Ναι, αφήνουν τους καρκινοπαθείς να πεθάνουν (όσους δεν έχουν πολλά λεφτά)

Του Κώστα Κάππα

Ο καρκινοπαθής είναι πλέον προβληματικός εργαζόμενος, «άχρηστος» για το σύστημα

Σπουδάζεις στην Ελλάδα, μετά συνεχίζεις, συχνά έξω. Αφήνεις πολλά χρόνια από τη νιότη σου στο νοσοκομείο της μεγάλης ξένης πόλης, συγκινείσαι, πεισμώνεις και μαγεύεσαι ταυτόχρονα. Ονειρεύεσαι να σώσεις τον κόσμο και κατεβαίνεις κουρδισμένος στην Ελλάδα να γίνεις τμήμα του θεϊκού τρίπτυχου: βλέπω το κλινικό πρόβλημα, ερευνώ για να του βρω λύση, την βρίσκω και θεραπεύω. Και όλα αυτά τα διδάσκω στους φοιτητές και στους νέους γιατρούς. Τρία σ’ ένα! Τι καλύτερο χωράφι να ευδοκιμήσει το τρίπτυχο αυτό από ένα Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο;

Πας συνειδητά στην επαρχία, θυσιάζεις την οικογενειακή ζωή, τους βλέπεις δύο διήμερα τον μήνα. Μπαίνεις στο τριτοβάθμιο νοσοκομείο και ανακαλύπτεις ότι είναι το μοναδικό που προσφέρει θεραπευτικές ακτινοβολίες για τους ασθενείς, για μία τεράστια περιοχή, κοντά στο ένα εκατομμύριο κάτοικοι. Μαζεύεις τα επιδημιολογικά στοιχεία της περιοχής και αναμένεις ότι κάτι λιγότερο από 3.000 κάτοικοι θα ασθενήσουν από καρκίνο, από τους οποίους οι 2.000 περίπου θα υποβληθούν και σε ακτινοθεραπεία. Τρομάζεις. Σύμφωνα με τα διεθνή standards, ο γραμμικός επιταχυντής (η βασική ακτινοθεραπευτική μονάδα) μπορεί να εξυπηρετήσει σωστά, το πολύ 500 ασθενείς τον χρόνο. Έχεις δύο γραμμικούς επιταχυντές, 1.000 ασθενείς το πολύ. Τι κάνεις για τους άλλους 1.000;

Αφού φωνάξεις, κάνεις εκατοντάδες έγγραφα, παρακαλέσεις για νέα μηχανήματα και απογοητευτείς, στο τέλος εθελοτυφλείς και κοιτάς τι θα κάνεις με τους 1.000 που μπορείς. Κοιτάς τους γραμμικούς επιταχυντές και διαπιστώνεις ότι είναι του… 1994. Μόλις ανακάλυψες ότι όλη η τεχνογνωσία μετά το σωτήριο έτος 1994 είναι μεν στο κεφάλι σου, αλλά η αντίστοιχη τεχνολογία λείπει από το μηχάνημα. Αυτόματα επιλέγεις μόνο τα περιστατικά εκείνα, για τα οποία η ποιότητα της θεραπείας θα είναι αποδεκτή ακόμη και με την παλιά αυτή τεχνολογία. Τα άλλα τα στέλνεις να γεμίσουν τις ουρές του «Άγιου Σάββα» και του Θεαγενείου.

Μετράς τους συναδέλφους σου και ανακαλύπτεις ότι είναι λιγότεροι από όσους πρέπει και συνεχώς μειώνονται, είτε με ρουσφετολογικές μεταθέσεις, είτε με συνταξιοδοτήσεις, είτε, είτε, είτε… Είναι το κλήμα στραβό, το τρώει και ο γάιδαρος… ο γραμμικός επιταχυντής χαλάει συχνά (υψηλή τεχνολογία + παλαιότητα + εντατική χρήση = εφιάλτης) και πολλές φορές η γραφειοκρατία του Δημοσίου μαζί με την έλλειψη κονδυλίων οδηγεί σε πολύμηνη διακοπή της λειτουργίας του.

