Γεώργιος Χρούσος: Το άγχος των γονέων επηρεάζει τα παιδιά

Συνέντευξη στον Βασίλη Βενιζέλο

* “Η φτώχεια επηρεάζει την ικανότητα των γονέων να ελέγξουν και να επιτηρήσουν επαρκώς τους εφήβους και αυτό μπορεί να τους/τις οδηγήσει σε αντικοινωνική συμπεριφορά” * “Σε όλες τις χώρες η οικονομική κρίση αυξάνει τα ψυχικά προβλήματα και την αντικοινωνική συμπεριφορά των εφήβων, κυρίως λόγω της ψυχολογικού στρες που προκαλείται στους γονείς και το οποίο συναισθάνονται τα παιδιά”

Η οικονομική κρίση προκαλεί στρες στους γονείς, το οποίο καθίσταται αντιληπτό από τους εφήβους και τα παιδιά, με αποτέλεσμα να πυροδοτούνται παραβατικές και αντικοινωνικές συμπεριφορές. Η φτώχεια λειτουργεί, σε αυτές τις περιόδους, ως πολλαπλασιαστής των σχετικών φαινομένων στους εφήβους και στα παιδιά. Αυτά τονίζει, μεταξύ άλλων, σήμερα στην “Αυγή” ο Γεώργιος Χρούσος, καθηγητής Παιδιατρικής και διευθυντής της Α’ παιδιατρικής κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος κατέχει επίσης την Έδρα της Εφηβικής Ιατρικής στην UNESCO και είναι μέλος της κριτικής επιτροπής των Prix Galien Greece, η τελετή για τα οποία θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 2 Φεβρουαρίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

* Κύριε καθηγητά, η μονάδα εφηβικής ιατρικής της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων “Αγία Σοφία” έχει δώσει κατά καιρούς πολύτιμα στατιστικά στοιχεία σχετικά με την υγεία των εφήβων στη χώρα μας. Το γεγονός ότι λειτουργεί μόλις μία τέτοια μονάδα στη χώρα μας δημιουργεί σχετικά ερευνητικά προβλήματα και καθυστερήσεις;

Το Ειδικό Κέντρο Εφηβικής Ιατρικής έχει προσδώσει στην Ελλάδα νέα δυναμική στον τομέα της Εφηβικής Υγείας, αφού παρέχει στην ίδια δομή όλο σχεδόν το φάσμα των υπηρεσιών υγείας για τις ηλικίες 10-21 ετών, κατά τις μεσημεριανές και απογευματινές ώρες που είναι συμβατές με το πρόγραμμα των εφήβων. Η ανεπάρκεια αντίστοιχων δομών εκτός της Αθήνας σίγουρα δημιουργεί προβλήματα που σχετίζονται με την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας του εφηβικού πληθυσμού, καθυστερήσεις στη διάγνωση, την έρευνα, την αντιμετώπιση και τη συστηματική παρακολούθηση σωματικών και ψυχολογικών προβλημάτων που συχνά έχουν την αφετηρία τους στην εφηβική ηλικία.

* Μπορούμε να μιλήσουμε για ιδιαίτερη ψυχοπαθολογία των εφήβων στη χώρα μας λόγω της βαθιάς οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής κρίσης, την οποία διανύουμε, ή τα δικά σας ευρήματα συνάδουν με εκείνα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες βρίσκονται σε πιο ανεπτυγμένα επίπεδα;

Σε όλες τις χώρες η οικονομική κρίση αυξάνει τα ψυχικά προβλήματα και την αντικοινωνική συμπεριφορά των εφήβων, κυρίως λόγω της ψυχολογικού στρες που προκαλείται στους γονείς και το οποίο συναισθάνονται τα παιδιά. Η οικονομική κρίση που διανύουμε στη χώρα μας σχετίζεται κυρίως έμμεσα με την ανάπτυξη ψυχοπαθολογίας στους εφήβους, αφού υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής της οικογένειας μέσω της ανεργίας των γονέων, της κοινωνικής απομόνωσης, της αύξησης της βίας και της εγκληματικότητας στις γειτονιές και αυξάνει το στρες των γονέων. Οι γονείς συχνά παθαίνουν κατάθλιψη και ασκούν περισσότερο αρνητικά παρά θετικά τον γονεϊκό τους ρόλο στους εφήβους, καμιά φορά με σκληρό και μη υποστηρικτικό τρόπο, που μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ψυχικών διαταραχών στους εφήβους. Από την άλλη, η φτώχεια επηρεάζει την ικανότητα των γονέων να ελέγξουν και να επιτηρήσουν επαρκώς τους εφήβους και αυτό μπορεί να τους/τις οδηγήσει σε αντικοινωνική συμπεριφορά.

