Μάνος Ελευθερίου: «Ύπουλα και αθόρυβα περνά ο ρατσισμός στη ζωή των ανθρώπων»

Πενήντα χρόνια στιχουργικής έκλεισε φέτος ο Μάνος Ελευθερίου – μισό αιώνα δημιουργίας, με βάση «τη δική του περιπέτεια σ’ αυτό το χώρο και σ’ αυτό τον τόπο», όπως λέει. Τα τραγούδια του τα θεωρεί «πιστή αντιγραφή της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας» και ως προσεκτικός μελετητής της σχολιάζει την εμφάνιση του ρατσισμού στο 1againstracism.gr, την πλατφόρμα της εκστρατείας κατά της ρατσιστικής βίας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

«Δεν ξέρει κανείς πώς ξεκινά μια τέτοια θεομηνία. Πάντα αρχίζει από ένα τίποτα και σιγά σιγά γιγαντώνεται», σημειώνει ο ποιητής, στιχουργός και πεζογράφος. «Γίνεται κατά κάποιο τρόπο κάτι σαν σλόγκαν και περνάει ύπουλα και αθόρυβα στη ζωή των ανθρώπων, έτσι που πολλοί να το αντιμετωπίζουν και σαν στάση ζωής. Το πιστεύουν. Δεν ενοχλεί αυτό τούτο το γεγονός στην αρχή. Ενοχλεί όμως ότι ορισμένοι άνθρωποι κάνουν πράγματα, που δεν τα κάνει το ευρύ κοινό. Αντιμετωπίζονται, δηλαδή, όπως κάποτε αντιμετώπιζε ο λαός τους λεπρούς και η εκκλησία παλαιότερα τις μάγισσες του Μεσαίωνα. Επειδή η τιμωρία δια της πυράς έχει καταργηθεί από χρόνια, συνεχίζεται όμως ο λιθοβολισμός σε ορισμένα μέρη του πλανήτη ώσπου να πεθάνει το θύμα, κι ακόμη το μαστίγιο –ή αλλιώς βούρδουλας».

«Αυτά συμβαίνουν σε βασανισμένους λαούς που έχουν πολλές θρησκευτικές αιρέσεις, πολλές φυλές και πολλές διαφορές μεταξύ τους. Αυτά ευτυχώς είναι μακριά μας. Ωστόσο, στους δικούς μας πολιτισμούς και ιδιαίτερα στα δικά μας χρόνια επανέρχεται επικίνδυνα μια ηθική χειρότερη από την βικτωριανή και ο υστερικός συντηρητισμός αρχίζει και από πνευματικούς ανθρώπους, δυστυχώς, και ακόμη από ανθρώπους της εκτελεστικής εξουσίας».

«Είναι αδύνατο να αντιμετωπιστούν τέτοιες καταστάσεις μόνο με νόμους και να χτυπηθούν από τη ρίζα τους. Η σωστή διδασκαλία πρέπει να αρχίζει από το δημοτικό σχολείο, δηλαδή στη φωλιά της ζωής του ανθρώπου, εφόσον και οι δάσκαλοι δεν είναι θύματα. Εκεί θα καταλάβουν τα παιδιά ότι ένας Εβραίος, για παράδειγμα, ή ένας έγχρωμος είναι και αυτός άνθρωπος που έχει αίμα και αισθήματα όπως όλων των ανθρώπων της οικουμένης και που κλαίει όπως οι υπόλοιποι, όπως δηλαδή μπορεί να κλαίει η μητέρα των παιδιών. Ότι έχει μυαλό και σκέφτεται και έχει προσφέρει έργα στην ανθρωπότητα που τιμούν το πέρασμα του ανθρώπου από τον κόσμο. Μόνο έτσι θα χτυπηθεί η υστερία».

«Το να μπουν όμως στη φυλακή ορισμένοι –να μην το ξεχνάμε αυτό– κινδυνεύουμε να γίνουν και μάρτυρες και να αποκτήσουν οπαδούς οι οποίοι θα είναι χειρότεροι από τους ίδιους».

Τα τραγούδια του Μάνου Ελευθερίου κυκλοφόρησαν πρόσφατα σε συγκεντρωτική έκδοση με τον τίτλο «Τα λόγια και τα χρόνια, 1963-2013» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

(πηγή: www.unhcr.gr/1againstracism)