Τι συμβαίνει στα 5 μεγάλα μουσεία της χώρας;

Συντάκτης: Γεωργία Οικονόμου

Η κυβέρνηση θέλει να μετατρέψει τα πέντε μεγάλα μουσεία της χώρας σε ΝΠΔΔ- Τι σημαίνει αυτό και γιατί αντιδρά σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα;

Μέσα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών EUROKINISSI

Τα πέντε μεγάλα μουσεία της χώρας, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, καθώς και το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, αναμένεται να αποκοπούν από τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και την Αρχαιολογική Υπηρεσία και να μετατραπούν σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.

Με τον τρόπο αυτό, η κυβέρνηση κρίνει πως τα νευραλγικά αυτά μουσεία θα αποκτήσουν την αυτονομία και την ευελιξία που στερούνται ως περιφερειακές υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού. Απώτερος στόχος διαβάζουμε πως είναι να αναπτύξουν πρωτοβουλίες προκειμένου να ενισχύσουν τα έσοδά τους, να συνεργαστούν με ιδρύματα του εξωτερικού, ακόμη και να δημιουργήσουν παραρτήματα εντός ή και εκτός Ελλάδας χωρίς παράλληλα να χάνουν τη χρηματοδότησή τους από το ΥΠΠΟΑ, το οποίο θα ασκεί εποπτικό ρόλο. Το σχετικό νομοσχέδιο, μάλιστα, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το Σάββατο που μας πέρασε.

Τα μουσεία αυτά θα διοικούνται από έναν γενικό διευθυντή – που θα διορίζεται με απόφαση του εκάστοτε υπουργού Πολιτισμού έπειτα από διεθνή πρόσκληση ενδιαφέροντος και αξιολόγηση μιας επταμελούς ειδικής επιτροπής βάσει προσόντων- και από ένα διοικητικό συμβούλιο -το οποίο θα διορίζεται μόνο με απόφαση του υπουργού Πολιτισμού- ενώ ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρός του θα επιλέγονται μεταξύ προσωπικοτήτων με συμβολή στον επαγγελματικό ή κοινωνικό τους χώρο. Ο πρόεδρος του Δ.Σ. κάθε μουσείου θα προεδρεύει και της επταμελούς ειδικής επιτροπής που θα αξιολογεί τις υποψηφιότητες για τη θέση του γενικού διευθυντή του ιδρύματος, ενώ η θητεία και των δύο οργάνων θα είναι τριετής και θα μπορεί να ανανεώνεται δύο φορές.

Αφού όλα καλά, γιατί σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα λέει όχι στη μετατροπή μουσείων σε ΝΠΔΔ;

Όλα καλά μέχρι εδώ. Γιατί όμως σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα, οι αρχαιολόγοι και οι εργαζόμενοι στα μουσεία διαφωνούν με τη μετατροπή τους σε ΝΠΔΔ και γιατί ισχυρίζονται πως η αποκοπή των πέντε αυτών μουσείων από την Αρχαιολογική Υπηρεσία ανοίγει τον ασκό του Αιόλου και μόνο κακές θα είναι οι συνέπειες τόσο για τον πολιτιστικό πλούτο που διαχειρίζονται, όσο και για τους εργαζομένους τους;

Και γιατί ο Σύλλογος Εργαζομένων Μουσείου Ακρόπολης (ΣΕΜΑ), ενός μουσείου που συστάθηκε εξαρχής σαν Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου αναφέροντας σε ανακοίνωσή του πως «η πολύχρονη εμπειρία μας –τουλάχιστον 13 έτη– ως εργαζομένων στο Μουσείο Ακρόπολης σε ΝΠΔΔ μας έχει δείξει καθετί αρνητικό που αφορά τη λειτουργία ενός τέτοιου οργανισμού και μια τέτοια μετατροπή των άλλων μουσείων δεν είναι αποδεκτή»;

