Μια ανεπαίσθητη κίνηση που λίγο-πολύ όλοι κάνουμε
Έχουμε κάνει ποτέ αστεία με τον συνάδελφό μας που διασχίζει αρκετές φορές απ′ άκρου εις άκρον τον ανοιχτό χώρο του γραφείου μας όταν μιλάει στο κινητό; Βρέθηκα κι εγώ να το κάνω αυτό, διανύοντας μια σημαντική απόσταση, βηματίζοντας πέρα δώθε ενώ μιλούσα με κάποιον στο τηλέφωνο. Ήμουν τόσο συγκεντρωμένος στη συζήτηση που δεν θυμόμουν καν «τον δρόμο». Αυτό που παρατήρησα, όμως, είναι ότι δεν συμβαίνει σε κάθε είδος συνομιλίας… «Κάνω λάθος;» αναρωτήθηκα.
Έψαξα για εξηγήσεις και τις βρήκα στις συμπεριφορικές επιστήμες και τις νευροεπιστήμες.
Όταν μιλάμε με ένα άτομο (που βρίσκεται) μπροστά μας, σε κάθε συνομιλία, ο εγκέφαλος δημιουργεί συνδέσεις μεταξύ διαφόρων στοιχείων όπως: τόνος, επιλογή λέξεων, συναισθήματα και χειρονομίες που χρησιμοποιούνται — μη λεκτική γλώσσα. Οι καθρεπτικοί (κατοπτρικοί) νευρώνες. ο κοινωνικός μας εγκέφαλος δηλαδή, ασχολούνται με την αποκωδικοποίηση της μη λεκτικής γλώσσας και μας βοηθούν να ερμηνεύσουμε μηνύματα και να λάβουμε σχόλια από τον συνομιλητή μας.
Κατά τη διάρκεια μιας τηλεφωνικής συνομιλίας, ωστόσο, η υπάρχουσα φυσική ανατροφοδότηση συνήθως δεν είναι πλέον διαθέσιμη, αλλά οι συνδέσεις που σχηματίζονται με την πάροδο του χρόνου στέλνουν ωθήσεις σε εκείνα τα μέρη του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για την κίνηση, επομένως εξακολουθούμε να κάνουμε μικροεκφράσεις, χειρονομίες και ακόμη και να κινούμαστε.
Ο εγκέφαλος πρακτικά ολοκληρώνει αυτό που αντιλαμβάνεται ότι λείπει και μεταφράζει τις συναισθηματικές αποκρίσεις σε κινήσεις, μια κάπως ακούσια φυσιολογική απόκριση που βασίζεται σε χρόνια κοινωνικής προετοιμασίας. Έτσι, βηματίζοντας εμπρός και πίσω, τα συναισθήματα που νιώθουμε μεταφέρονται στην πραγματικότητα σε μια φυσική δράση.
Αλλά αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος που περπατάμε ενώ μιλάμε στο τηλέφωνο.
Οι άνθρωποι έχουν μια περίπλοκη σχέση με το περπάτημα. Το γεγονός ότι ο άνθρωπος είναι δίποδο του έχει προσδώσει δύο ευδιάκριτα πλεονεκτήματα:
1) Πρώτον, τον βοήθησε να έχει μια ευρύτερη προοπτική από τα τετράποδα θηλαστικά που έπρεπε να σκαρφαλώσουν στην κορυφή ενός βουνού ή ενός δέντρου για να δουν μακριά. Με αυτόν τον τρόπο, ο άνθρωπος μπορούσε να αναγνωρίσει πιο γρήγορα το θήραμα ή τα αρπακτικά και ο χρόνος αντίδρασής του μειώθηκε.