* Με βάση την πολύ πλούσια και αξιοσημείωτη διεθνή εμπειρία σας, θα λέγατε ότι απαιτείται ο σχεδιασμός ιδιαίτερης εθνικής πολιτικής για τα θέματα της εφηβικής ιατρικής και της υγείας των εφήβων ή η σημερινή οργανωτική δομή της σχετικής κλινικής και ερευνητικής πράξης στη χώρα μας είναι ικανοποιητική;

Στατιστικά δεδομένα (πηγή ΕΛΣΤΑΤ) δείχνουν πως οι κύριες εξωτερικές αιτίες θανάτου των εφήβων και νέων στη χώρα μας κατά την πρόσφατη δεκαετία 2000-2009 ήταν τα τροχαία ατυχήματα, τα ναρκωτικά και οι αυτοκτονίες, δηλαδή αιτίες που σχετίζονται με προβλήματα ψυχικής υγείας και συμπεριφορές υψηλού κινδύνου. Οι αιτίες νοσηρότητας και θνητότητας των νέων μπορούν σε μεγάλο βαθμό να προληφθούν μέσω της παροχής υπηρεσιών υγείας φιλικών προς τους εφήβους. Δυστυχώς, όμως, τέτοιες δομές δεν επαρκούν στη χώρα μας και οι έφηβοι αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών είτε για παιδιά ή για μεγαλύτερους ενήλικες, σε παιδιατρικά ή παθολογικά εξωτερικά ιατρεία κυρίως για χρόνια ή οξέα νοσήματα, ενώ σε θέματα προληπτικής αγωγής, αναπαραγωγικής και ψυχικής υγείας είναι παραμελημένοι. Σαφώς απαιτείται σχεδιασμός ιδιαίτερης εθνικής πολιτικής για τα θέματα της εφηβικής ιατρικής και της υγείας των εφήβων, ώστε σε κάθε νομό της χώρας μας να λειτουργήσουν υπηρεσίες υγείας φιλικές προς τους εφήβους, στελεχωμένες από κατάλληλα εκπαιδευμένους επαγγελματίες υγείας και οι οποίες, σύμφωνα με τα πρότυπα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, θα πρέπει να είναι δωρεάν ή προσιτές σε όλους τους νέους, να έχουν βολικές ώρες λειτουργίας και τοποθεσία, να διασφαλίζουν την ιδιωτικότητα και να στερούνται κοινωνικού στίγματος, να διασφαλίζουν μικρό χρόνο αναμονής επισκέψεων με ή χωρίς ραντεβού και να παρέχουν τις περισσότερες από τις υπηρεσίες υγείας που απαιτούνται για να εκπληρώσουν τις ανάγκες όλων των νέων, στην ίδια δομή.

* Νομίζετε ότι έχει ανάγκη η χώρα μας, και ιδιαίτερα ο υγειονομικός χώρος από λαμπρές εκδηλώσεις του τύπου των Prix Galien ή τέτοιες εκδηλώσεις αποτελούν πολυτέλειες στην Ελλάδα της κρίσης;

Σαφέστατα η χώρα μας έχει ανάγκη από πρότυπα ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας και τα Prix Galien προσφέρουν μια εξαιρετική ευκαιρία να δουν οι Έλληνες, και κυρίως οι νέοι μας, πώς λειτουργεί το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα σήμερα, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.

* Τέτοιες εκδηλώσεις, όπως τα Prix Galien, έχουν τη δυνατότητα να μεταστρέψουν τη διεθνή εικόνα της χώρας μας ή η τελευταία είναι τόσο απαξιωμένη, που τέτοιες προσπάθειες αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό;

Η μεταστροφή της διεθνούς κοινής γνώμης για τη χώρα μας προς το καλύτερο υποβοηθείται από εκδηλώσεις όπως τα Prix Galien, που δείχνουν ελληνικά επιτεύγματα και βοηθούν και μας τους ίδιους να αισθανθούμε καλύτερα για τον εαυτό μας. Η χώρα μας έχει πολύ αξιόλογο επιστημονικό και εμπορικό δυναμικό και εξαιρετικούς νέους επιστήμονες που αυτή τη στιγμή λειτουργούν σε σχετικά απομονωμένες ομάδες αριστείας παρά τις γενικά αντίξοες συνθήκες. Χρειάζονται ουσιαστικές θεσμικές αλλαγές στη χώρα μας που θα διευκολύνουν την ικανότητα αυτών των ομάδων να αναπτυχθούν περισσότερο και που θα οδηγήσουν στην «εκμετάλλευση», υπό την καλή έννοια, του υψηλού μας πνευματικού δυναμικού σε ανάπτυξη νέων προσοδοφόρων τεχνολογιών. Το ποσοστό του εθνικού προϊόντος που διαθέτει η χώρα μας για την έρευνα και την τεχνολογία είναι όμως πολύ κάτω του μέσου όρου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η πολιτική είναι κοντόφθαλμη και αυτοκαταστροφική για τη χώρα και πρέπει να αλλάξει.

(πηγή: Αυγή)