Όταν μίας μετατροπής, μύρια κακά έπονται…

Τα σωματεία του ΥΠΠΟΑ και οι Σύλλογοι Αρχαιολόγων με ανακοίνωσή τους εδώ και μέρες εξηγούν πως λένε “Όχι” στη μετατροπή μουσείων σε ΝΠΔΔ γιατί “υπονομεύεται ο ενιαίος χαρακτήρας της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που έτσι οδηγείται στη διάλυσή της, ενώ ούτε λίγο ούτε πολύ τα 5 δημόσια αρχαιολογικά Μουσεία μετατρέπονται ουσιαστικά σε κυβερνητικά υποχείρια: η Υπουργός θα επιλέξει και θα διορίσει τα Διοικητικά Συμβούλια και τους Γενικούς Διευθυντές. Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν τίθενται ούτε οι ελάχιστες προϋποθέσεις για να διοριστεί κάποιος μέλος στο ΔΣ μεγάλου αρχαιολογικού Μουσείου της χώρας. Τα διορισμένα μέλη του Δ.Σ. θα διαχειρίζονται το μουσειακό απόθεμα της χώρας, πρακτικά ανέλεγκτοι, και ακολουθώντας τις «οδηγίες» της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας.

Παράλληλα, υπονομεύεται ο δημόσιος χαρακτήρας των Μουσείων και ανοίγει έτσι ο δρόμος για την άμεση και έμμεση ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών τους: για την ανάθεση κρίσιμων τομέων λειτουργίας τους, που σήμερα εκτελούνται από το προσωπικό των Μουσείων, σε ιδιωτικές εταιρείες, με άμεσα αποτελέσματα τόσο στην ασφάλεια των αρχαιοτήτων όσο και στους εργαζόμενους (λχ φύλαξη, καθαριότητα, οργάνωση εκθέσεων, επικοινωνία).”

Στην ίδια ανακοίνωση διαβάζουμε επίσης πως η μετατροπή αυτή των Μουσείων:

• Εγκλωβίζει τους ήδη εργαζόμενους στα νομικά πρόσωπα, χωρίς δυνατότητα μετακίνησης και με όλα τα εργασιακά και επιστημονικά τους δικαιώματα, αλλά και τον πειθαρχικό έλεγχο, να περνάνε στην αρμοδιότητα των διορισμένων Διοικητικών Συμβουλίων. Χαρακτηριστικά όσον αφορά τον πειθαρχικό έλεγχο, αυτός σε α΄ βαθμό θα ασκείται από τον Γενικό Διευθυντή ενώ σε β΄ βαθμό από το Δ.Σ. Την ίδια ώρα ελλοχεύει κινδύνους για τις σχέσεις εργασίας για τους μελλοντικούς εργαζόμενους που θα προσλαμβάνονται με απόφαση του διορισμένου ΔΣ, με «μπλοκάκι» ή μέσω εργολαβικών εταιρειών.
• Όχι μόνο δεν συστήνει νέες θέσεις εργασίας, με βάση τις πραγματικές ανάγκες των Μουσείων, αλλά καταργεί 735 θέσεις μονίμων και ΙΔΑΧ από τον Οργανισμό του ΥΠΠΟΑ με τελική ημερομηνία την 1-11-2023.
• Αποδυναμώνει τον επιστημονικό και παιδευτικό ρόλο των Μουσείων και ανοίγει τον δρόμο για την αύξηση των εισιτηρίων και την κατάργηση των δωρεάν παροχών (ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, δωρεάν ημέρες, εκδηλώσεις), για να αναγκάσει τους πολίτες να πληρώσουν οι ίδιοι τις δήθεν «μεταρρυθμίσεις» της κυβέρνησης.
• Η υπαγωγή των δημόσιων Μουσείων στην απαράδεκτη διάταξη που επιτρέπει την εξαγωγή αρχαιοτήτων στο εξωτερικό για 25+25 χρόνια, όπως και η ίδρυση παραρτημάτων στο εξωτερικό (που προβλέπεται στο νομοσχέδιο), ανοίγει τον δρόμο για νέες επαίσχυντες συμφωνίες τύπου Συλλογής Στερν και ανταλλαγές «ένα προς ένα» εκθεμάτων από τα ελληνικά Μουσεία με αρχαιοκαπηλικά ευρήματα Μουσείων του εξωτερικού.
• Μειώνει τα έσοδα του ΟΔΑΠ, υπονομεύοντας τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα του συστήματος καθώς τα έσοδα των Μουσείων θα τα διαχειρίζεται αποκλειστικά το διορισμένο Δ.Σ. (μέχρι την έκδοση σχετικών ΚΥΑ για την απόδοση ποσοστού υπέρ του ΟΔΑΠ). Η αποκοπή των εσόδων αυτών, που σήμερα στηρίζουν όλους τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας, απειλεί με οριστικό λουκέτο τα μικρότερα μουσεία ανά την επικράτεια, αφού και η κρατική χρηματοδότηση είναι σχεδόν ανύπαρκτη.
• Τακτοποιεί «ημέτερους» και πάντως μη σχετικούς με το αντικείμενο σε καλά αμειβόμενες θέσεις με δημόσιο χρήμα. Επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με αχρείαστα έξοδα (αποζημιώσεις, έξοδα κίνησης, υπηρεσιακά αυτοκίνητα, γραφεία κλπ) των Διοικητικών Συμβουλίων και μισθούς του Γενικού Διευθυντή εκτός ενιαίου μισθολογίου.

