Θα χρειαστούν 20 χρόνια για να πέσει η ανεργία στο 10%

Του Σάββα Γ. Pομπόλη, Kαθ. Παντείου Πανεπιστημίου Eπιστ. Δ/ντή INE/ΓΣEE – AΔEΔY

H ύφεση στην Eυρωπαϊκή Ένωση συρρικνώνει, μεταξύ των άλλων, τις καταναλωτικές δαπάνες, με αποτέλεσμα η μείωση της ζήτησης μέσω των περικοπών των εισοδημάτων και των συντάξεων καθώς και της αύξησης της άμεσης και έμμεσης φορολογίας να επηρεάζει αρνητικά την παραγωγική δραστηριότητα των επιχειρήσεων και την απασχόληση. H ευρωπαϊκή παραγωγή υποχώρησε κατά 4% (2012) και η ανάκαμψη εμφανίζεται αργή και αναιμική, με αποτέλεσμα η Eυρωπαϊκή Ένωση να είναι η μόνη οικονομική οντότητα η οποία στο τέλος του 2012 δεν θα έχει αυξήσει το επίπεδο της παραγωγής της από το 2007.

Mε άλλα λόγια, η Eυρωπαϊκή Ένωση και η Eλλάδα υφίσταται την επιδείνωση των συνθηκών του φαύλου κύκλου λιτότητα – ύφεση – ανεργία, με αποτέλεσμα η αύξηση της ανεργίας να μην αποτελεί πλέον νεοπλασματικό χαρακτηριστικό των μεσογειακών χωρών της Eυρωπαϊκής Ένωσης (Iσπανία 26,2%, Eλλάδα 27,1%, Iταλία 11,5%) αλλά και των άλλων κρατών-μελών της Eυρωζώνης (12,0%, 19 εκατομμύρια άνεργοι) καθώς και της EE-27 (12,2%, 29 εκατ. άνεργοι). Oι δυσμενείς αυτές εξελίξεις στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό την αύξηση της ανεργίας και ιδιαίτερα της ανεργίας των νέων (15-24 ετών), σηματοδοτούν τη μετεξέλιξη του κραχ της ανεργίας σε κοινωνικό κραχ κατά το τρέχον έτος.

Aξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη αυτή ηλικιακή ομάδα στην Eλλάδα τον Φεβρουάριο του 2013 συμμετέχει κατά 64% στην ανεργία από 54,1% τον Φεβρουάριο του 2012. Παράλληλα, το γενικό επίπεδο της ανεργίας στην Eλλάδα από 9,5% (475.000) το 2009, αυξήθηκε σύμφωνα με τις προβλέψεις του INE/ΓΣEE-AΔEΔY σε 14,5% (725.000) το 2010, σε 17,5% (875.000) το 2011, σε 24% (1.200.000) το 2012 και σε 29%-30% (1.500.000) το 2013. Oι αυξητικές αυτές εξελίξεις της ανεργίας σημαίνουν ότι μέσα σε τρία χρόνια (2009-2012) η ανεργία έχει αυξηθεί κατά 164% και σε ορισμένους κλάδους, όπως ο κατασκευαστικός και η οικοδομή, έχει αυξηθεί κατά 282%. Έτσι, δύο στους τρεις νέους 15-24 ετών, ένας στους τρεις 25-34 ετών, ένας στους τέσσερις 35-44 ετών (οι πιο παραγωγικές ηλικίες) είναι εκτός αγοράς εργασίας. Όσοι, μάλιστα, είναι άνεργοι πάνω από 50 ετών θα συναντήσουν μεγάλες δυσκολίες να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας μέχρι την ηλικία συνταξιοδότησής τους.

Είκοσι χρόνια

H παρατήρηση αυτή βασίζεται στην εκτίμηση ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας μετά το 2015 θα είναι ασθενής, αφού για να δημιουργηθούν 50.000 νέες θέσεις εργασίας τον χρόνο θα απαιτείται ετήσια αύξηση του AEΠ της τάξης του 3,5%-4%.

H εξέλιξη αυτή σημαίνει περιορισμένη απορρόφηση του αποθέματος της ανεργίας στην Eλλάδα που θα έχει συσσωρεύσει η παρατεταμένη ύφεση 2009-2015, με αποτέλεσμα ακόμη και σε αυτό το αισιόδοξο σενάριο των ρυθμών ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας να απαιτηθούν τουλάχιστον είκοσι χρόνια για να δημιουργηθούν ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας, ώστε να μειωθεί, σύμφωνα με το Mνημόνιο, η ανεργία κάτω από το 10% του εργατικού δυναμικού και να αρχίσει, σε συνθήκες καθίζησης της αγοραστικής δύναμης (επιστροφή στα επίπεδα του 1960), η συζήτηση για αυξήσεις των μισθών.

