Η παιδεία ως ντελικατέσεν

Της Πέπης Ρηγοπούλου

Η εκπαίδευση είναι κλάδος. Η παιδεία όχι. Είναι θεμέλιο. Θεμέλιο για όλα τα άλλα. Για τους καλούμενους «πυλώνες» της κοινωνίας. Την υγεία, τη δικαιοσύνη, τον στρατό ή ό,τι άλλο. Αυτό δεν υποτιμά κανέναν από εκείνους που τυπικά δεν ασκούν την εκπαίδευση ως επάγγελμα. Τον γιατρό που κρατά στο χειρουργείο τη ζωή του ασθενούς στα χέρια του. Τον δικαστή που πρέπει να διακρίνει το δίκαιο από το άδικο. Τον στρατιώτη ο οποίος περιφρουρεί την ακεραιότητα της χώρας. Όμως όλοι αυτοί βασίζονται σε ένα υπάρχον -είτε ελλείπον- θεμέλιο παιδείας που παρέχεται από ολόκληρη την κοινωνία, σε κάθε τομέα και επίπεδο, αλλά σε καθοριστικό βαθμό από την εκπαίδευση κάθε βαθμίδας.

Η επίθεση που αυτή τη στιγμή δέχεται η ανώτατη εκπαίδευση είναι, πρώτον, επίθεση εναντίον ολόκληρης της εκπαίδευσης και, δεύτερον, επίθεση εναντίον της παιδείας ως θεμελίου και άρα εναντίον ολόκληρης της ελληνικής κοινωνίας. Επίθεση εναντίον της ελληνικής κοινωνίας, διότι αυτό που στην ουσία επιχειρείται είναι η απαξίωση του δημόσιου πανεπιστημίου ως θεσμού που προάγει την κριτική σκέψη και την πολιτική συνείδηση, δημιουργώντας ανθρώπους που, παρά τις ομολογημένες δυσλειτουργίες των ιδρυμάτων, διακρίνονται, χάρη στις βάσεις που απέκτησαν στην πατρίδα μας, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Και επί τη ευκαιρία, μια και μιλάμε για το παγκόσμιο αυτό επίπεδο: Συμβαίνει να ακούω συχνά πως τα προβλήματα του ελληνικού πανεπιστημίου είναι κατά κάποιον τρόπο ένα εθνικό μας προνόμιο ή, αν προτιμάτε, εθνικό κουσούρι μας. Λάθος. Η συνάφειά μου με συναδέλφους και ιδρύματα από κάθε γωνιά της Γης, ανεπτυγμένη, υπερανεπτυγμένη, αναπτυσσόμενη ή οτιδήποτε άλλο, με πείθει ότι τα προβλήματα της εκπαίδευσης σε κάθε επίπεδο είναι βασικά κοινά. Υπονόμευση της σχέσης δασκάλου-μαθητή, αφού τον ρόλο υπερ-παιδαγωγού έχουν αναλάβει εργολαβία τα μίντια, αναίρεση κάθε κριτικού, δημιουργικού και πολιτικού πνεύματος, υποταγή των ιδρυμάτων σε μια καταναλωτική λογική η οποία καταφέρνει πολλές φορές να μεταμφιέσει τον κυνισμό της με ένα δήθεν προοδευτικό προσωπείο.

Η παιδεία σε παγκόσμιο επίπεδο μεταλλάσσεται σε τηλεοπτικό πρόγραμμα μάστερ σεφ, όπου το προτεινόμενο «γκουρμέ» πιάτο είναι οι σάρκες των εργαζόμενων σε αυτήν, εκπαιδευτικών, διοικητικών, φοιτητών. Και μια και το αναφέραμε, ας σκεφτούμε τι έγινε με τη δημόσια τηλεόραση για να καταλάβουμε τι θα γίνει με τη δημόσια παιδεία. Όπως τα ιδιωτικά κανάλια λεηλάτησαν σε κάθε επίπεδο τα δημόσια, έτσι και η δημόσια παιδεία πρόκειται να λεηλατηθεί –λεηλατείται ήδη– από το μεταλλαγμένο υποκατάστατό της, την ιδιωτική, σε επίπεδο προσωπικού και τεχνογνωσίας. Απέναντι σε αυτήν τη μετάλλαξη και σε αυτόν τον κυνισμό, η αντίστασή μας στην Ελλάδα μπορεί να έχει και ένα ευρύτερο νόημα. Υπάρχει ακόμα χρόνος για ένα πανεκπαιδευτικό μέτωπο που μαζί με τους γονείς θα πει «όχι» στην απαξίωση της παιδείας – απαξίωση που έχει οδηγήσει ήδη σε τερατογενέσεις.

(πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών)