Πανεπιστήμια προς πώληση;

Της Ελευθερίας Καρναβού, δρος London School of Economics, ομότιμης καθηγήτριας ΑΠΘ

Τα δημόσια αγαθά πρέπει να αφανιστούν από προσώπου γης. Τη θέση τους «πρέπει» πάση θυσία να πάρουν τα ιδιωτικά. Να πληρώνουμε το νερό που πίνουμε, την παιδεία και οσονούπω τον αέρα που αναπνέουμε. Η ιδιωτικοποίηση της παιδείας – που επινόησε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου προ πολλών ετών – πέρασε στη χώρα μας από πολλά στάδια με διαφορετικά εγχειρήματα. Από την αποτυχημένη προσπάθεια αναθεώρησης του Συντάγματος και την κατάργηση των διατάξεων προστασίας του δημόσιου πανεπιστημίου. Από την ανοχή παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων που είχαν (ενίοτε) το « όνομα» αλλά όχι «τη χάρη» των κεντρικών τους μονάδων. Από την επί δεκαετίες σωρηδόν εμφάνιση ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων αμφίβολης ποιότητας χωρίς έλεγχο από το υπουργείο Παιδείας (αφού υπάγονταν στο υπουργείο Εμπορίου!). Από την εκχώρηση δικαιωμάτων και προνομιών, «σε καλές τιμές», στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια για τη μεταμφίεσή τους.

Ο εγχώριος επιχειρηματικός κόσμος έχει συνειδητοποιήσει ότι πανεπιστήμια/ κολοσσοί (με ιατρικές και πολυτεχνικές σχολές και) με πανάκριβες εγκαταστάσεις δεν είναι εφικτά, αφού οι απαιτούμενες επενδύσεις είναι τεράστιες. Στο υφιστάμενο κλίμα της ιδιωτικολαγνείας, διαμορφώθηκε επομένως η τρέχουσα στρατηγική που συνίσταται στο πέρασμα του υφιστάμενου δημόσιου πανεπιστημιακού πλούτου στον ιδιωτικό τομέα και την επιχειρηματική κερδοφορία. Θα χρησιμοποιηθεί βέβαια ο κατάλληλος μανδύας: θα βρουν και το όνομα και τη φόρμουλα!

Το πρώτο και αποτελεσματικό, πάντως, βήμα, ο πρόδρομος της εκποίησης του πανεπιστημίου, είναι η κατασυκοφάντησή του. Ένα πανεπιστήμιο είναι ευάλωτο, όταν εγκατασταθεί αμετάκλητα στην κοινωνία η άποψη ότι όλοι περίπου οι πανεπιστημιακοί είναι φαύλοι. Έτσι άρχισε, και σήμερα κορυφώνεται, η διαπόμπευση των πανεπιστημίων και πανεπιστημιακών.

Δημόσια πανεπιστήμια και ερευνητικές ομάδες με εθνική στρατηγική ανάπτυξης απαιτούνται μόνο στις εθνικά (κατά το μάλλον ή ήττον) ανεξάρτητες χώρες. Στις υποτελείς, ως η Ελλάδα που σήμερα σχεδιάζεται, χώρες τα δημόσια πανεπιστήμια είναι περίπου περιττά, αφού η ανεξάρτητη στρατηγική παιδείας και ανάπτυξης είναι κατηγορηματικά ανεπιθύμητη. Στα χέρια μεγάλων ιδιωτικών κέντρων που στηρίζουν τις ιδεοληψίες, τις αρχές και την προπαγάνδα του πολιτικού συστήματος τα νέα ιδιωτικά πανεπιστήμια των νοσηρών ονείρων τους (πάντα με το κατάλληλο προσωνύμιο ωραιοποίησης και παραπλάνησης) θα ενισχύουν όλες τις αρνητικές πλευρές του δεύτερου και θα υπηρετούν την κερδοφορία των πρώτων.

Το σημερινό πανεπιστήμιο έχει επείγουσα ανάγκη αλλαγών. Στο νέο δημόσιο πανεπιστήμιο θα πρέπει να λειτουργήσει νέο κορυφαίο εποπτικό όργανο – με εκπροσώπηση της κοινωνίας σε αυτό: θα εξασφαλίζει τη διάδραση των ιδεών μεταξύ των πανεπιστημιακών και (ευρύτερων) κοινωνικών φορέων, την κοινωνική λογοδοσία και την έξωθεν καλή μαρτυρία. Το υπουργείο Παιδείας κώφευσε το 2010/11 σε αυτήν και άλλες προτάσεις του ΑΠΘ – και εν συνεχεία όλων των ΑΕΙ της χώρας – προκειμένου να περάσει το νόμο 4009/11 διάλυσης του πανεπιστημίου και διευκόλυνσης του επόμενου βήματος: της ιδιωτικοποίησής του, προς δόξαν τόσο του κέρδους όσο και της διανοητικής ιδιώτευσης. Είναι απολύτως ατυχές το γεγονός ότι στο δημόσιο διάλογο και την αρθογραφία δεν εκτέθηκαν όσο θα έπρεπε οι καθαρά ακαδημαϊκές επιπτώσεις του 4009/11. Σκόπιμα, κατά την άποψή μας, καλλιεργήθηκε η εντύπωση ότι συγκρουόταν απλά η σημερινή πανεπιστημιακή εξουσία με τη (διά του νόμου) επερχόμενη.

(πηγή: Αγγελιοφόρος)