Οι χαμένες γενιές των φτωχών και αμόρφωτων παιδιών

Γιατί στην πρόκληση της παιδείας τόσες πολλές χώρες αποτυγχάνουν; Μερικές είναι απλώς υπερβολικά φτωχές για να παράσχουν αξιοπρεπή σχολεία. Αλλά και οι πλούσιες χώρες αποτυγχάνουν.

Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, αφήνουν με σκληρότητα τα φτωχότερα παιδιά τους να υποφέρουν. Οι φτωχοί ζουν σε φτωχογειτονιές με φτωχά σχολεία. Οι γονείς είναι συχνά άνεργοι, άρρωστοι, χωρισμένοι ή φυλακισμένοι. Τα παιδιά παγιδεύονται σε έναν επίμονο δια-γενεαλογικό κύκλο φτώχειας, παρά την γενικότερη ευημερία της κοινωνίας. Πολύ συχνά, τα παιδιά που μεγαλώνουν στη φτώχεια καταλήγουν φτωχοί ενήλικες.

Ένα νέο ντοκιμαντέρ, «The House I Live In» (Το σπίτι όπου ζω) δείχνει ότι η ιστορία της Αμερικής είναι ακόμη πιο θλιβερή και σκληρή λόγω των καταστροφικών πολιτικών που εφαρμόζονται. Πριν από περίπου 40 χρόνια, οι αμερικανοί πολιτικοί κήρυξαν ένα «πόλεμο κατά των ναρκωτικών», δήθεν για να καταπολεμήσουν την χρήση εθιστικών ουσιών όπως η κοκαΐνη. Όπως όμως δείχνει με σαφήνεια η ταινία, ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών έγινε πόλεμος κατά των φτωχών, ιδίως των φτωχών που ανήκουν σε μειονότητες.

Ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών οδήγησε στην μαζική φυλάκιση νέων μειονοτικών αντρών. Στις ΗΠΑ είναι φυλακισμένοι ανά πάσα στιγμή 2,3 εκατ. άνθρωποι. Η χώρα έχει το υψηλότερο ποσοστό φυλακισμένων παγκοσμίως 743 άτομα ανά 100.000!

Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει έναν εφιαλτικό κόσμο στον οποίο η φτώχεια περνάει από τη μια γενιά στην άλλη ενώ ο ωμός, δαπανηρός και αναποτελεσματικός «πόλεμος κατά των ναρκωτικών» διευκολύνει τη διαδικασία. Οι φτωχοί, συχνά Αφροαμερικανοί, δεν μπορούν να βρουν δουλειά. Ζουν στη φτώχεια και στρέφονται στα ναρκωτικά.

Αντί όμως να λάβουν κοινωνική και ιατρική βοήθεια, συλλαμβάνονται και μετατρέπονται σε εγκληματίες. Από εκείνη τη στιγμή, μπαινοβγαίνουν στις φυλακές και έχουν ελάχιστες πιθανότητες να βρουν μια νόμιμη δουλειά που θα τους επιτρέψει να ξεφύγουν από τη φτώχεια. Τα παιδιά τους μεγαλώνουν χωρίς τον ένα γονιό στο σπίτι. Συχνά γίνονται και τα ίδια ναρκομανείς, καταλήγουν στη φυλακή, υφίστανται βία ή πεθαίνουν νωρίς.

Για να σπάσει τον κύκλο της φτώχειας, μια χώρα πρέπει να επενδύσει στο μέλλον των παιδιών της και όχι στην φυλάκιση 2,3 εκατ. ανθρώπων τον χρόνο.

Πολλοί πολιτικοί είναι πρόθυμοι συνεργοί αυτής της τρέλας. Εκμεταλλεύονται τους φόβους της μεσαίας τάξης, ιδίως τον φόβο της για τις μειονότητες, προκειμένου να διαιωνίσουν αυτή την κακή διαχείριση κοινωνικής προσπάθειας και κρατικών δαπανών.

Στην σοσιαλδημοκρατία που εφαρμόζεται στη Σκανδιναβία αλλά και σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Κόστα Ρίκα, οι κοινωνικές επενδύσεις είναι υψηλές και χρηματοδοτούνται από υψηλούς φόρους τους οποίους οι πλούσιοι όντως πληρώνουν αντί να γλιτώνουν.

Αυτή είναι η μέθοδος για να σπάσει ο δια-γενεαλογικός κύκλος της φτώχειας. Ένα φτωχό παιδί στη Σουηδία έχει πλεονεκτήματα από την αρχή.

Μια σύγκριση ΗΠΑ – Σουηδίας είναι αποκαλυπτική. Οι ΗΠΑ έχουν ποσοστό φτώχειας 17,3%, διπλάσιο από το 8,4% της Σουηδίας. Αλλά το αμερικανικό ποσοστό φυλακισμένων είναι δεκαπλάσιο από το σουηδικό των 70 ατόμων ανά 100.000. Οι ΗΠΑ είναι γενικώς πλουσιότερες από τη Σουηδία αλλά στην Αμερική η ψαλίδα ανάμεσα στους πλουσιότερους και τους φτωχότερους είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ όσο στη Σουηδία. Οι ΗΠΑ συμπεριφέρονται στους φτωχούς σαν να τους τιμωρούν αντί να τους υποστηρίζουν.

Σοκ προκαλεί επίσης ότι τα τελευταία χρόνια η Αμερική έχει σχεδόν το χαμηλότερο ποσοστό κοινωνικής κινητικότητας ανάμεσα στις εύπορες χώρες. Τα παιδιά που γεννιούνται φτωχά παραμένουν φτωχά, εκείνα που γεννιούνται εύπορα γίνονται εύποροι ενήλικες.

Αυτό ισοδυναμεί με το ότι πολλά ανθρώπινα ταλέντα πάνε χαμένα. Αν δεν αλλάξει πορεία η Αμερική θα πληρώσει το τίμημα μακροχρόνια.

(πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ)

*Ο Jeffrey D. Sachs είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, διευθυντής του Earth Institute και ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