Η παιδεία “αναπαύεται” στο κρεβάτι του Προκρούστη

Της Αργυρώ Λύτρα

Δημόσιο σχολείο εξαθλιωμένο με κυβερνητική «βούλα» και πανεπιστήμιο σε καθεστώς αβεβαιότητας και ως προς τη δομή του και ως προς τον δημόσιο χαρακτήρα του είναι το κληροδότημα του 2012 στον χρόνο που έρχεται όσον αφορά στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας.
Η πολιτική του Μνημονίου φέρνει τις δύο πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης σε τριτοκοσμικές συνθήκες, μετατρέποντας στην πραγματικότητα το ύψιστο αγαθό της βασικής παιδείας σε αντικείμενο του… πατριωτισμού των εκπαιδευτικών, οι αμοιβές των οποίων θέτουν υπό αμφισβήτηση ακόμη και την ίδια τους την επιβίωση.
Οι ελάχιστοι διορισμοί καθηγητών, δασκάλων και νηπιαγωγών που έγιναν κατά τη διάρκεια της φετινής χρονιάς σε συνδυασμό με τα πολυάριθμα κενά που υπάρχουν σε γυμνάσια και λύκεια, αλλά ακόμη και σε δημοτικά και νηπιαγωγεία, παίρνει διαστάσεις πρόκλησης, ιδιαίτερα δε με δεδομένες τις άνευ προηγουμένου περικοπές στις αποδοχές τους.
Την ίδια στιγμή η υποχρηματοδότηση των δημόσιων σχολείων για τις λειτουργικές τους δαπάνες τα απειλεί με λουκέτο τους χειμερινούς μήνες, αφού δεν έχουν δοθεί τα αναγκαία χρήματα ούτε καν για την προμήθεια πετρελαίου θέρμανσης, ενώ οι εκπαιδευτικοί αναγκάζονται να περικόπτουν ακόμη περισσότερο τον πενιχρό μισθό τους για τη χρηματοδότηση βασικών αναλώσιμων υλικών που χρειάζονται στην τάξη.
Η κατάσταση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν εμπνέει περισσότερη αισιοδοξία καθώς στο κρεβάτι του Προκρούστη αναμένεται να μπουν τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ της χώρας στο όνομα της εξοικονόμησης πόρων.

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Στην ουρά με την ελπίδα να εργαστούν με μισθούς πείνας και συμβάσεις διάρκειας έως 8 μηνών βρίσκονται δάσκαλοι και νηπιαγωγοί. Από τους χιλιάδες εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που ελπίζουν να τους δοθεί η ευκαιρία να ασκήσουν το βαρυσήμαντο λειτούργημά τους διορίστηκαν φέτος μόνο 5 δάσκαλοι και 25 νηπιαγωγοί. «Το υπουργείο προσπαθεί να καλύψει τις ανάγκες των σχολείων με “ελαστικά” εργαζόμενους εκπαιδευτικούς, απασχολώντας τους ως αναπληρωτές με επτάμηνες και οκτάμηνες συμβάσεις μέσω ΕΣΠΑ, με όλα τα προβλήματα που υπάρχουν στη διαχείριση των σχετικών κονδυλίων» λέει στις «6μέρες» ο πρόεδρος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας (ΔΟΕ), Κομνηνός Μαντάς. Ο ίδιος επισημαίνει ότι το υπουργείο είχε υποσχεθεί πριν από έναν μήνα ότι θα προσλάβει άλλους 800 εκπαιδευτικούς για να στελεχώσουν το πρόγραμμα της παράλληλης στήριξης και 700 άτομα ως ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό (δηλαδή κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους και άλλες ειδικότητες) για τις ανάγκες των σχολείων ειδικής αγωγής. Ωστόσο, ακόμη, δεν έχει προσληφθεί κανείς. Ο πρόεδρος της ΔΟΕ τονίζει ότι την ερχόμενη χρονιά η κατάσταση θα είναι ακόμη χειρότερη αναφορικά με τους διορισμούς, καθώς το σχετικό κονδύλι έχει υποστεί τεράστια περικοπή.
Την ίδια στιγμή οι συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι δάσκαλοι και οι νηπιαγωγοί με τα νέα οικονομικά δεδομένα, ειδικότερα δε οι νεότεροι, που βρίσκονται στη χαμηλότερη μισθολογική κλίμακα, ισοδυναμεί με τραγωδία, σύμφωνα με τα όσα λέει ο κ. Μαντάς. «Συνάδελφος μου έλεγε ότι δεν είχε τα χρήματα να πάει στην Κρήτη» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Και ενώ οι εκπαιδευτικοί είναι καταδικασμένοι σε άνισο αγώνα επιβίωσης, καλούνται εκ των πραγμάτων σε πολλές περιπτώσεις να βάλουν χρήματα από την τσέπη τους για να καλύψουν ανάγκες του σχολείου που δεν καλύπτονται από τα δημόσια ταμεία. «Φέτος έχουν δοθεί στα σχολεία μέχρι στιγμής συνολικά 60 εκατομμύρια ευρώ σε τρεις δόσεις, ενώ το 2011 είχαν δοθεί 100 εκατομμύρια ευρώ τα οποία δεν είχαν φτάσει να καλύψουν ούτε τις περσινές ανάγκες, οπότε με το φετινό ποσό, που έτσι κι αλλιώς δεν επαρκεί, χρειάστηκε να καλυφθούν και “τρύπες” από την προηγούμενη χρονιά. Το αποτέλεσμα είναι οι δάσκαλοι να αγοράζουν μόνοι τους ακόμη και τους μαρκαδόρους με τους οποίους γράφουν στον πίνακα» λέει ο πρόεδρος της ΔΟΕ.
Ο ίδιος προβλέπει ότι το τοπίο θα είναι ακόμη πιο μαύρο για τους εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας το 2013, αφού το Μνημόνιο με τον νόμο 4093 «κόβει» ακόμη και τους αναπληρωτές, την ίδια στιγμή που παραμένουν ακάλυπτες πολλές οργανικές θέσεις στα δημοτικά σχολεία και τα νηπιαγωγεία της χώρας. Ιδιαίτερα δε το πρόβλημα είναι εμφανές σε σχολεία με πολυπληθή τμήματα (λόγω και των περσινών συγχωνεύσεων σχολικών μονάδων).

