Ανάγκη για ουσιαστική διερεύνηση των συνθηκών της τραγωδίας στο Φαρμακονήσι

Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της Πολιτείας για την προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, συναισθάνεται την ανάγκη, αφενός, να εκφράσει τη βαθιά της θλίψη και ανησυχία για τη συνεχιζόμενη απώλεια ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα, αφετέρου, να επισημάνει την ανάγκη αποτελεσματικής διερεύνησης των συνθηκών της πρόσφατης τραγωδίας στο Φαρμακονήσι. Είναι, πράγματι, επιτακτική ανάγκη να διασφαλιστεί η διαφάνεια και η ανεξαρτησία τόσο της εσωτερικής έρευνας στο πλαίσιο της ένορκης διοικητικής εξέτασης, όσο και της δικαστικής διερεύνησης καταγγελιών για τυχόν παράνομες πρακτικές θαλάσσιας απώθησης και επαναπροώθησης αλλοδαπών.

Η ΕΕΔΑ επιθυμεί να εκφράσει τον προβληματισμό της για τοποθετήσεις αρμόδιων θεσμικών παραγόντων με τις οποίες ενδεχομένως θα μπορούσε να δημιουργηθεί η εντύπωση πως αμφισβητείται η ανάγκη διερεύνησης τέτοιων γεγονότων ή πως επιχειρείται να προκαταληφθεί το αποτέλεσμα αυτής της διερεύνησης. Επιπλέον, η ΕΕΔΑ, ως τμήμα του διεθνούς θεσμικού πλαισίου προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, επιθυμεί να τονίσει πως η καλύτερη υπεράσπιση της εικόνας της χώρας μας όταν διατυπώνονται επικρίσεις και συστάσεις από διεθνή ελεγκτικά όργανα είναι η ενίσχυση της λογοδοσίας και η πλήρης τήρηση των κανόνων δικαίου.

Γενικότερα, η ΕΕΔΑ αναγνωρίζει την ισχυρή μεταναστευτική πίεση που δέχεται η χώρα λόγω της γεωγραφικής της θέσης, της δυσκολίας ελέγχου των θαλάσσιων μετακινήσεων και της εγγύτητάς της με τις κύριες χώρες προέλευσης. Επαναλαμβάνει, ωστόσο, την άποψη που έχει διατυπώσει και στις από 5.12.2013 Παρατηρήσεις της1 ότι είναι επιτακτική η ανάγκη να διερευνηθούν ουσιαστικά και σε βάθος ισχυρισμοί και μαρτυρίες που περιέχονται σε εκθέσεις διεθνών και ευρωπαϊκών οργάνων, σύμφωνα με τις οποίες οι επιχειρήσεις απώθησης και επαναπροώθησης υπηκόων τρίτων χωρών αποτελούν πάγια πρακτική αντιμετώπισης του μεταναστευτικού προβλήματος στη Χώρα μας. Οι πρακτικές αυτές, αντίθετες στο διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό νομικό πλαίσιο που διέπει τη διεθνή προστασία αιτούντων άσυλο ή αναγνωρισμένων προσφύγων και δικαιούχων επικουρικής προστασίας στη Χώρα μας, συνιστούν κατάφωρη καταστρατήγηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Επανερχόμενη στην από 27 Μαΐου 2013 προφορική της δήλωση επί της Έκθεσης του Ειδικού Εισηγητή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών, η ΕΕΔΑ επισημαίνει την ανάγκη ενίσχυσης της αλληλεγγύης και δικαιότερης κατανομής των ευθυνών μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ στη διαχείριση των μεταναστευτικών ρευμάτων2. Για την αποτελεσματική προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θεμελιώδους αξίας της ΕΕ, δεν αρκεί η παροχή οικονομικής ενίσχυσης στην Ελλάδα. Είναι επιτακτική ανάγκη το σύστημα ασύλου να επανασχεδιαστεί, εστιάζοντας στην προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όχι σε πρακτικές «αποθήκευσης» ανθρώπων σε συγκεκριμένα κράτη-μέλη.

–

*1 ΕΕΔΑ, «Παρατηρήσεις επί του σχεδίου Δεύτερης Περιοδικής Έκθεσης της Ελληνικής Δημοκρατίας για το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ΔΣΑΠΔ)», 5.12.2013, http://www.nchr.gr/images/pdf/apofaseis/ellinikes_ektheseis_en_ell_org/OHE/Parathrhseis_EEDA_prosYPEKS_DSAPD.pdf.

*2 UN General Assembly, Human Rights Council, 23d session, Submission by the Greek National Commission for Human Rights (NCHR) on the Report of of the Special Rapporteur on the human rights of migrants, François Crépeau, Mission to Greece, 27 May 2013.