Και καταλήγει η ανακοίνωση αναφέροντας πως “αντί η κυβέρνηση να προχωρήσει σε τόνωση του δημόσιου χαρακτήρα των μουσείων, στην πραγματική ενίσχυσή τους με οικονομικούς πόρους, την ενίσχυσή τους με μόνιμο προσωπικό, καθώς είναι κοινό μυστικό η δραματική υποστελέχωση όλων των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, επιλέγει εδώ και καιρό να τα απαξιώσει χωρίς πόρους και προσωπικό, για να μπορέσει να προχωρήσει στην ιδιωτικοποίησή τους.

Οι εξαγγελίες περί «οικονομικής αυτοτέλειας» των Μουσείων και μείωσης του προϋπολογισμού τους είναι ψεύτικες, αφού κανένα Μουσείο στον κόσμο δεν αυτοχρηματοδοτείται. Η πολιτική ηγεσία που χρηματοδοτεί σήμερα τη λειτουργία πλειάδας ιδιωτικών Μουσείων και Ιδρυμάτων από το προϋπολογισμό του ΥΠΠΟΑ, δεν μπορεί να ισχυρίζεται ότι τα Μουσεία-ΝΠΔΔ θα κοστίζουν λιγότερο στον κρατικό προϋπολογισμό”.

Γίνεται μάλιστα μία ενδιαφέρουσα αναφορά στο Ακροπόλ, που παραμένει κλειστό εδώ και δύο χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου για το νομικό πρόσωπο ΑΚΡΟΠΟΛ-ΑΚΡΟΣ “Οι εξαγγελίες περί «καλύτερης λειτουργίας» ή «εξωστρέφειας» είναι απολύτως έωλες και προσβλητικές, καθώς τα πέντε μεγάλα δημόσια Μουσεία είναι τα κορυφαία σε περιοδικές εκθέσεις, εκδηλώσεις για το κοινό, πραγματοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων, συνεργασίες με άλλους φορείς και παραγωγή επιστημονικού έργου. Η πολιτική ηγεσία που, με δική της ευθύνη το ΑΚΡΟΠΟΛ παραμένει κλειστό, δύο χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου για το νομικό πρόσωπο ΑΚΡΟΠΟΛ-ΑΚΡΟΣ, δεν δικαιούται να μιλάει για «καλύτερη λειτουργία» απέναντι σε Μουσεία που έχουν διακριθεί διεθνώς”, αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση.

Όλος ο πολιτισμός στο δρόμο

Μάλιστα ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων ΥΠΠΟΑ συντάσσεται και με τον αγώνα που δίνουν όλες αυτές τις ημέρες οι καλλιτέχνες και δηλώνει απερίφραστα πως “Υπερασπίζεται τα δημόσια Μουσεία και τα καλλιτεχνικά πτυχία”. Έτσι, συμμετέχει στη 48ωρη απεργία στις 1 και 2 Φεβρουαρίου 2023 και με την 24ωρη απεργία του ΣΕΚΑ στις 2 Φεβρουαρίου 2023. Όπως επίσης συμμετέχει στη διευκολυντική στάση εργασίας 11πμ-2μμ της ΑΔΕΔΥ την Πέμπτη 2/2 (24ωρη για τα μέλη του ΣΕΚΑ) και στις κινητοποιήσεις την Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2023, 12 μ στο Σύνταγμα (Αθήνα), 12 μ άγαλμα Βενιζέλου (Θεσσαλονίκη).

(Πηγή: news247.gr)