2) Δεύτερον, η ικανότητα να περπατάμε μας μετέτρεψε σε αποτελεσματικά επικοινωνιακούς ανθρώπους και ως κοινωνικά ζώα, μας επέτρεψε να κάνουμε σινιάλο σε μεγάλες αποστάσεις. Τα δημιουργικά μέσα επικοινωνίας έχουν αναπτυχθεί και το βάδισμα και η δημιουργικότητα έχουν αναπτυχθεί επίσης. Στη συνέχεια, η όρεξή μας για περπάτημα μειώθηκε με την τεχνολογική εξέλιξη, αλλά αυτό είναι μια εντελώς άλλη ιστορία.
Οι ερευνητές του Stanford, Μάριλι Οπέτζο και Ντάνιελ Λ. Σβαρτς δοκίμασαν να μάθουν εάν αυτή η σύνδεση εγκεφάλου-σώματος που καθορίζεται από το περπάτημα, είναι αρκετή για να τονώσει τη δημιουργικότητα. Η ομάδα διεξήγαγε πολλά πειράματα για να κατανοήσει καλύτερα πώς το περπάτημα επηρεάζει τη δημιουργική σκέψη, χορηγώντας το τεστ Εναλλακτικών Χρήσεων του Guilford (GAU) — για την αξιολόγηση των επιπέδων πρωτοτυπίας, ευελιξίας, ευχέρειας και επεξεργασίας, και το τεστ CRA, που αναπτύχθηκε από την κοινωνική ψυχολόγο Μάρθα Μέντρικ (1962) για τη μέτρηση του δημιουργικού δυναμικού.
Οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν τις δύο δοκιμές ενώ κάθονταν, ενώ περπατούσαν σε διάδρομο, ενώ περπατούσαν σε εσωτερικούς χώρους, ενώ περπατούσαν σε εξωτερικούς χώρους ή ενώ χρησιμοποιούσαν αναπηρικό καροτσάκι σε εξωτερικούς χώρους. Τα αποτελέσματα ήταν ξεκάθαρα. Μεταξύ 81% και 100% των συμμετεχόντων που περπάτησαν ήταν πιο δημιουργικοί από εκείνους που κάθονταν σε μια καρέκλα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στον διάδρομο. Η ίδια η πράξη, το περπάτημα, και όχι το περιβάλλον, ήταν ο κύριος παράγοντας που τόνωσε τη δημιουργικότητα.
Πώς θα μπορούσε το περπάτημα σε διάδρομο, ενώ κοιτάζουμε έναν λευκό τοίχο, να τονώσει τη δημιουργικότητά μας; Οι ερευνητές πιστεύουν ότι υπάρχει μια «σύνθετη αιτιότητα» μεταξύ της φυσιολογίας του περπατήματος και των γνωστικών διεργασιών, αλλά απαιτούνται εις βάθος μελέτες για τον εντοπισμό της ακριβούς αιτίας.
«Δεν λέμε ότι το περπάτημα μπορεί να μας μετατρέψει σε Μιχαήλ Αγγελο», λέει η Οπέτζο, «αλλά θα μπορούσε να μας βοηθήσει στα πρώτα στάδια της δημιουργικότητας».
Έτσι, το περπάτημα (και αυτό ισχύει και για το τρέξιμο) όχι μόνο μας βοηθά να έχουμε υπέροχα πόδια αλλά μας κάνει ακόμα πιο δημιουργικούς. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε εργασία στη δουλειά πρέπει να γίνεται καθώς περπατάμε, αλλά εκείνες που απαιτούν μια νέα προοπτική, φρέσκες ιδέες, σίγουρα θα ωφεληθούν από αυτή την ανακάλυψη.
Γενικά, οι άνθρωποι τριγυρνούν μιλώντας στο τηλέφωνο με έναν πελάτη ή δυνητικό πελάτη, όταν βρίσκονται σε διαδικασία πώλησης, όταν προσπαθούν να πείσουν για κάτι, να λύσουν κάποιο πρόβλημα ή να διατυπώσουν κάποιο παράπονο ή ακόμα όταν μιλούν με έναν νέο ρομαντικό σύντροφο, επειδή χρειάζονται νέες ιδέες, ευελιξία και τη δημιουργικότητα.
Λοιπόν… ας περπατήσουμε!