Όταν κλείνει το ένα μηχάνημα για περισσότερο από ένα χρόνο, σημαίνει μείον 500 ασθενείς. Τι κάνουν αυτοί; Οι 100 θα βρουν (εν μέσω κρίσης; στο χωριό; από πού;) τα 7.000-8.000 ευρώ, τα οποία απαιτούνται (επιπλέον των 5.000 που πρέπει να δώσει ο ασφαλιστικός φορέας) στο ιδιωτικό νοσοκομείο, άλλοι 100 θα απορροφηθούν σχετικά σύντομα από τα δημόσια ακτινοθεραπευτικά τμήματα Αθήνας-Θεσσαλονίκης και οι υπόλοιποι 300, ο Θεός και η ψυχή τους…

Τότε θα θυμηθείς τη στατιστική: Ακόμη και για μέτριας ποιότητας παροχή ακτινοθεραπείας, οι μισοί ασθενείς διεθνώς θεραπεύονται οριστικά και οι άλλοι μισοί καταλήγουν, λόγω της ασθένειας, με μέσο χρόνο επιβίωσης τα 12 χρόνια (άλλοι σε εβδομάδες, άλλοι σε μήνες και άλλοι ύστερα από πολλά χρόνια). Τότε ανακαλύπτεις γιατί το κράτος δεν βιάζεται (έστω ασυνείδητα και όχι επίτηδες) να βρει προσωπικό και νέα μηχανήματα.

Ο καρκινοπαθής είναι πλέον προβληματικός εργαζόμενος, «άχρηστος» για το σύστημα. Ζητά συνεχώς άδειες από την εργασία του για checkup, σε παρά πολλές περιπτώσεις βγαίνει με 67% αναπηρία και στοιχίζει πολλές δεκάδες χιλιάδες ευρώ σε φάρμακα και συντάξεις. όταν κλείνει λοιπόν ένας γραμμικός επιταχυντής, π.χ. για ένα χρόνο, η οικονομία για το Σύστημα δεν είναι τα 250.000 ευρώ της συντήρησης που θα έπρεπε να γίνει εάν λειτουργούσε, αλλά τα δεκάδες εκατομμύρια ευρώ από τους «ενοχλητικούς» και «άχρηστους» ασθενείς…

Τότε θα σου τεθεί ένα ηθικό δίλημμα: Εάν είσαι «απολίτικος» επιστήμονας θα πεις: «Δεν φταίω, εάν αντί για 2.000 ασθενείς μου ανέθεσαν τελικά 500. Για τους 500 θα κάνω το καλύτερο που μπορώ και θα κοιμηθώ με ήσυχη τη συνείδησή μου». Ξεχνάς όμως ότι και ο κορυφαίος επιστήμονας του κόσμου να είσαι, η στατιστική είναι αμείλικτη: με τα συγκεκριμένα οικονομοτεχνικά δεδομένα θα σώσεις τους μισούς, άντε το 60%, ήτοι 300 ανθρώπους και θα δώσεις παράταση ζωής στους υπόλοιπους.

Εάν όμως σκεφθείς ότι έχεις ηθική υποχρέωση και σε εκείνους που τους αποτρέπει ή απαγορεύει το σύστημα να έχουν πρόσβαση στη θεραπεία, τότε θα ουρλιάξεις και θα παλέψεις να ξαναγίνουν τουλάχιστον 1.000 αυτοί που θα έρθουν σε σένα. Και τους μισούς να κάνεις καλά, είναι πολλές δεκάδες περισσότερα άτομα από αυτά του «αποστειρωμένου» συναδέλφου σου.

Ο αγώνας όμως ματώνει: το σύστημα έχει τους ανθρώπους του, έχει μηνύσεις, έχει διασυρμό, έχει τον φόβο. Τι θέλει -στην ουσία- να σου πει, είτε με το καλό είτε με το άγριο: «Γιατί βασανίζεσαι με όλα αυτά; Πεινάς, σου σκοτώσαμε τα όνειρα, τσάμπα σπούδασες, σε απειλούμε με απόλυση. Πήγαινε στην κοινωνική τάξη σου! Πήγαινε σε ένα ιδιωτικό νοσοκομείο, όπου θα έχεις την τεχνολογία και την εξουσία που σου αξίζει. Φύγε από τη μιζέρια! Αν δεν φύγεις με το καλό, θα σε στείλουμε με το άγριο!».

Να αντισταθώ εγώ μόνος μου, δεν αντέχω άλλο. Ούτε και εσύ. Πρέπει να πάρουν την τύχη στα χέρια τους και να ενεργοποιηθούν οι πολίτες-ασθενείς. Στο κάτω κάτω οι λαοί έχουν την υγεία που τους αξίζει. Αλήθεια, μας αξίζει το σημερινό σύστημα υγείας;

* Ο Κώστας Κάππας είναι Καθηγητής Ιατρικής Φυσικής στο Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

(πηγές: alfavita.gr, Εφημερίδα των Συντακτών)