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Τα κενά στα γυμνάσια και στα λύκεια της χώρας, που συνδέονται με το ζήτημα των λιγοστών διορισμών, αναδεικνύεται το μείζον πρόβλημα και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης Θέμη Κοτσιφάκη, κατά τη διάρκεια του 2012 έγιναν μόνο 185 διορισμοί, ενώ οι άνθρωποι που οδηγήθηκαν στη συνταξιοδότηση, κάτω από την εκβιαστική πίεση των δυσμενών μέτρων για το ασφαλιστικό, έφτασαν τους 3.200. Την ίδια ώρα, 1.542 κενά έχουν καταγραφεί από την ΟΛΜΕ σε 42 περιφέρειες της χώρας, ενώ εκτιμάται συνολικά ότι υπάρχουν πανελλαδικά 2.000 κενές θέσεις καθηγητών. Τα κενά αφορούν σε όλες τις ειδικότητες, ακόμη και τις βασικές, όπως αυτές των φιλολόγων, των μαθηματικών, των φυσικών, ενώ ακάλυπτες μένουν πολλές θέσεις και σε σχολεία ειδικού ενδιαφέροντος, όπως τα μουσικά και τα καλλιτεχνικά. Κατά τη φετινή χρονιά μειώθηκαν δραματικά και οι αναπληρωτές, φτάνοντας τους 3.000, οι μισοί σε σχέση με προηγούμενες χρονιές, οπότε και έφταναν τους 6.000.
Όπως λέει ο κ. Κοτσιφάκης, το εκπαιδευτικό προσωπικό στα γυμνάσια και τα λύκεια της χώρας έχει μειωθεί τη διετία 2010-2012 κατά 12%, με αποτέλεσμα να έχουν διαμορφωθεί δραματικές συνθήκες στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση με το πέρας του πρώτου τετραμήνου του σχολικού έτους (Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2012), οι οποίες δεν υπάρχει προοπτική να αλλάξουν καθώς δεν προβλέπονται πιστώσεις για την πλήρωση των κενών θέσεων. «Το υπουργείο Παιδείας, αντί να προσλάβει εκπαιδευτικούς, προσπαθεί να συγχωνεύσει τμήματα με όσα αρνητικά αυτό συνεπάγεται για την εκπαιδευτική διαδικασία, μετατρέποντας ταυτόχρονα τους εκπαιδευτικούς σε λάστιχο» τονίζει ο γενικός γραμματέας της ΟΛΜΕ.
«Η πολιτική του Μνημονίου στην εκπαίδευση έχει πλήξει δραματικά το δημόσιο σχολείο και έχει εξαθλιώσει τους εκπαιδευτικούς. Τα τρία χρόνια του Μνημονίου οι δαπάνες για την εκπαίδευση μειώθηκαν κατά 33%. Αυτό έχει επίπτωση σε όλες τις λειτουργίες του σχολείου, στις καθημερινές του δαπάνες, από το πετρέλαιο για τη θέρμανση μέχρι το χαρτί για το φωτοτυπικό. Το αποτέλεσμα είναι να καλούνται οι γονείς όλο και περισσότερο να βάζουν το χέρι στην τσέπη για τις δαπάνες αυτές» λέει ο κ. Κοτσιφάκης. «Από την άλλη μεριά, το υπουργείο Παιδείας αποποιείται τις ευθύνες του για αυτή την κατάσταση και στοχοποιεί ως υπευθύνους τους εκπαιδευτικούς που τους εξαθλιώνει οικονομικά κόβοντας σχεδόν τον μισό μισθό τους, αλλά και επιστημονικά-επαγγελματικά, εγκαταλείποντας κάθε δυνατότητα για την επιμόρφωσή τους».

