνει πάνω από 60 νύχτες αστροπαρατηρήσεις στον Σκίνακα.

Καθηγητές και φοιτητές του τμήματος μιλούν για την ομαδικότητα του ανθρώπινου δυναμικού, το πρωτοποριακό επιστημονικό έργο, την προσέλκυση των πιο ικανών υποψηφίων από όλο τον κόσμο, τις πρωτοποριακές δράσεις.

Με τη δημιουργία του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), στην οποία οι καθηγητές του τμήματος Φυσικής έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο, εξασφαλίστηκε η πρόσβαση σε υπερσύγχρονα εργαστήρια, όπως στα Λέιζερ και στη Μικροηλεκτρονική. Το τμήμα Φυσικής εφαρμόζει ανελλιπώς από το 1997 τον θεσμό της αξιολόγησης των καθηγητών από τους φοιτητές, ενώ προσφέρει και διαδικτυακά μαθήματα.

Το τμήμα προχωρεί τώρα στην ίδρυση Κέντρου Κβαντικής Πολυπλοκότητας και Νανοτεχνολογίας, αξιοποιώντας κοινοτική χρηματοδότηση ύψους 4,8 εκατ. ευρώ που πέτυχε σε σκληρό διαγωνισμό. Να σημειωθεί πως το Πανεπιστήμιο της Κρήτης είναι το μόνο ελληνικό πανεπιστήμιο που εμφανίζεται στην παγκόσμια κατάταξη του βρετανικού οργανισμού Times Higher Edu-cation Rankings στη θέση 301-350.

Το επίπεδο της έρευνας στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών είναι εξαιρετικό, σύμφωνα με διεθνείς αξιολογητές. Ο απόφοιτος του τμήματος Γιάννης Ποντίκης είναι τώρα ερευνητής στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λουβέν στο Βέλγιο

ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΤΡΑΣ

Έρευνα που κερδίζει τα διεθνή εύσημα

Ιδιαίτερα κολακευτική ήταν για το τμήμα Χημικών Μηχανικών της Πάτρας η εξωτερική αξιολόγησή του το 2013 από έγκριτους καθηγητές ξένων πανεπιστημίων. «Η έρευνα που γίνεται στο τμήμα είναι σε εξαιρετικό επίπεδο και μπορεί να συγκριθεί με τα κορυφαία τμήματα Χημικών Μηχανικών των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων», αναφέρουν στην έκθεσή τους προς την Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση, ενώ τα σχόλια ήταν θετικά και για το πρόγραμμα σπουδών, όπως και για τη διδασκαλία. Η έκθεση της RAND Corporation που έγινε το 2011 για την αριστεία στην επιστημονική έρευνα ανέδειξε τον τομέα της Χημικής Μηχανικής ως τον πλέον δυναμικό στη χώρα και το τμήμα του Παν. Πατρών ως ένα από τα 25 ελληνικά κέντρα αριστείας με το μεγαλύτερο μάλιστα ποσοστό άρθρων με μεγάλη επιστημονική απήχηση επί του συνόλου των δημοσιεύσεων.

Την περίοδο 2008-2013 κάθε καθηγητής μετρούσε 4 δημοσιεύσεις το έτος και 155 ετεροαναφορές ανά έτος. Από το 1982, όταν ιδρύθηκε το τμήμα, έχουν δημοσιευθεί (μέχρι τα τέλη του 2013) 1.772 ερευνητικές μελέτες με 35.350 αναφορές. Ο μέσος όρος αναφορών ανά δημοσίευση φτάνει στις 20. «Αυτά τα στατιστικά είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο και αποδεικνύουν πως μπορούμε να συγκριθούμε με τα κορυφαία αντίστοιχα τμήματα του πλανήτη», λέει ο πρόεδρος της Σχολής, Δημήτρης Ματαράς.

Η κατάταξη

Στην παγκόσμια κατάταξη QS το τμήμα κατατάσσεται φέτος στην κατηγορία 151-200, από 101-150 που ήταν από το 2011 έως και το 2013, κάτι που ο κ. Ματαράς αποδίδει κυρίως στον παράγοντα «φήμη του ιδρύματος» όπου υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, αφού στο ερευνητικό κομμάτι παραμένει πολύ ψηλά. «Κοιτίδες αριστείας υπάρχουν σε όλα τα πανεπιστήμια. Εγώ είχα την τύχη να βρεθώ σε μια από αυτές, αφού οι Πανελλήνιες είναι και λίγο ρίσκο», μας λέει ο 35χρονος Γιάννης Ποντίκης, που πήρε πτυχίο και διδακτορικό από το τμήμα Χημικών Μηχανικών της Πάτρας και τώρα είναι ερευνητής στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λουβέν, στο Βέλγιο, με υποτροφία από τη φλαμανδική κυβέρνηση.

«Οι καθηγητές της Πάτρας είναι σε παγκόσμια κλίμακα αξιόλογοι. Στα θετικά προσμετρώ και την υψηλή ποιότητα σπουδών, καθώς το αντικείμενο διδασκαλίας μπορεί να συγκριθεί με όποιο άλλο ανταγωνιστικό πανεπιστήμιο του κόσμου».

Αυτό που θυμάται ως αρνητικό είναι οι ιδιομορφίες του ελληνικού πανεπιστημίου, οι καταλήψεις και το «ταμπού» της συνεργασίας ακαδημαϊκής κοινότητας και βιομηχανίας -αν και αλλάζει σιγά σιγά- στο πλαίσιο της μετρήσιμης ανταγωνιστικότητας, κάτι που στο Βέλγιο είναι αυτονόητο.

«Είναι πολύ πιο αριστερή θεώρηση να αντιληφθείς πως η βιομηχανία είναι μέρος της κοινωνίας. Στηρίζοντάς τη, στηρίζουμε την κοινωνία», λέει ο κ. Ποντίκης. Ο κ. Ματαράς εξηγεί πως τα τελευταία χρόνια τρέχει μεγάλος αριθμός ερευνητικών προγραμμάτων σε συνεργασία με εταιρείες κυρίως του εξωτερικού.

(πηγή: ethnos.gr)