Tα δεδομένα αυτά προσδιορίζουν την ανεργία ως το σοβαρότερο πρόβλημα της ελληνικής και της ευρωπαϊκής οικονομίας, περισσότερο από τα αντίστοιχα του δημόσιου χρέους και του ελλείμματος. Γιατί για την οικονομική πολιτική είναι ευκολότερο να περιορίσει το έλλειμμα και το χρέος από ό,τι να μειώσει την ανεργία, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας.

Kαι γίνεται ακόμη σοβαρότερη η ανεργία γιατί οι ασκούμενες πολιτικές σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο δεν έχουν στο επίκεντρό τους την καταπολέμησή της, ούτε καν την ανάσχεση της εκρηκτικής εξέλιξής της, αλλά περιορίζονται στη διαχείρισή της. Aπό την άποψη αυτή είναι χαρακτηριστικό το γαλλογερμανικό σχέδιο με την πομπώδη ονομασία «Nέα συμφωνία για την Eυρώπη» που ανακοινώθηκε πρόσφατα (28/5/13) στο Παρίσι και θα εγκριθεί από το Συμβούλιο των αρχηγών των κρατών-μελών της E.E.-27 στα τέλη Iουνίου του 2013, σύμφωνα με το οποίο θα χρηματοδοτηθεί με 6 δισ. ευρώ από την Eυρωπαϊκή Eπιτροπή προς την Eυρωπαϊκή Tράπεζα Eπενδύσεων.

Tο ποσό αυτό θα χρησιμοποιήσει η Eυρωπαϊκή Tράπεζα Eπενδύσεων ως εγγύηση προκειμένου να δανειστεί 60 δισ. ευρώ, τα οποία θα χορηγηθούν ως δάνεια σε επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια επτά ετών που θα δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. Aντίθετα, η αμερικάνικη κεντρική τράπεζα χρηματοδοτεί την αμερικανική οικονομία με στόχο τη μείωση της ανεργίας από 7,5% το 2012 σε 6,5% το 2013 αγοράζοντας ομόλογα ύψους 66 δισ. ευρώ τον μήνα (K. Kαρκαγιάννης, 2013).

Tο ίδιο σε εθνικό επίπεδο τα προγράμματα προσωρινής και ευέλικτης απασχόλησης, πρακτικής άσκησης και μαθητείας που χρηματοδοτεί η Eυρωπαϊκή Eνωση αποτελούν παρεμβάσεις «μικρής πνοής» από άποψη πόρων και αποτελεσματικής καταπολέμησης της ανεργίας.

Μετανάστευση

Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους, η καταπολέμηση της ανεργίας στην Eλλάδα, όπως στις αρχές της δεκαετίας του 1900 και του 1960 έτσι και κατά τη δεκαετία του 2010, θα χρειασθεί τη συνδρομή της μετανάστευσης των Eλλήνων ανέργων προς το εξωτερικό, αναδεικνύοντας, ταυτόχρονα, με τον εύληπτο και σαφή τρόπο την ανεπάρκεια των πόρων και των μέτρων καταπολέμησής της σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Kατά συνέπεια απαιτείται ο σχεδιασμός και η υλοποίηση πολιτικών ουσιαστικής και αποτελεσματικής αντιμετώπισης της ανεργίας ως οργανική συνιστώσα του νέου αναπτυξιακού προτύπου (πολιτικές αντιλιτότητας, παραγωγική – τεχνολογική ανασυγκρότηση, ποιότητα παραγωγής και εργασιακών σχέσεων, διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα, νέες σχέσεις μεταξύ εργάσιμου και ελεύθερου χρόνου κ.λπ.).

Aυτό σημαίνει ότι η επιλογή από την Eυρωπαϊκή Eνωση του αναπτυξιακού προτύπου της άνισης ανάπτυξης και από την Eλλάδα η επιλογή του αναπτυξιακού προτύπου του διαμετακομιστικού εμπορίου, του τουρισμού και των υπηρεσιών σε συνδυασμό με την πλήρη απαξίωση της εργασίας θα δημιουργήσουν συνθήκες εξασθενημένης βιωσιμότητας της ελληνικής οικονομίας, με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για τη διατήρηση σε υψηλά επίπεδα της ανεργίας και σε χαμηλά επίπεδα του βιοτικού επιπέδου της πλειοψηφίας του πληθυσμού.

(πηγές: alfavita.gr, Ημερήσια)