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Έντονες αντιδράσεις εκδηλώθηκαν από την έναρξη της ακαδημαϊκής χρονιάς για την εφαρμογή του νέου νόμου-πλαίσιο, οι οποίες κλιμακώθηκαν πρόσφατα όταν η πανεπιστημιακή κοινότητα κλήθηκε να ψηφίσει για την ανάδειξη συμβουλίων διοίκησης στα πανεπιστήμια. Τελικά οι εκλογές διεξήχθησαν με ηλεκτρονική ψηφοφορία με την οποία παρακάμφτηκε η μέθοδος της συμβατικής κάλπης.
Στη θεσμοθέτηση των συμβουλίων διοίκησης αντιδρούν τόσο οι πανεπιστημιακοί καθηγητές όσο και οι φοιτητές καθώς αυτή θα σημάνει την ανάθεση της διοίκησης των ΑΕΙ της χώρας σε επιτροπές που θα αποφασίζουν για τη λειτουργία τους με καθαρά επιχειρηματικούς όρους.
Παράλληλα, στον δρόμο προς την ιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης και αντίθετα από τις δεσμεύσεις που απορρέουν από το άρθρο 16 του Συντάγματος, οδηγεί η -κατά τις επιταγές της τρόικας- αναγνώριση ισότιμων επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των κολεγίων με τους πτυχιούχους των ελληνικών πανεπιστημίων. Συγκεκριμένα, όπως προβλέπεται από την πράξη νομοθετικού περιεχομένου, η οποία ανατρέπει τη σχετική διάταξη (Θ16) του νόμου 4093/2012, οι τίτλοι σπουδών των κολεγίων «δύνανται της αναγνώρισης επαγγελματικής ισοδυναμίας τίτλων ανώτατης εκπαίδευσης του ελληνικού συστήματος τυπικής εκπαίδευσης», σύμφωνα με όσα ορίζει η διάταξη (Θ16) σχετικά με την αναγνώριση πτυχίων από άλλες χώρες της Ε.Ε.
Στο μεταξύ, και ενώ θίγεται ο δημόσιος χαρακτήρας του ελληνικού πανεπιστημίου, σε καθεστώς ανασφάλειας κρατά το υπουργείο Παιδείας και τους υποψηφίους των επόμενων Πανελλαδικών Εξετάσεων, οι οποίοι δεν θα μάθουν νωρίτερα από τον προσεχή Φλεβάρη, κατά τη δημοσιοποίηση του νέου μηχανογραφικού δελτίου, ποια πανεπιστημιακά τμήματα θα καταργηθούν στο πλαίσιο της προγραμματιζόμενου «Καλλικράτη» για τα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο νέος χάρτης των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της χώρας, που ετοιμάζεται σε συνθήκες «εξπρές» από το υπουργείο Παιδείας, θα είναι κατά πολύ συρρικνωμένος από αυτόν που γνωρίζουμε έως σήμερα και δεν αποκλείεται να καταργηθούν περισσότερα από 150 πανεπιστημιακά τμήματα, αφήνοντας εκτός ακαδημαϊκής σκηνής χιλιάδες υποψηφίους. Μολονότι, η ανάγκη για εξορθολογισμό των ελληνικών πανεπιστημίων βρίσκει σύμφωνες όλες τις πλευρές, η πανεπιστημιακή κοινότητα αντιδρά στον σχεδιασμό του υπουργείου Παιδείας για ακρωτηριασμό των ιδρυμάτων αποκλειστικά και μόνο για λόγους εξοικονόμησης πόρων χωρίς τον απαιτούμενο σχεδιασμό στη βάση ακαδημαϊκών κριτηρίων.

ΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΜΟΝΙΜΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗ Β/ΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ

Επεξεργασία στοιχείων Κοτσιφάκης Θέμης

ΕΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΟΡΙΣΜΩΝ
2003 4.361
2004 5.294
2005 5.286
2006 5.062
2007 3.931
2008 4.321
2009 2.786
2010 1.425